Wydatki finansowane pomocą od państwa a rozliczenie podatkowe

Prowadzę biuro podróży i w ramach wsparcia od państwa w pierwszej połowie 2020 roku skorzystałam ze świadczenia postojowego, mikropożyczki i dofinansowania części kosztów prowadzenia działalności. Obecnie chcę skorzystać z możliwości oferowanych przez tzw. tarczę branżową, a mianowicie z dodatkowego świadczenia postojowego, dofinansowania do wynagrodzeń i dotacji 5000 zł. Czy poniesione wydatki finansowane pomocą od państwa mogą stanowić koszt uzyskania przychodu? Jakie wydatki mogę finansować wyżej wymienionymi pomocami?

Alicja, Białystok

Na wstępie należy wyróżnić, że żadna z tych pomocy nie jest co do zasady księgowana w KPiR (w przypadku opodatkowania podatkiem liniowym bądź na zasadach ogólnych) ani w ewidencji przychodów (rozliczenie na zasadach ryczałtu).

Tarcza branżowa – podstawowe informacje

W przypadku prowadzenia działalności w zakresie usług turystyki można skorzystać z dodatkowych świadczeń będących pomocą dla przedsiębiorców w ramach tzw. tarczy branżowej.

Dodatkowe świadczenie postojowe

Zgodnie z art. 15zs¹ Ustawy z 9 grudnia 2020 roku o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw w celu uzyskania dodatkowego świadczenia postojowego konieczne jest spełnienie łącznie kilku warunków, a mianowicie:

• prowadzenie działalności, której PKD to m.in.:
• 79.12.Z – działalność organizatorów turystyki;
• 79.11.A – działalność agentów turystycznych;
• 49.39.Z – pozostały transport lądowy pasażerski;
• 55.10.Z – hotele i podobne obiekty zakwaterowania;
• 77.39.Z – wynajem i dzierżawa pozostałych maszyn, urządzeń oraz dóbr materialnych;
• 90.01.Z – działalność związana z wystawianiem przedstawień artystycznych;
• 90.02.Z – działalność wspomagająca wystawianie przedstawień artystycznych;
• 93.11.Z – działalność obiektów sportowych;
• 93.29.A – działalność pokojów zagadek, domów strachu, miejsc do tańczenia i w zakresie innych form rozrywki lub rekreacji organizowanych w pomieszczeniach lub w innych miejscach o zamkniętej przestrzeni;
• 93.29.B – pozostała działalność rozrywkowa i rekreacyjna;
• przychód z powyższej działalności w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym składany jest wniosek o świadczenie, jest niższy co najmniej o 75% w porównaniu do analogicznego miesiąca w 2019 roku;
• otrzymano już wcześniej świadczenie postojowe chociaż w jednym miesiącu (ponieważ jest to świadczenie dodatkowe).

Wysokość świadczenia postojowego wynosi 80% kwoty minimalnego wynagrodzenia, czyli 2080 zł. W przypadku osób rozliczających się w oparciu o kartę podatkową wysokość świadczenia to 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, czyli 1300 zł.

Dofinansowanie do wynagrodzeń

Zgodnie z art. 15gga ust. 1 Ustawy z 9 grudnia 2020 roku o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw:

• prowadząc na dzień 30 września 2020 roku działalność, której PKD to 47.71.Z, 47.72.Z, 47.81.Z, 47.82.Z, 47.89.Z, 49.39.Z, 56.10.A, 56.10.B, 56.21.Z, 56.29.Z, 56.30.Z, 59.11.Z, 59.12.Z, 59.13.Z, 59.20.Z, 59.14.Z, 74.20.Z, 77.21.Z, 79.90.A, 82.30.Z, 85.51.Z, 85.52.Z, 85.53.Z, 85.59.A, 85.59.B, 86.10.Z, czyli działalność pilotów wycieczek i przewodników turystycznych;
• uzyskując w jednym z trzech miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku przychód niższy co najmniej o 40% niż w analogicznym miesiącu w 2019 roku;
• spadek przychodów spowodowany jest pandemią COVID-19

– pani Alicja ma możliwość złożenia wniosku o przyznanie dofinansowania na rzecz ochrony miejsc pracy ze środków FGŚP.

Spełniając powyższe podstawowe warunki uzyskania dofinansowania do wynagrodzeń, muszą zostać zrealizowane również dodatkowe wymogi, takie jak:

• brak zaległości podatkowych, zaległości ZUS z tytułu składek społecznych, zdrowotnych, FP, FGŚP oraz Funduszu Solidarnościowym do końca 2019 roku (z wyjątkiem sytuacji, w której zawarta została umowa z ZUS-em lub otrzymano decyzję urzędu skarbowego w sprawie spłaty zadłużenia i terminowo opłacano raty lub korzysta się z przywileju odroczenia terminu płatności zobowiązań podatkowych);
• prowadzona działalność nie kwalifikuje się do ogłoszenia upadłości;
• wobec prowadzonej działalności nie toczy się postępowanie restrukturyzacyjne lub likwidacyjne.

Co więcej, zgodnie z art. 15 gga ust. 12 ustawy dofinansowanie do wynagrodzeń w ramach tarczy branżowej nie przysługuje za miesiące, w których korzysta się z innej pomocy w formie dofinansowania wynagrodzeń pracowników udzielonej w celu przeciwdziałania negatywnym skutkom COVID-19.

Dotacja na pokrycie bieżących kosztów działalności

Zgodnie z art. 15 zze⁴ ustawy mikroprzedsiębiorcy i mali przedsiębiorcy mogą ubiegać się o dotację na pokrycie bieżących kosztów prowadzenia działalności gospodarczej. Kwota dofinansowania to maksymalnie 5000 zł. W związku z przysługującą kwotą dotacji przedsiębiorcy mogą mieć mylne wrażenie, że jest to kolejna mikropożyczka, którą mogli zrealizować na wiosnę w ramach pierwszych tarcz antykryzysowych. Oferowane dofinansowanie w ramach tarczy branżowej jest inną formą pomocy. Aby skorzystać z dotacji na pokrycie bieżących kosztów działalności, należy spełnić warunki takie jak:

• posiadać status mikroprzedsiębiorcy lub małego przedsiębiorcy;
• prowadzić działalność na dzień 30 września 2020 roku;
• PKD działalności to: 47.71.Z, 47.72.Z, 47.81.Z, 47.82.Z, 47.89.Z, 49.39.Z, 56.10.A, 56.10.B, 56.21.Z, 56.29.Z, 56.30.Z, 59.11.Z, 59.12.Z, 59.13.Z, 59.14.Z, 59.20.Z, 74.20.Z, 77.21.Z, 79.90.A, 82.30.Z, 85.51.Z, 85.52.Z, 85.53.Z, 85.59.A, 85.59.B, 86.10.Z;
• przychód z prowadzonej działalności uzyskany w październiku lub listopadzie 2020 roku był niższy co najmniej o 40% w stosunku do przychodu uzyskanego w analogicznym miesiącu w 2019 roku.

Analogicznie natomiast jak w przypadku mikropożyczki, otrzymana dotacja na pokrycie bieżących kosztów działalności zostaje umorzona, pod warunkiem prowadzenia działalności przez trzy miesiące od miesiąca, w którym została przyznana.

Czy poniesione wydatki finansowane pomocą od państwa stanowią koszt i przychód?

Świadczenie postojowe na mocy art. 52m ustawy o PIT jest wolne od podatku dochodowego.

Z otrzymanego świadczenia można finansować wydatki związane z działalnością gospodarczą i będą one stanowić koszt uzyskania przychodu, o ile spełnione są przesłanki z art. 22 ustawy o PIT.

W przypadku mikropożyczki, jeśli zostaną spełnione przesłanki z art. 22 ustawy o PIT, koszt może również zostać ujęty w ewidencjach podatkowych. Należy mieć na uwadze, że pożyczka ma domyślnie charakter zwrotny i jest formą finansowania (nie jest dotacją czy dofinansowaniem) analogicznie do np. pożyczki w banku. Może być umorzona po spełnieniu określonych ustawą warunków – wówczas podatnik wykazywałby przychód podatkowy z tym związany. W tym przypadku przychód taki jednak nie powstanie, co wynika bezpośrednio z art. 15 zzd ust. 10 ustawy – szczególne rozwiązania związane z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Konsekwencją umorzenia pożyczki jest więc brak przychodu. Ustawa nie reguluje natomiast konieczności wyksięgowywania kosztu w sytuacji, gdy pożyczka została umorzona. Potwierdza to wypowiedź Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 28 listopada 2011 roku, IBPBI/1/415-937/11/ZK, w której można przeczytać:

„Na gruncie przedmiotowej sprawy w odniesieniu do Wnioskodawcy nie znajduje zastosowania cyt. art. 23 ust. 1 pkt 45 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Umorzenie pożyczki i jej uznanie za przychód podatkowy nie ma bowiem wpływu na możliwość amortyzacji środków trwałych sfinansowanych z częściowo umorzonej pożyczki, gdyż umorzenie to nie stanowi formy zwrotu wydatków inwestycyjnych. W związku z powyższym odpisy amortyzacyjne dokonywane od tej części wartości początkowej środków trwałych, których zakup został sfinansowany ze środków pochodzących z umorzonej pożyczki, mogą stanowić koszty uzyskania przychodów prowadzonej przez Wnioskodawcę pozarolniczej działalności gospodarczej”. 

Kolejną pomocą jest jednorazowa dotacja z Funduszu Pracy na pokrycie bieżących kosztów prowadzenia działalności gospodarczej przez mikroprzedsiębiorców lub małych przedsiębiorców przyznawana na podstawie art. 15zze⁴.

Otrzymana dotacja nie jest przychodem do opodatkowania natomiast zgodnie z obecnym stanowiskiem KIS wydatki sfinansowane środkami z tej dotacji mogą być ujmowane jako koszty podatkowe.

Jeśli chodzi o dofinansowanie kosztów działalności dla samozatrudnionych oraz dofinansowania do wynagrodzeń pracowników, to co do zasady, aby wydatek mógł stanowić koszt, musi między innymi zostać poniesiony przez podatnika (w tym przypadku warunek nie jest spełniony, ponieważ wydatek finansowany jest ze środków z urzędu pracy). Niektóre stanowiska organów podatkowych (w tym KIS) potwierdzają jednak możliwość zaksięgowania takich kosztów w KPiR. Ujmując w kosztach wydatki sfinansowane środkami z otrzymanego dofinansowania, należy jednocześnie ująć przyznane dofinansowanie jako przychód podatkowy. Dofinansowanie części kosztów działalności z PUP nie jest przychodem, jeśli następuje ze środków z Funduszu Pracy, co potwierdza art. 21 ust. 1 pkt 129 ustawy o PIT.

W przypadku gdy pani Alicja skorzysta z dofinansowania do wynagrodzeń pracowników objętych przestojem ekonomicznym albo obniżonym wymiarem czasu pracy, o którym mowa w art. 15g ust. 1 Ustawy z 2 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, wówczas jest zobligowana do ujęcia otrzymanych środków jako przychodu podlegającego opodatkowaniu. Stanowisko takie potwierdził Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 30 grudnia 2020 roku, 0111-KDIB1-3.4010.503.2020.1.MBD, w której czytamy, że: „(...) otrzymanie wsparcia finansowego z uwagi na COVID-19 w postaci dopłat do pensji pracowniczych oraz składek ZUS ze środków FGŚP nie jest neutralne podatkowo. Środki z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych otrzymane w ramach przepisu art. 15g ustawy o COVID na wynagrodzenia pracowników należy zakwalifikować jako przychód w oparciu o przepis art. 12 ust. 1 pkt 1 updop”.

Wydatki finansowane pomocą od państwa – co można do nich zaliczyć?

Każda z uprzednio omawianych pomocy ma na celu wsparcie finansowe przedsiębiorców, którzy zostali dotknięci negatywnymi skutkami COVID-19. W przypadku środków otrzymanych ze świadczenia postojowego nie ma określonych wytycznych w sprawie ich spożytkowania. Wniosek o otrzymanie tego świadczenia także nie zawiera klauzul zobowiązujących przedsiębiorcę do dokumentowania, na co wydał pozyskane w ten sposób środki. Co do zasady cel jest więc dowolny.

W przypadku mikropożyczki i dofinansowania części kosztów prowadzenia działalności gospodarczej oraz bieżących kosztów jej prowadzenia w umowach określone jest, że przedsiębiorcy muszą przeznaczyć pobierane pomoce na pokrycie bieżących wydatków związanych z prowadzeniem działalności.

Do wydatków takich co do zasady można zaliczyć:

• koszt utrzymania lokalu firmowego (czynsz, media);
• opłaty podatków (np. VAT i PIT);
• opłaty leasingowe;
• koszt składek ZUS;
• wypłatę wynagrodzenia pracownikom;
• koszt usług księgowych;
• koszt systemów księgowych bądź systemów do fakturowania;
• koszt usług pocztowych/kurierów w przypadku działalności wysyłkowej.