Korekta cen transferowych oznacza korygowanie (dostosowanie) cen transferowych. Cena transferowa to cena, wynagrodzenie, wynik finansowy, wskaźnik finansowy bądź inaczej określony rezultat finansowy warunków ustalonych lub narzuconych między podmiotami powiązanymi w wyniku istniejących między nimi powiązań. W praktyce korekta cen transferowych polega więc na urynkowieniu transakcji rynkowej na dzień jej zawarcia.
Kiedy ma miejsce korekta cen transferowych?
W sytuacji, gdy cena, która stała się nierynkowa na skutek późniejszych istotnych okoliczności bądź znane są faktycznie poniesione koszty lub uzyskane przychody będące podstawą obliczenia ceny transferowej, a zapewnienie ich zgodności z warunkami, jakie ustaliłyby podmioty niepowiązane, wymagana jest korekta cen transferowych, należy dokonać korekty.
Korekta cen transferowych może być dokonana przez podatnika poprzez zmianę wysokości uzyskanych przychodów lub poniesionych kosztów uzyskania przychodów, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki:
- w transakcjach kontrolowanych realizowanych przez podatnika w trakcie roku podatkowego ustalone zostały warunki, które ustaliłyby podmioty niepowiązane;
- nastąpiła zmiana istotnych okoliczności mających wpływ na ustalone w trakcie roku podatkowego warunki lub znane są faktycznie poniesione koszty lub uzyskane przychody będące podstawą obliczenia ceny transferowej, a zapewnienie ich zgodności z warunkami, jakie ustaliłyby podmioty niepowiązane, wymaga dokonania korekty cen transferowych;
- w momencie dokonania korekty podatnik posiada oświadczenie podmiotu powiązanego, że podmiot ten dokonał korekty cen transferowych w tej samej wysokości, co podatnik;
- podmiot powiązany, o którym mowa w pkt 3, ma miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo w państwie lub na terytorium, z którym Rzeczpospolita Polska zawarła umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz istnieje podstawa prawna do wymiany informacji podatkowych z tym państwem;
- podatnik potwierdzi dokonanie korekty cen transferowych w rocznym zeznaniu podatkowym za rok podatkowy, którego dotyczy ta korekta.
Abyśmy dokonali korekty, muszą zajść określone okoliczności, które nie były do przewidzenia w momencie planowania poziomu cen transferowych na dany rok. Przykładem takich okoliczności są:
- znaczne zmiany rynkowych cen podstawowych surowców lub materiałów,
- zmiany kursów walutowych,
- wzrost lub spadek stóp procentowych,
- zmiany popytu lub podaży na produkt,
- częściowe zamknięcie gospodarki ze względu na pandemię,
- przerwanie łańcucha dostaw (obecnie ze względu na pandemię).
Co istotne, przepisy ustawy o CIT odnoszą się co do zasady do korekty cen transferowych o charakterze rocznym.
Mając na uwadze powyższe, wskazać należy, że korekta cen transferowych ma na celu doprowadzenie rozliczeń pomiędzy podmiotami powiązanymi do poziomu zapewniającego spełnienie zasady ceny rynkowej. Korekta cen transferowych dokonywana jest wówczas, gdy pierwotne rozliczenia nie dawały rynkowego wyniku. Istotą takiej korekty jest zatem wyrównanie oczekiwanego poziomu rentowności zaburzonego wskutek wystąpienia trudnych do przewidzenia okoliczności. Zakres pojęcia korekty cen transferowych jest ograniczony do tych przypadków, w których korekta przychodu lub kosztu wynika z dążenia podatnika do doprowadzenia rentowności do poziomu rynkowego, a nie z innych okoliczności, które mogą mieć wpływ na cenę transakcyjną. Korekta cen transferowych dokonywana jest zatem w przypadku, gdy wskutek pewnych zdarzeń wymagane jest „urynkowienie” transakcji.
Przykład 1.
Grupa spółek stosuje politykę cen transferowych ustaloną zgodnie z zasadą ceny rynkowej. Dystrybutorzy modelu współpracy to dystrybutorzy o ograniczonym zakresie funkcji, ryzyk i aktywów. Podmiot centralny zarządza łańcuchem dostaw, ustala strategię sprzedaży oraz strategię marketingową. Dystrybutorzy mają mieć zapewnioną stałą zyskowność na poziomie marży operacyjnej, reszta zysku (straty) z dystrybucji towarów trafia do podmiotu centralnego. Podmiot z Polski działa w modelu dystrybutora. Podmiot z Niemiec jest podmiotem centralnym. Podmiot krajowy nabywa towary od podmiotu centralnego po cenach z cennika. Cenniki te projektowane są raz w roku i kalkulowane są w taki sposób, aby marża operacyjna uzyskana przez dystrybutora pozwoliła na pokrycie jego kosztów i osiągnięcie zysku zgodnego z zasadą ceny rynkowej w świetle pełnionych przez niego funkcji, ponoszonych ryzyk i zaangażowanych aktywów. Po zakończeniu roku podatkowego, ze względu na spadek popytu na dystrybuowane wyroby, okazało się, że podmiot krajowy nie osiągnął odpowiedniego wolumenu sprzedaży i nie pokrył części kosztów stałych. Tym samym podmiot nie osiągnął planowanego zysku. W związku, z tym zmieniono wielkość marż. Dokonano więc korekty rozliczeń cen transferowych.
Korekta cen transferowych in plus, in minus
Korekta cen transferowych może zostać dokonana in plus bądź in minus, tj. odpowiednio zwiększać wynik finansowy poprzez zwiększenie przychodów bądź zmniejszenie kosztów albo zmniejszać wynik finansowy poprzez zmniejszenie przychodów lub zwiększenie kosztów.
Korekta wyniku finansowego to korekta, w której podatnik sam dostosowuje dla celów podatkowych pierwotnie ustaloną cenę transferową do poziomu, który według niego spełnia zasadę ceny rynkowej (ang. arm’s length principle). Przez cenę transferową rozumie się rezultat finansowy, w tym cenę, wynagrodzenie, wynik finansowy lub wskaźnik finansowy. Korekty dokonywane są w grupach podmiotów powiązanych w celu doprowadzenia wyniku finansowego poszczególnych podmiotów powiązanych, działających w ramach łańcucha wartości, do poziomu zgodnego z zasadą ceny rynkowej, poprzez prawidłową dystrybucję dochodu między te podmioty, biorąc pod uwagę pełnione przez nie funkcje, ponoszone ryzyka oraz angażowane aktywa (tzw. profil funkcjonalny). Wynik finansowy zgodny z zasadą ceny rynkowej oznacza wynik finansowy, który w porównywalnych okolicznościach osiągnęłyby podmioty niepowiązane o porównywalnym profilu funkcjonalnym.
Korekta cen transferowych dokonywana jest okresowo, zazwyczaj po zakończeniu danego okresu rozliczeniowego, kiedy znane są już niezbędne dane finansowe. Wystąpienie korekty wynika z zaistnienia w trakcie tego okresu bądź po jego zakończeniu okoliczności, które nie mogły być znane stronom transakcji podczas jej planowania, a które spowodowały, że istnieje konieczność dostosowania poziomu pierwotnie ustalonej ceny transferowej do poziomu zgodnego z zasadą ceny rynkowej. Korekta powinna być dokonana w racjonalnie szybkim terminie po zakończeniu okresu rozliczeniowego. Przy określaniu częstotliwości oraz terminu dokonania takiej korekty powinna zostać wzięta pod uwagę m.in. praktyka gospodarcza przyjęta w branży, zmienność czynników ekonomicznych mających wpływ na wysokość ceny transferowej, wystąpienie okoliczności mających znaczący wpływ na zmianę pierwotnie ustalonej ceny transferowej, techniczne możliwości dokonania takiej korekty.
Podsumowując, w ściśle określonych sytuacjach podatnicy mogą dokonywać korekty dokumentacji cen transferowych. Co istotne, należy pamiętać, że korekta cen transferowych nie zawsze jest możliwa do dokonania.
