Sprzedaż alkoholu a zwolnienie z VAT - czy przysługuje?

Obowiązki związane z rozliczaniem podatku VAT powodują, że mali przedsiębiorcy wolą korzystać ze zwolnienia przedmiotowego. W wielu przypadkach jednak nieświadomie dokonują transakcji, które powodują, że muszą dokonać rejestracji w podatku VAT bez względu na wielkość sprzedaży. Przykładem takiej transakcji jest sprzedaż alkoholu.

Co podlega opodatkowaniu podatkiem VAT?

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług – dalej jako ustawa o VAT – opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów, o której mowa powyżej, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (patrz art. 7 ust. 1 ustawy o VAT).

Przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Zwolnienie z VAT

Stosownie do art. 113 ust. 1 ustawy o VAT zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.

Do wartości sprzedaży, o której mowa powyżej, nie wliczamy:

1. wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju oraz sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju;

2. odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, z wyjątkiem:

• transakcji związanych z nieruchomościami,

• usług, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38–41

• usług ubezpieczeniowych

• jeżeli czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczych; 

3. odpłatnej dostawy towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.

Co istotne, podatnicy mogą z powyższego zwolnienia zrezygnować. Wówczas muszą pisemnie zawiadomić o tym zamiarze naczelnika urzędu skarbowego przed początkiem miesiąca, w którym rezygnują ze zwolnienia, a w przypadku podatników rozpoczynających w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności określonych w art. 5, którzy chcą zrezygnować ze zwolnienia od pierwszej wykonanej czynności – przed dniem wykonania tej czynności.

Jeżeli wartość sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie ust. 1 przekroczy kwotę, o której mowa w ust. 1, zwolnienie traci moc, począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę.

Przykład 1.

Podatnik prowadzi działalność gospodarczą od trzech lat. W tym roku znacząco zwiększył swoją sprzedaż, otwierając sklep internetowy. Powyższe spowodowało, że we wrześniu przekroczył kwotę 200 000 zł. Transakcja, która przekroczyła kwotę zwolnienia, opiewała na kwotę 1300 zł. Czy podatnik winien ją opodatkować podatkiem VAT?

Tak transakcja, która przekroczyła kwotę zwolnienia, winna zostać opodatkować podatkiem VAT. W takiej sytuacji opodatkowujemy całość transakcji. 

W wielu przypadkach podatnicy rozpoczynają swoją działalność w trakcie roku podatkowego. Ustawodawca zwalnia od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatnika rozpoczynającego w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności określonych wyżej cytowanym art. 5, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty 200 000 zł (patrz art. 113 ust. 9 ustawy o VAT).

W przypadku, gdy faktyczna wartość sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie ust. 9, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej, przekroczy w trakcie roku podatkowego kwotę określoną w ust. 1, zwolnienie traci moc, począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę.

Czynności, które powodują konieczność rejestracji jako podatnik VAT

Ustawodawca uznał, że nie w każdym przypadku podatnik może korzystać ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT. W art. 113 ust. 13 ustawy o VAT wymieniono usługi i towary, których wykonanie lub dostawa powodują konieczność rejestracji jako podatnik VAT bez względu na wielkość sprzedaży. 

Powyższe stosuje się do podatników:

1. dokonujących dostaw:

1. towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy,

2. towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym, z wyjątkiem:

1. energii elektrycznej (CN 271600000),

2. wyrobów tytoniowych,

3. samochodów osobowych, innych niż wymienione w lit. e, zaliczanych przez podatnika, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji,

3. budynków, budowli lub ich części, w przypadkach, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 lit. a i b,

4. terenów budowlanych,

5. nowych środków transportu,

6. następujących towarów, w związku z zawarciem umowy w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie:

1. preparatów kosmetycznych i toaletowych (PKWiU 20.42.1),
2. komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (PKWiU 26),
3. urządzeń elektrycznych i nieelektrycznego sprzętu gospodarstwa domowego (PKWiU 27),
4. maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowanych (PKWiU 28),

7. hurtowych i detalicznych części do:

1. pojazdów samochodowych (PKWiU 45.3),
2. motocykli (PKWiU 45.4);

1. świadczących usługi:

1. prawnicze,
2. w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego,
3. jubilerskie,
4. ściągania długów, w tym factoringu.

Ponadto czynnymi podatnikami VAT zostają podatnicy, którzy nie posiadają siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju.

Sprzedaż alkoholu a zwolnienie z VAT

W wielu przypadkach sprzedaż alkoholu związana jest z innymi usługami, np. cateringowymi i gastronomicznymi. 

Przykład 2.

Podatnik świadczy usługi gastronomiczne, cateringowe oraz podawania napojów alkoholowych. W ich ramach podaje posiłki różnego rodzaju przygotowane na miejscu w kuchni i na wynos. W wielu przypadkach wraz z posiłkami podaje napoje alkoholowe. Podatnik nie prowadzi sprzedaży wyłącznie alkoholu, jedynie z posiłkami. Czy w tym przypadku winien zarejestrować się jako podatnik podatku VAT?

W tym przypadku podatnik winien dokonać rejestracji do podatku VAT. Przypomnijmy, że ze zwolnienia określonego ustawie nie korzysta podatnik dokonujący sprzedaży towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym. Alkohol to wyrób opodatkowany podatkiem akcyzowym. 

W analizowanym przypadku nie ma znaczenia, że świadczona jest kompleksowa usługa gastronomiczna, w której trakcie oferuje klientowi napój alkoholowy wraz z posiłkiem. W tym przypadku bowiem sprzedajemy klientowi wyrób akcyzowy.

Podsumowując, w przypadku gdy podatnik dokonuje sprzedaży alkoholu (wyrobu akcyzowego) w ramach usługi kompleksowej, nie może korzystać ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT. Tym samym każda sprzedaż wyrobów akcyzowych powoduje utratę zwolnienia z podatku VAT.