Prowadzenie działalności o zasięgu międzynarodowym często obliguje przedsiębiorców do ponoszenia różnego rodzaju wydatków poza terytorium kraju. Jednym z takich wydatków jest nabycie paliwa. W kontekście dokonania tego typu zakupu podatnicy często mają problem z prawidłowym rozliczeniem transakcji w oparciu o przepisy podatku VAT. Sprawdźmy, czy zakup paliwa na terenie UE rodzi prawo do odliczenia podatku VAT?
Prawidłowa kwalifikacja dokonanej czynności
Na wstępie wyjaśnić należy, że na gruncie podatku VAT paliwo jest uznawane za towar. Jak stanowi art. 2 pkt 6 ustawy o VAT przez towar rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii. Jak zatem widać definicja towaru jest bardzo szeroka.
Skoro już ustaliliśmy, że paliwo jest towarem, pojawia się pytanie, czy zakup takiego paliwa na terenie UE stanowi dla polskiego przedsiębiorcy wewnątrzwspólnotowe nabycie towaru. W tym aspekcie należy odnieść się do art. 9 ust. 1 ustawy VAT, który podaje, że przez wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów rozumie się nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz.
W konsekwencji powyższego przepisu trzeba zaznaczyć, że w przypadku gdy dojdzie do zatankowania oraz zużycia paliwa poza granicami kraju, to nie wystąpi WNT, ponieważ paliwo to nie jest ani transportowane, ani też wysyłane do Polski. Powyższa kwalifikacja powoduje określone konsekwencje podatkowe. Skoro bowiem nie mamy do czynienia z WNT, to zastosowanie znajdzie art. 22 ust. 1 pkt 3 ustawy VAT, który podaje, że miejscem dostawy towarów niewysyłanych ani nietransportowanych jest miejsce, w którym towary znajdują się w momencie dostawy. Oznacza to, że taka transakcja nie jest opodatkowana w Polsce, lecz w kraju, w którym dochodzi do zakupu paliwa. Rozliczenia podatkowego należy zatem dokonać zgodnie z przepisami kraju właściwego ze względu na miejsce tankowania.
Przykład 1.
Polski przedsiębiorca prowadzący firmę przewozową w czasie transportu przesyłki z Polski do Francji zatankował ciężarówkę w Belgii. Całe paliwo zostało zużyte zanim podatnik wrócił do kraju. Czy ten zakup należy rozliczyć w JPK lub informacji podsumowującej VAT-UE?
W takiej sytuacji transakcja zakupu paliwa będzie dokonana w miejscu dostawy towarów. tj. w miejscu tankowania, a więc w Belgii. A więc nie wykazuje się tego zakupu w JPK ani informacji podsumowującej.
Stanowisko to potwierdzają organy podatkowe. Przykładowo w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 9 października 2013 r., nr IPPP3/443-592/13-5/KC: "(...) Z kolei na mocy art. 22 ust. 1 pkt 3 ustawy, miejscem dostawy towarów jest w przypadku towarów niewysyłanych ani nietransportowanych – miejsce, w którym towary znajdują się w momencie dostawy.
Stosownie do powyższego zauważyć należy, iż zgodnie z cyt. art. 5 ust. 1 ustawy, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega m.in. odpłatna dostawa towaru na terytorium kraju. Należy mieć na uwadze terytorialny charakter podatku VAT, zgodnie z którym opodatkowaniu podlegają wyłącznie czynności, których miejscem świadczenia jest terytorium Polski. W przypadku, gdy wykonanie danej czynności opodatkowanej będzie miało miejsce poza terytorium Polski, czynność ta nie będzie podlegała opodatkowaniu w Polsce."
Przykład 2.
Polski przedsiębiorca w czasie transportu materiału do swojego zakładu w Szwecji zatankował samochód dostawczy na Litwie. Taka transakcja jest opodatkowana zgodnie z litewskimi przepisami podatkowymi. Czy ten zakup należy rozliczyć w JPK lub informacji podsumowującej VAT-UE?
W konsekwencji, tego zakupu polski podatnik nie wykazuje ani w pliku JPK_V7, ani w informacji podsumowującej.
Zakup paliwa na terenie UE a odliczenie VAT
Jak już zostało zaznaczone, zakup paliwa na terenie UE podlega opodatkowaniu według przepisów tego kraju, w którym dochodzi do nabycia paliwa. W rezultacie pojawia się pytanie, czy polski podatnik może z tytułu takiego wydatku odliczyć podatek naliczony.
W odpowiedzi wskazać należy, że faktycznie takie prawo przysługuje jednak nie w oparciu o polski mechanizm zwrotu VAT, lecz na podstawie wniosku o zwrot zapłaconego poza granicami kraju podatku od wartości dodanej.
Jak stanowi art. 89 ust. 1h ustawy VAT, podatnik ubiegający się o zwrot podatku od wartości dodanej w odniesieniu do nabytych przez niego towarów i usług lub w odniesieniu do zaimportowanych przez niego towarów wykorzystywanych do wykonywania czynności dających prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego na terytorium kraju, składa wniosek za pomocą środków komunikacji elektronicznej o dokonanie takiego zwrotu za pośrednictwem właściwego dla podatnika naczelnika urzędu skarbowego do właściwego państwa członkowskiego.
Wniosek (VAT-REF) składany jest za pomocą środków komunikacji elektronicznej, za pośrednictwem właściwego dla podatnika naczelnika urzędu skarbowego, nie później niż do 30 września roku następującego po roku podatkowym, którego wniosek dotyczy.
Okres zwrotu nie może być dłuższy niż rok kalendarzowy ani krótszy niż trzy miesiące kalendarzowe. Jeżeli wniosek o zwrot odnosi się do okresu zwrotu krótszego niż rok kalendarzowy, ale nie krótszego niż trzy miesiące, postulowana kwota zwrotu VAT nie może być mniejsza niż 400 EUR lub jej równowartość w walucie krajowej. Jeżeli wniosek o zwrot odnosi się do okresu zwrotu wynoszącego rok kalendarzowy lub pozostałą część roku kalendarzowego, kwota VAT nie może być mniejsza niż 50 EUR lub jej równowartość w walucie krajowej.
Państwo członkowskie zwrotu zawiadamia wnioskodawcę o decyzji co do przyjęcia lub odrzucenia wniosku w terminie czterech miesięcy od dnia jego otrzymania. Jeżeli administracja podatkowa państwa zwrotu zażąda dodatkowych informacji, decyzja powinna być wydana w terminie od sześciu do ośmiu miesięcy od dnia otrzymania wniosku. Państwo członkowskie zwrotu wypłaca zatwierdzoną kwotę zwrotu nie później niż w terminie dziesięciu dni roboczych od upływu ww. terminów.
Zwrot przysługuje pod warunkiem, że polski podatnik podczas okresu zwrotu nie miał na terytorium państwa członkowskiego zwrotu siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, z których dokonywano transakcji gospodarczych na terenie innego kraju UE. Jeżeli bowiem podatnik posiada takie miejsce na terytorium danego kraju, to otrzymuje zwrot na zasadach określonych przez prawo wewnętrzne tego kraju.
Przykład 3.
Polski przedsiębiorca prowadzący firmę przewozową, w czasie transportu przesyłki z Polski do Francji, zatankował ciężarówkę w Belgii. Przedsiębiorca posiada jednak w Belgii placówkę, która jest zarejestrowana w Belgii do celów podatku VAT. Czy podatnik może ubiegać się o zwrot VAT w ramach VAT-REF?
W takim przypadku zwrot podatku z tytułu zakupu paliwa odbywa się zgodnie z belgijskim prawem podatkowym. Zatem podatnik nie składa wniosku VAT-REF.
Podsumowując zakup paliwa na terenie UE podlega opodatkowaniu w kraju, w którym zostało ono zakupione. Podatnik ma jednak prawo do ubiegania się o zwrot opłaconego podatku po spełnieniu odpowiednich warunków.
