Podatnicy nadal często podejmują pracę poza granicami kraju. Powyższe zazwyczaj jest spowodowane wyższymi zarobkami. Ponadto wiele osób od wielu lat pracuje za granicą sezonowo. Takie zajęcia pozwalają znacząco poprawić budżet rodzinny.
Opodatkowanie dochodów w Polsce
Zgodnie z art. 3 ust. 1 Ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych – dalej: ustawa o PIT – osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).
Za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:
-
posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub
-
przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.
W sytuacji, gdy osoby fizyczne nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (ograniczony obowiązek podatkowy).
Rozliczenie dochodów osiąganych za granicą – progresja
W przypadku pracy wykonywanej za granicą jedną z metod rozliczania dochodu jest progresja. W świetle art. 27 ust. 8 ustawy o PIT podatnik, o którym mowa w art. 3 ust. 1, oprócz dochodów podlegających opodatkowaniu w Polsce osiągał również dochody z tytułu działalności wykonywanej poza terytorium kraju lub ze źródeł przychodów znajdujących się poza terytorium kraju, zwolnione od podatku na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych umów międzynarodowych – podatek określa się w następujący sposób:
-
do dochodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym dodaje się dochody zwolnione od tego podatku i od sumy tych dochodów oblicza się podatek według skali określonej w ust. 1;
-
ustala się stopę procentową tego podatku do tak obliczonej sumy dochodów;
-
ustaloną zgodnie z pkt 2 stopę procentową stosuje się do dochodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
Powyższą zasadę opodatkowania stosujemy w przypadku, jeżeli podatnik oprócz dochodów zwolnionych z opodatkowania na podstawie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, osiągnął inne dochody podlegające opodatkowaniu w Polsce na ogólnych zasadach (według skali podatkowej).
Przykład 1.
Podatnik w miesiącach letnich wyjechał do pracy w sadzie w Niemczech. Po powrocie znalazł pracę w kraju. Czy dochody osiągnięte w Niemczech mają wpływ na rozliczenie podatku w Polsce?
W zeznaniu podatkowym podatnik winien wykazać podlegające opodatkowaniu w Polsce dochody osiągnięte z pracy wykonywanej na terytorium Niemiec. Są one zwolnione z opodatkowania w Polsce. Dochody te jednak mają wpływ na podatek od dochodów podlegających opodatkowaniu w Polsce. Dochody te należy bowiem uwzględnić do ustalenia stopy procentowej, według której podatnik winien obliczyć podatek należny od dochodów z pracy najemnej wykonywanej na terytorium kraju.
Metoda zaliczenia
Metoda zaliczenia to druga z metod eliminacji podwójnego opodatkowania. Polega na tym, że jedno z państw (stron umowy) zalicza na rzecz podatku należnego – obliczonego od sumy wszystkich, krajowych i zagranicznych, dochodów – podatek zapłacony przez podatnika w drugim państwie od dochodu, który tam został opodatkowany.
W przypadku gdy podatnik osiąga również dochody z tytułu działalności wykonywanej poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub ze źródeł przychodów znajdujących się poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, dochody te łączy się z dochodami ze źródeł przychodów położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W tym przypadku od podatku obliczonego od łącznej sumy dochodów odlicza się kwotę równą podatkowi dochodowemu zapłaconemu w obcym państwie. Odliczenie to nie może jednak przekroczyć tej części podatku obliczonego przed dokonaniem odliczenia, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany w państwie obcym.
Powyższą metodę unikania podwójnego opodatkowania określaną jako metoda proporcjonalnego odliczenia (zaliczenia) stosuje się w przypadku, gdy umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania nie stanowi o zastosowaniu metody wyłączenia z progresją bądź dochody są osiągnięte w państwie, z którym Rzeczpospolita Polska nie zawarła umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Ulga abolicyjna
Uregulowania dotyczące tzw. ulgi abolicyjnej zawarte zostały w art. 27g ustawy o PIT. Podatnik podlegający obowiązkowi podatkowemu w Polsce, rozliczający na zasadach proporcjonalnego zaliczenia, uzyskane w roku podatkowym poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dochody:
-
z umowy o pracę, z umowy zlecenia, działalności gospodarczej lub
-
z praw majątkowych w zakresie praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, z wykonywanej poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, oświatowej i publicystycznej, z wyjątkiem dochodów (przychodów) uzyskanych z tytułu korzystania z tych praw lub rozporządzania nimi
– ma prawo odliczyć od podatku dochodowego, obliczonego zgodnie z art. 27, pomniejszonego o kwotę składki, o której mowa w art. 27b, kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2.
Można zastosować tzw. ulgę abolicyjną. Miała ona zniwelować różnicę pomiędzy podatkiem obliczonym zgodnie z metodą odliczenia proporcjonalnego a podatkiem obliczonym na podstawie metody wyłączenia z progresją.
Od 1 stycznia 2021 roku na podstawie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz niektórych innych ustaw w zakresie ulgi abolicyjnej wprowadzono istotne modyfikacje. Powyższa zmiana spowodowała znaczące ograniczenie zastosowania ulgi. Zgodnie z treścią ustawy nowelizującej „odliczenie nie może przekroczyć wysokości kwoty zmniejszającej podatek, o której mowa w art. 27 ust. 1a pkt 1 ustawy o PIT”, czyli obecnie jest to 1360 zł.
Przykład 2.
Polski rezydent podatkowy uzyskał 80 000 zł dochodu z pracy w Zjednoczonych Emiratach Arabskich. W państwie tym nie pobrano podatku (kraj niepobierający podatku). W świetle umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania należy w tej sytuacji rozliczyć dochody z zastosowaniem metody proporcjonalnego zaliczenia. Podatnik nie uzyskał dochodów w Polsce. Jak będzie wyglądać rozliczenie podatku w 2020 roku w Polsce?
W 2020 roku nie stosujemy jeszcze nowych przepisów. Tym samym w naszym przypadku podatnik nie zapłacił podatku za granicą. Winien zapłacić w Polsce podatek w wysokości 13 600 zł. Dzięki obowiązującej uldze abolicyjnej podatku tego nie zapłaci. Kwota nie przekracza bowiem kwoty ulgi.
Przykład 3.
Polski rezydent podatkowy uzyskał 70 000 zł dochodu z pracy w Zjednoczonych Emiratach Arabskich. W państwie tym nie pobrano podatku (kraj niepobierający podatku). W świetle umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania w tym przypadku zastosowanie znajdzie metoda proporcjonalnego zaliczenia. Podatnik nie uzyskał dochodów w Polsce. Jak rozliczyć podatek w 2021 roku w Polsce?
Od 2021 roku stosujemy już nowe przepisy dotyczące ulgi abolicyjnej. W tym przypadku kwota podatku wynosi 11 900 zł. Ulga abolicyjna, jak już to wyżej przedstawiliśmy, wynosi jedynie 1360 zł. Tym samym podatnik w 2022 roku będzie obowiązany zapłacić podatek w wysokości
11 900 zł - 1360 zł =10 540 zł
Na powyższych przykładach widzimy, że nowe regulacje na pewno nie są korzystne dla podatników. Nowa ulga abolicyjna jest niezwykle niska, co powoduje, że pracując za granicą, prawie zawsze będziemy musieli dopłacić podatek. Oczywiście musimy pamiętać, że większość państw pobiera podatek, tym samym powyższa dolegliwość nie jest wyjątkowa.
