Split payment - dla kogo obowiązkowy sposób płatności?

Od 1 lipca 2018 r. wejdzie w życie mechanizm podzielonej płatności, tzw. split payment. Jest to kolejne narzędzie wprowadzone przez ustawodawcę, które ma na celu uszczelnienie systemu podatkowego w Polsce. Główną przyczyną wprowadzenia takiego rozwiązania jest powiększająca się luka podatkowa VAT. Nowy mechanizm budzi jednak wiele wątpliwości wśród przedsiębiorców, którzy zadają sobie pytanie: split payment - dla kogo obowiązkowy? Czy każdy może stosować płatność z wykorzystaniem mechanizmu podzielonej płatności? Sprawdźmy!

Na czym polega mechanizm podzielonej płatności?

Split payment - dla kogo obowiązkowy i na czym polega? Split payment jest jednym ze sposobów zapłaty w obrocie gospodarczym. Polega na wysyłce przelewu za fakturę VAT z wykorzystaniem tzw. komunikatu przelewu. Zgodnie z art. 108a ust. 2 ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw z dnia 15 grudnia 2017 roku, przedsiębiorcy mogą dokonać zapłaty na rachunek VAT całości lub części kwoty podatku VAT wykazanej na fakturze. Natomiast wartość netto faktury może zostać uregulowana poprzez wpłatę na zwykły rachunek bankowy, rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej sprzedawcy lub rozliczona w inny sposób (w tym również gotówką).

Przykład 1. 

2 lipca 2018 roku pani Anna prowadząca firmę XYZ dokonała zakupu sprzętu od firmy ABC. Wartość transakcji to 10 000 zł netto. Czy pani Anna może wpłacić podatek VAT z faktury, wykorzystując mechanizm podzielonej płatności, a kwotę netto uregulować gotówką?

Od 1 lipca 2018 roku, podatnicy mogą opłacać faktury w systemie split payment. W związku z tym, że przepisy nie obligują przedsiębiorcy do zapłaty całej wartości faktury z wykorzystaniem mechanizmu podzielonej płatności, pani Anna może wpłacić kwotę podatku VAT na specjalny rachunek VAT sprzedawcy, a wartość netto zapłacić w formie gotówkowej.

Kto może stosować płatność z wykorzystaniem split payment?

Split payment - dla kogo obowiązkowy? Rozliczenie transakcji z zastosowaniem split payment będzie rozwiązaniem dobrowolnym, a tym samym będzie leżeć w gestii nabywcy. Co ważne, z mechanizmu podzielonej płatności mogą skorzystać wyłącznie przedsiębiorcy dokonujący zakupu od innych przedsiębiorców, a więc w przypadku transakcji tzw. B2B. Wynika to z art. 108a ust. 1 ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, zgodnie z którym podatnicy, którzy otrzymali fakturę z wyodrębnioną kwotą podatku VAT, mogą zastosować mechanizm podzielonej płatności. Kluczowym jest tutaj wskazanie, że z płatności split payment mogą korzystać podatnicy, a więc ustawodawca nie dał takiej możliwości osobom prywatnym, które nie posiadają statusu podatnika. Split payment - dla kogo obowiązkowy sposób płatności?

Przykład 2.

11 lipca 2018 roku pani Sandra dokonała zakupu biżuterii w sklepie jubilerskim jako osoba prywatna. W związku z długim terminem oczekiwania na realizację zamówienia otrzymała pro formę, na podstawie której zmuszona jest do dokonania wpłaty zaliczki. Czy w związku z wejściem w życie mechanizmu podzielonej płatności może dokonać przelewu bankowego z wykorzystaniem split payment?

Co do zasady z mechanizmu podzielonej płatności mogą korzystać wyłącznie przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą. W związku z tym, jeżeli pani Sandra dokonała zakupu jako osoba prywatna, nie ma możliwości zapłaty podatku VAT na specjalny rachunek VAT sprzedawcy, ponieważ jest to tzw. transakcja B2C. W takiej sytuacji zaliczka może zostać uregulowana gotówką lub w formie zwykłego przelewu bankowego.

Split payment - dla kogo obowiązkowy?

W związku z tym, że głównym celem wprowadzenia mechanizmu podzielonej płatności jest uszczelnienie systemu podatkowego, przedsiębiorcy zadają sobie pytanie, czy w przyszłości split payment - dla kogo obowiązkowy będzie dla np. wybranych obszarów działalności? Otóż Ministerstwo Finansów już pracuje nad nowym projektem, który ma wprowadzić mechanizm podzielonej płatności jako rozwiązanie obligatoryjne w tzw. branżach wrażliwych. Obecnie w obszarach tych funkcjonują już inne narzędzia mające na celu zapobieganie oszustwom podatkowym, takie jak odwrotne obciążenie lub solidarna odpowiedzialność. Mechanizm odwrotnego obciążenia dotyczy głównie transakcji zawieranych m.in. w branży budowlanej, elektronicznej czy jubilerskiej. Z kolei solidarna odpowiedzialność ma zastosowanie w przypadku zawarcia transakcji polegającej na obrocie towarami wymienionymi w załączniku 13 ustawy o VAT, takimi jak np. wyroby stalowe, paliwa, olej z rzepaku, jednostki pamięci HDD czy dyski SSD.

Obligatoryjne wykorzystywanie mechanizmu podzielonej płatności w niektórych branżach może zostać wprowadzone dopiero, gdy okaże się, że system ten działa w Polsce prawidłowo. Obecnie split payment funkcjonuje już na terenie kilku krajów, jak np. Czechy, Grecja czy Włochy. Zgodnie z komunikatami Ministerstwa Finansów wprowadzenie obowiązkowej płatności z wykorzystaniem split payment może nastąpić nie wcześniej niż 6 miesięcy od wejścia w życie ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw.

Przykład 3.

Pan Jan, prowadzący firmę CDE, 2 lipca 2018 roku dokonał zakupu 50 sztuk jednostek pamięci HDD oraz 50 sztuk dysków SSD. Czy w związku z wejściem w życie mechanizmu podzielonej płatności i dokonania zakupu towarów wymienionych w załączniku 13 ustawy o VAT ma on obowiązek dokonać zapłaty z wykorzystaniem split payment?

Mechanizm podzielonej płatności jest narzędziem, którego stosowanie jest dobrowolne i zależy wyłącznie od nabywcy. W związku z tym pan Jan nie ma obowiązku dokonywania zapłaty w ramach split payment.

Reasumując, zapłata za transakcję z wykorzystaniem mechanizmu podzielonej płatności ma być jedną z przesłanek dla udowodnienia, że nabywca dochował należytej staranności. Głównym celem wprowadzenia płatności split payment jest zapobieganie nadużyciom podatkowym oraz “wyprowadzania” VAT z kraju przez nieuczciwych podatników. Split payment - dla kogo obowiązkowy? Pierwotnie stosowanie mechanizmu podzielonej płatności ma być rozwiązaniem dobrowolnym, ale w przyszłości nie jest wykluczone, że split payment będzie rozwiązaniem obligatoryjnym dla niektórych branż.