Zatrudnienie niani przez osobę fizyczną a ZUS

Czy jeżeli jestem osobą fizyczną, która nie prowadzi działalności gospodarczej, to czy możliwe jest zatrudnienie niani? Jak należy tego dokonać?

Katarzyna, Giżycko

Osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej ma możliwość zatrudnienia niani na podstawie tzw. umowy uaktywniającej. Jest to korzystne rozwiązanie, gdyż składki ZUS od takiej umowy finansuje budżet państwa.

Zatrudnienie niani a elementy umowy

Umowę uaktywniającą można zawrzeć w przypadku, gdy dziecko, nad którym niania będzie sprawować opiekę, ma od 20 tygodni do 3 lat. Możliwe jest zatrudnienie niani dla dziecka do 4 roku życia, pod warunkiem, że nie ma możliwości zapewnienia dziecku opieki przedszkolnej.

• strony umowy,
• cel i przedmiot umowy,
• czas i miejsce sprawowania opieki,
• liczbę dzieci powierzonych opiece,
• obowiązki niani,
• wysokość wynagrodzenia oraz sposób i termin jego wypłaty,
• czas, na jaki umowa została zawarta,
• warunki i sposób zmiany, a także rozwiązania umowy.

Zatrudnienie niani a zgłoszenie w ZUS-ie

Po podpisaniu umowy należy dokonać zgłoszenia w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. W pierwszej kolejności należy dokonać zgłoszenia płatnika składek na formularzu ZUS ZFA, następnie dokonuje się zgłoszenia niani jako osoby ubezpieczonej poprzez złożenie formularza ZUS ZUA. Zatrudniona niania podlega ubezpieczeniom społecznym oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu. Podleganie ubezpieczeniu chorobowego jest dla niani dobrowolne.

Oficjalnym płatnikiem składek za nianię jest rodzic dziecka, jednak składki te są finansowane przez budżet państwa.

Składka na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe jest finansowana przez nianię z jej wynagrodzenia.Wartość składki jest potrącana z pensji niani, a rodzic jako płatnik składek odprowadza składkę do ZUS-u.

Warunki finansowania przez budżet państwa składek za zatrudnioną nianię

Składki za zatrudnioną nianię są finansowane przez budżet państwa w przypadku, gdy:

• rodzice są zatrudnieni na podstawie umowy o pracę,

• świadczą usługi na podstawie umowy cywilnoprawnej,

• prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą,

• prowadzą działalność rolniczą (z wyjątkiem osób ubezpieczonych w KRUS-ie jako domownik).

Zatrudnienie niani a złożenie deklaracji rozliczeniowych

Za zatrudnioną nianię należy do 15. dnia następnego miesiąca przekazać do ZUS-u komplet dokumentów rozliczeniowych. Składki należy wykazać w deklaracji ZUS DRA oraz załączonym do niej raporcie imiennym ZUS RCA lub ZUS RZA.

W przypadku gdy podstawa wymiaru składek jest wyższa niż minimalne wynagrodzenia, wówczas w raporcie imiennym wykazuje się pozycje:

• z kodem tytułu ubezpieczenia 04 30 x x, z rozliczonymi składkami od podstawy wymiaru nieprzekraczającej kwoty minimalnego wynagrodzenia oraz

• z kodem tytułu ubezpieczenia 04 31 x x, z rozliczonymi składkami od podstawy wymiaru składek będącej kwotą nadwyżki ponad kwotę minimalnego wynagrodzenia.

Po złożeniu kompletu dokumentów rozliczeniowych za pełny miesiąc nie ma potrzeby comiesięcznego przekazywania deklaracji rozliczeniowych to ZUS-u, pod warunkiem, że w kolejnych miesiącach nie zachodzą zmiany w wysokości składek.