Sprzedaż za 1 grosz - rozliczenie podatku VAT

Przedsiębiorcy dosyć często w ramach akcji promocyjnych dokonują sprzedaży towarów za symboliczną wartość jednego grosza. Chwilowe zastosowanie niskiej ceny produktu czy usługi ma za zadanie polepszyć relacje z klientami, co w efekcie przyniesie oczekiwane zyski na dodatkowej sprzedaży. Sprawdźmy, jakie skutki na gruncie VAT ma sprzedaż za 1 grosz oraz czy możliwe jest zaliczenie do kosztów uzyskania przychodu wydatków poniesionych na zakup towarów, które będą przeznaczone do sprzedaży za tak niską cenę.

Dowolność ustalania cen sprzedawanych towarów

Przedsiębiorca może dowolnie ustalić ceny sprzedawanych towarów czy świadczonych usług. Przepisy znajdujące się w ustawie o VAT nie wprowadzają ograniczeń, co do ustalania  ceny sprzedaży, o ile cena jest uzasadniona ekonomicznie i nie służy do obejścia prawa czy uniknięcia opodatkowania. Podatnicy mogą zatem sprzedawać towary bądź świadczyć usługi również po cenie niższej niż ich rzeczywista wartość. Nie istotny jest fakt, że sprzedawca oferuje w danej chwili produkt za cenę rażąco niską. Możliwe jest więc zastosowanie sprzedaży za 1 grosz, jeżeli jest ona odpowiednio uzasadniona.

Podstawa opodatkowania VAT

Podstawą opodatkowania VAT zgodnie z art. 29a ust.1 ustawy o VAT co do zasady jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usług otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży, łącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze, które mają bezpośredni wpływ na cenę towarów lub usług.

Natomiast jak wynika z art. 29a ust. 6 ustawy o VAT podstawa opodatkowania obejmuje również:

• podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;

• koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.

Jak stanowi art. 29 ust. 7 ustawy o VAT z podstawy opodatkowania VAT są jednak wyłączone kwoty:

• stanowiące obniżkę cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty,

• opustów i obniżek cen udzielonych nabywcy lub usługobiorcy, uwzględnionych w momencie sprzedaży,

• otrzymanych od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy i ujmowanych przejściowo przez podatnika w prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku.

Ponadto art. 29a ust. 10 ustawy o VAT wskazuje, że podstawę opodatkowania obniża się o:

• kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen,

• wartość zwróconych towarów i opakowań,

• zwróconą nabywcy całość lub część zapłaty otrzymaną przed dokonaniem sprzedaży, jeżeli do niej nie doszło,

• wartość zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze.

Opodatkowanie sprzedaży za 1 grosz

Ustalenie niższej ceny sprzedaży towarów czy usług nie spowoduje jednak uniknięcia opodatkowania z tytułu sprzedaży. Należy zwrócić uwagę, że stosowanie każdego działania marketingowego powinno być uzasadnione ekonomicznie i w końcowym efekcie powinno prowadzić do osiągnięcia celu prowadzonej działalności, czyli wzrostu obrotów ze sprzedaży. Jeśli sprzedaż za 1 grosz znajdzie marketingowe uzasadnienie to wartość ta, co do zasady, zostanie przyjęta jako podstawa opodatkowania.

Wyjątek stanowią podmioty powiązane, w stosunku do których istnieją pewne ograniczenia w swobodzie ustalania cen. Chodzi tutaj o związek o charakterze rodzinnym lub z tytułu przysposobienia, majątkowym, kapitałowym lub powstający ze stosunku pracy między kontrahentami lub osobami pełniącymi u kontrahentów funkcje zarządcze, nadzorcze czy kontrolne. Powiązanie może również zaistnieć, gdy którakolwiek z wymienionych stron łączy funkcje zarządcze, nadzorcze lub kontrolne u kontrahentów.

Sprzedaż za 1 grosz a odliczenie VAT od zakupionych towarów

Sprzedawcy posiadają również wątpliwości dotyczące odliczenia VAT od towarów sprzedanych za 1 grosz.

Uprawnienie do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje czynnym podatnikom VAT, którzy dokonali nabycia towaru lub usługi wykorzystywanych w zakresie wykonywania czynności opodatkowanych, co wynika z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT. Jeżeli spełnione są te warunki wówczas sprzedawcy przysługuje prawo do odliczenia VAT, również od towarów sprzedanych za 1 grosz.

Przykładem odniesienia się organów skarbowych do sprzedaży towarów za 1 grosz jest interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 13 kwietnia 2017 r., nr 2461-IBPP2.4512.15.2017.2.ICz. Wnioskodawca przedstawił, że jest producentem wyrobów papierniczych. Dokonuje sprzedaży podmiotom prowadzącym i nieprowadzącym działalność gospodarczą, z którymi nie jest powiązany. Jest czynnym podatnikiem VAT. W ramach swojej działalności prowadzi działania o charakterze promocyjnym. Wśród nich dokonuje także sprzedaży ze znacznym rabatem, po którego uwzględnieniu  cena sprzedaży towaru wynosi 1 grosz netto. Towary te stanowią zarówno produkty nabywane, jak np. koce, pościel, poduszki oraz wytwarzane przez przedsiębiorcę. Wnioskodawca zapytał, czy sprzedając towary za 1 grosz, które wytworzy lub nabędzie, będzie mógł odliczyć całą kwotę VAT naliczonego oraz jak powinien odnieść się do podstawy opodatkowania.

Stanowisko Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej wobec wnioskodawcy było następujące: (...) Wnioskodawca ma/będzie mieć prawo do odliczenia kwoty podatku VAT od wydatków poniesionych na wytworzenie towarów promocyjnych oraz na zakup towarów promocyjnych, które są/będą następnie przedmiotem sprzedaży w ramach opisanych akcji promocyjnych, również wówczas, gdy cena sprzedaży będzie niższa niż koszt wytworzenia/lub koszt zakupu tj. wartość rynkowa tych towarów (...).

Ponadto: (...) podstawą opodatkowania w przypadku sprzedaży towarów promocyjnych (tj. sprzedawanych z rabatem) w ramach opisanych akcji promocyjnych, jest – zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy w zw. z art. 29a ust. 6 pkt 1 oraz art. 29a ust. 7 pkt 2 ustawy – wszystko, co stanowi zapłatę, którą Wnioskodawca otrzymuje od nabywcy z tytułu sprzedaży ww. produktu, pomniejszone o kwotę podatku VAT. Zatem podstawą opodatkowania w przypadku sprzedaży wyrobów w ramach akcji promocyjnych, będzie cena faktycznie zapłacona przez klientów tj. cena uwzględniająca przyznane im rabaty, pomniejszona o kwotę należnego podatku VAT. Ponadto należy wskazać, że skoro – jak wskazano we wniosku – pomiędzy Wnioskodawcą a Klientami nie zachodzą żadne z powiązań, o których mowa w art. 32 ustawy oraz o ile ustalenie ceny za przedmiotowe wyroby nie służy obejściu przepisów prawa i uniknięciu opodatkowania danej czynności, to cena, z uwzględnieniem rabatów, zapłacona faktycznie przez klienta stanowi podstawę opodatkowania podatkiem VAT i winna zostać wykazana na fakturze.(...).

Wobec tego stanowisko Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej było jednoznaczne - zarówno podstawa opodatkowania z tytułu promocyjnej sprzedaży towarów, jak i prawo do odliczenia całej kwoty podatku naliczonego w związku z wytworzeniem lub zakupem towarów, które Wnioskodawca przekaże do sprzedaży promocyjnej za 1 grosz, jest prawidłowe pod warunkiem, że ma związek z działalnością opodatkowaną VAT.

Zaliczenie do kosztów zakupu towarów przeznaczonych do sprzedaży za 1 grosz

Warunkiem zaliczenia wydatku do kosztów uzyskania przychodów według ustawy o PIT jest jego poniesienie w celu osiągnięcia przychodu bądź zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodu, za wyjątkiem wydatków wymienionych w art. 23.

Zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów całkowitego kosztu zakupu lub wytworzenia towaru, który będzie później sprzedany klientom za 1 grosz, jest jak najbardziej prawidłowe. Akcje promocyjne są zazwyczaj prowadzone, aby zachęcić klientów do zakupu a przez to zwiększyć sprzedaż posiadanych towarów. Dlatego też nie ulega wątpliwości, że zakupione lub wyprodukowane towary, które będą później sprzedane za 1 grosz są poniesione w celu osiągnięcia przychodu. Jednak każdorazowy wydatek poniesiony przez sprzedawcę powinien być indywidualnie przez niego oceniany w celu określenia jego klasyfikacji w kosztach działalności. Należy również podkreślić, że za koszt uzyskania przychodu można równocześnie uznać wydatki pozostające w bezpośrednim, jak i pośrednim związku z uzyskiwanym przychodem.

Podsumowując, sprzedawca, który ponosi wydatki związane z zakupem lub wytworzeniem towarów przeznaczonych w ramach akcji promocyjnej do dalszej sprzedaży ma prawo do odliczenia całej kwoty podatku VAT od tych wydatków, również w przypadku, gdy proponuje sprzedaż za 1 grosz. Jeżeli towary promocyjne zostały wcześniej zakupione lub wytworzone przez sprzedawcę nie są także ograniczone w stosunku do uznania poniesionego z tego tytułu wydatku za koszt uzyskania przychodu.