Podstawą wymiaru składki zdrowotnej dla przedsiębiorców prowadzących księgowość na podstawie Podatkowej Księgi Przychodów i Rozchodów, a więc stosujących jako formę opodatkowania skalę podatkową lub podatek liniowy jest dochód. W celu obliczenia wysokości daniny przedsiębiorcy stosujący jako formę opodatkowania skalę podatkową stosują 9% stawkę, natomiast liniowcy 4,9% stawkę. Wyjaśniamy, w jaki sposób spis z natury wpływa na wysokość składki zdrowotnej.
Spis z natury a podstawa wymiaru składki zdrowotnej
Dochód na potrzeby składki zdrowotnej ustalany jest z uwzględnieniem różnic remanentowych. Przy obliczaniu składki zdrowotnej dla przedsiębiorców prowadzących Podatkową Księgę Przychodów i Rozchodów ostatecznie uwzględniane są zatem różnice remanentowe, dzięki czemu podatnicy unikną zapłaty wysokiej daniny z tytułu składki zdrowotnej w razie sprzedaży zapasów z zeszłego roku. Różnice remanentowe uwzględniane są także przy obliczaniu wysokości składki zdrowotnej przez przedsiębiorców sporządzających spis z natury w trakcie roku.
Zasady sporządzania spisu z natury
Na podstawie art. 24 ust 1 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie prowadzenia Podatkowej księgi przychodów i rozchodów podatnicy są obowiązani do sporządzenia i wpisania do księgi spisu z natury:
- na dzień 1 stycznia,
- na koniec każdego roku podatkowego,
- na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego,
- w razie utraty w ciągu roku podatkowego prawa do opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych,
- w przypadku zmiany wspólnika,
- w razie zmiany proporcji udziałów wspólników lub likwidacji działalności.
Obowiązek sporządzenia spisu z natury na dzień 1 stycznia roku podatkowego nie dotyczy podatników, którzy sporządzili spis z natury na koniec poprzedniego roku podatkowego. W tym przypadku zamiast spisu z natury na dzień 1 stycznia roku podatkowego do księgi wpisuje się spis z natury sporządzony na dzień 31 grudnia poprzedniego roku podatkowego.
Spisem z natury objęte są następujące składniki majątku:
- towary handlowe,
- materiały podstawowe i pomocnicze,
- półwyroby,
- produkcja w toku,
- wyroby gotowe,
- braki i odpady.
Spis z natury zawiera co najmniej następujące dane:
- imię i nazwisko właściciela zakładu (nazwę firmy),
- datę sporządzenia spisu,
- numer kolejny pozycji arkusza spisu z natury,
- szczegółowe określenie towaru i innych składników,
- jednostkę miary,
- ilość stwierdzoną w czasie spisu,
- cenę w złotych i groszach za jednostkę miary,
- wartość wynikającą z przemnożenia ilości towaru przez jego cenę jednostkową,
- wartość wynikającą z przemnożenia liczby innych składników przez ich cenę jednostkową,
- łączną wartość spisu z natury oraz klauzulę „Spis zakończono na pozycji…”,
- podpisy osób sporządzających spis oraz podpis właściciela zakładu (wspólników).
W jaki sposób spis z natury wpływa na dochód?
Coroczne sporządzenie spisu z natury i ustalenie różnic remanentowych jest niezbędne dla celów wyliczenia dochodu z działalności gospodarczej w prawidłowej kwocie za dany rok podatkowy. Zgodnie z art. 24 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych u podatników osiągających dochody z działalności gospodarczej i prowadzących księgi przychodów i rozchodów dochodem z działalności jest różnica pomiędzy przychodem a kosztami uzyskania:
- powiększona o różnicę pomiędzy wartością remanentu końcowego i początkowego, jeżeli wartość remanentu końcowego jest wyższa niż wartość remanentu początkowego;
- pomniejszona o różnicę pomiędzy wartością remanentu początkowego i końcowego, jeżeli wartość remanentu początkowego jest wyższa.
Powyższa zasada ustalenia dochodu z prowadzonej działalności gospodarczej wskazuje, że w celu ustalenia dochodu należy obliczyć różnicę między przychodem i kosztami uzyskania przychodu, a wynik tego działania skorygować o różnice remanentowe.
Przedsiębiorcy rozliczający się na podstawie Podatkowej Księgi Przychodów i Rozchodów mogą samodzielnie decydować, kiedy chcą sporządzić spis z natury. Nie ma przeciwwskazań, aby w razie potrzeby spis z natury był sporządzany i wpisywany do PKPiR co miesiąc lub kwartał. Spis z natury sporządzony na koniec każdego miesiąca lub kwartału ma wpływ na wysokość dochodu za dany miesiąc bądź kwartał, a co za tym idzie na kwotę podatku dochodowego do zapłaty za dany okres rozliczeniowy. Obliczana zaliczka na podatek dochodowy uwzględnia bowiem różnice remanentowe na bieżąco.
Przykład 1.
Pani Jowita prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą i jako formę opodatkowania stosuje podatek liniowy. Obowiązkowy spis z natury na początek 2024 roku wynosił 700 000 zł. Wartość spisu z natury na koniec 2024 roku wynosi 1 000 000 zł. Czy różnica remanentowa wpłynie na wysokość składki zdrowotnej?
Przy obliczaniu dochodu na potrzeby składki zdrowotnej pani Jowita uwzględnia różnice remanentowe, czyli 300 000 zł. Pani Jowita stosuje podatek liniowy jako formę opodatkowania, dlatego w związku z różnicami remanentowymi zapłaci składkę zdrowotną o 14 700 zł wyższą w ujęciu rocznym (4,9% x 300 000 zł = 14 700 zł). W razie gdyby pani Jowita opodatkowywała swoje dochody z działalności według skali podatkowej, zapłaciłaby składkę zdrowotną wyższą o 27 000 zł (9% x 300 000 zł = 27 000 zł)
