Sprzedaż usług do UE staje się coraz popularniejszą formą rozszerzenia sprzedaży w polskich firmach. Z racji istoty transakcji zagranicznej oraz występowania szeregu uwarunkowań, świadczenie usług we Wspólnocie Europejskiej wymaga sprawdzania i monitorowania kilku elementów niezbędnych dla celów prawidłowego opodatkowania danej operacji. Często odbiorcą usług jest unijny kontrahent będący czynnym podatnikiem podatku od wartości dodanej oraz zarejestrowany na potrzeby transakcji unijnych i posiadający numeru VAT-UE. Co jednak, gdy odbiorcą jest kontrahent UE zwolniony z VAT i nieposiadający numeru VAT-UE?
Możliwość świadczenia usług na terenie Unii Europejskiej
Polscy podatnicy, którzy będą dokonywać sprzedaży usług dla kontrahentów ze Wspólnoty Europejskiej, zidentyfikowanych na potrzeby transakcji unijnych (VAT-UE), muszą obligatoryjnie zarejestrować się za pomocą formularza VAT-R dla potrzeb transakcji unijnych. Jednocześnie po rejestracji polski dostawca usług otrzymuje numer NIP UE. Oznacza to, że przed dotychczasowym numerem NIP powstaje przedrostek PL, a całość stanowi identyfikator unijny podmiotu zarejestrowanego na potrzeby dokonywania WNT, WDT oraz świadczenia usług na terenie UE.
Podkreślić należy, że gdy polski podatnik chce dokonywać transakcji unijnych, to niezależnie od posiadanego statusu VAT w Polsce, musi dokonać rejestracji za pomocą formularza VAT-R dla potrzeb transakcji unijnych.
Usługi w UE
W przypadku świadczenia usług w UE obowiązuje zasada, iż miejscem ich świadczenia w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej albo stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej lub stałe miejsce zamieszkania.
Za podatnika w świetle świadczenia usług w UE uważa się:
- podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności,
- osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej,
- podatnika, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług zgodnie z art. 5 ust. 1, uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług.
Z kolei miejscem świadczenia usług na rzecz podmiotów niebędących podatnikami jest miejsce, w którym usługodawca posiada siedzibę działalności gospodarczej albo stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej lub stałe miejsce zamieszkania.
Sprzedaż usług do UE na rzecz firmy zwolnionej z VAT i bez numeru VAT-UE
W przypadku świadczenia usługi na rzecz kontrahenta unijnego zwolnionego z VAT i bez numeru VAT-UE niezmiennie opodatkowanie tej transakcji będzie miało miejsce w kraju usługobiorcy. Oznacza to, że polski sprzedawca usług powinien tak samo jak w przypadku odbiorcy unijnego z numerem VAT-UE, będącym podatnikiem podatku od wartości dodanej, wykazać daną sprzedaż z zastosowaniem odwrotnego obciążenia, czyli obowiązek opodatkowania spoczywa na odbiorcy unijnym i to niezależnie, czy posiada numer VAT-UE oraz czy jest podatnikiem podatku od wartości dodanej.
Informacja podsumowująca VAT-UE
W myśl art. 100 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT podatnicy prowadzący działalność gospodarczą, zarejestrowani jako podatnicy VAT-UE, są obowiązani składać w urzędzie skarbowym zbiorcze informacje o dokonanych usługach, do których stosuje się art. 28b, na rzecz podatników podatku od wartości dodanej lub osób prawnych niebędących takimi podatnikami, zidentyfikowanych na potrzeby podatku od wartości dodanej, świadczonych na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju, innych niż zwolnionych od podatku od wartości dodanej lub opodatkowanych stawką 0%, dla których zobowiązanym do zapłaty podatku od wartości dodanej jest usługobiorca
- zwane dalej "informacjami podsumowującymi".
Oznacza to, że w informacjach podsumowujących w przypadku świadczenia usług z zastosowaniem art. 28b na rzecz odbiorcy unijnego może znaleźć się wyłącznie unijny kontrahent posiadający numer VAT-UE. Jeżeli polski podatnik ma do czynienia ze zwolnionym podatnikiem unijnym nieposiadającym numeru VAT-UE, wówczas nie wykazuje go w informacji podsumowującej.
Kiedy polski podatnik świadczący usługi na rzecz kontrahenta z UE nie musi rejestrować się do VAT-UE?
Istnieje pewien wyjątek, gdzie zarówno polski podatnik, jak i unijny odbiorca usług jest zwolniony z VAT i nie jest zarejestrowany do VAT-UE. W tej sytuacji polski podatnik świadcząc usługi na rzecz podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą (podatnika w rumieniu art. 28a ustawy o VAT), spełnia wymóg świadczenia na rzecz podatnika. W takim razie miejscem świadczenia i opodatkowania tej usługi jest kraj unijnego odbiorcy.
Z kolei unijny kontrahent nie jest podmiotem zidentyfikowanym na potrzeby podatku od wartości dodanej, jak również nie posiada numer VAT-UE, wobec czego polski podatnik nie będzie miał obowiązku rejestracji jako podatnik VAT-UE, a także składać informacji podsumowujących o wykonanych usługach, których miejsce świadczenia i opodatkowania będzie kraj unijnego odbiorcy.
Ponadto warto pamiętać, iż sprzedaż usług do UE nie wlicza się do limitu wartości sprzedaży dotyczącej zwolnienia podmiotowego z VAT (200 tys. zł), ale polski podatnik winien prowadzić ewidencję sprzedaży usług, dla których miejsce świadczenia znajduje się poza terytorium Polski.
