Wewnątrzwspólnotowa sprzedaż towarów na odległość to nowy rodzaj opodatkowanej podatkiem VAT czynności. W kontekście ustalenia prawidłowej formy opodatkowania WSTO ważne jest właściwe określenie miejsca opodatkowania. Warto jednak pamiętać, że w tym przypadku podatnik dysponuje możliwością złożenia zawiadomienia o wyborze miejsca opodatkowania. Tematyka ta będzie przedmiotem naszej dzisiejszej analizy.
Definicja WSTO
Na początku należy jednak wyjaśnić, w jakich sytuacjach mamy do czynienia z wewnątrzwspólnotową sprzedażą towarów na odległość. Pojęcie to zostało wprowadzone do ustawy VAT z 1 lipca 2021 roku i zastąpiło dotychczas obowiązującą sprzedaż wysyłkową.
Zgodnie z definicją zawartą w art. 2 pkt 22a ustawy VAT poprzez wewnątrzwspólnotową sprzedaż towarów na odległość rozumie się dostawę towarów wysyłanych lub transportowanych przez dostawcę lub na jego rzecz, w tym wtedy, gdy dostawca uczestniczy pośrednio w transporcie lub wysyłce towarów, z terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium państwa członkowskiego zakończenia wysyłki lub transportu towarów do nabywcy, który jest:
podatnikiem podatku od towarów i usług lub osobą prawną niebędącą podatnikiem podatku od towarów i usług, którzy nie mają obowiązku rozliczania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, o którym mowa w art. 9, lub
podatnikiem podatku od wartości dodanej lub osobą prawną niebędącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, którzy nie mają obowiązku rozliczania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów odpowiadającego wewnątrzwspólnotowemu nabyciu towarów, o którym mowa w art. 9, lub
podmiotem niebędącym podatnikiem
– pod warunkiem, że dostarczane towary nie są nowymi środkami transportu ani towarami, o których mowa w art. 22 ust. 1 pkt 2.
Miejsce opodatkowania przy WSTO
Zasada podstawowa wskazuje, że miejscem opodatkowania towarów przy WSTO jest to państwo członkowskie, w którym kończy się wysyłka lub transport towaru. Wskazuje na to wprost art. 22 ust. 1 pkt 1a ustawy VAT.
Otóż powyższa reguła dotycząca określania miejsca opodatkowania WSTO nie ma zastosowania także w przypadku, gdy łącznie spełnione są następujące warunki:
dostawca posiada siedzibę działalności gospodarczej / stałe miejsce zamieszkania / zwykłe miejsce pobytu, tylko na terytorium jednego państwa członkowskiego;
towary są wysyłane lub transportowane do państwa członkowskiego innego niż państwo członkowskie siedziby / stałego miejsca zamieszkania / zwykłego miejsca pobytu dostawcy;
całkowita wartość dostaw towarów dokonywanych w ramach WSTO na rzecz konsumentów nie przekroczyła u podatnika w trakcie roku podatkowego ani w poprzednim roku podatkowym kwoty 10 000 euro lub jej równowartości (42 000 zł w Polsce).
Przykład 1.
Podatnik z Polski dokonuje WSTO na rzecz konsumentów z Niemiec. Posiada on siedzibę działalności i stałe miejsce jej wykonywania wyłącznie w Polsce. Wartość sprzedaży w żadnych roku nie przekroczyła kwoty 42 000 zł. W konsekwencji w tym przypadku znajdzie zastosowanie wyjątek od reguły podstawowej i tego rodzaju czynności będą podlegały opodatkowaniu w Polsce, a nie w państwie zakończenia wysyłki (czyli w Niemczech).
Możliwość wyboru innego miejsca opodatkowania przy WSTO
W sytuacji gdy opisany limit 42 000 zł nie zostanie przekroczony, podatnik niekoniecznie musi decydować się na rozliczenie podatku w Polsce. Taka teza wynika z faktu, że przepisy przewidują opcję w postaci możliwości wyboru innego miejsca opodatkowania.
Podatnik, który nie przekroczył progu sprzedaży w wysokości 42 000 zł, może wybrać opodatkowanie WSTO w państwie konsumpcji, czyli w kraju, w którym kończy się wysyłka lub transport. Taka decyzja może przykładowo wynikać z korzystniejszej stawki podatkowej obowiązującej w państwie zakończenia wysyłki.
Zgodnie z art. 28p ustawy VAT zawiadomienie takie składa się do właściwego naczelnika urzędu skarbowego w postaci formularza VAT-29 i zawiera ono:
informacje o miejscu i celu składania zawiadomienia;
dane dostawcy lub podatnika:
nazwę lub imię i nazwisko,
adres siedziby lub adres miejsca zamieszkania,
numer identyfikacji podatkowej;
informacje o wyborze miejsca opodatkowania lub o rezygnacji z dokonanego wyboru miejsca opodatkowania, niezbędne do określenia momentu tego wyboru i rezygnacji z niego;
dane kontaktowe, w tym numer telefonu i adres poczty elektronicznej, dostawcy lub podatnika, a w przypadku ustanowienia pełnomocnika – dane kontaktowe pełnomocnika.
Powyższe zawiadomienie należy złożyć do właściwego organu podatkowego w terminie do 10. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano tego wyboru.
Warto także zaznaczyć, że zgodnie z aktualnymi przepisami wybór miejsca dostawy w przypadku WSTO dotyczy wszystkich dostaw w tym zakresie.
Przykład 2.
Podatnik z Polski dokonuje WSTO na rzecz konsumentów z Niemiec. Posiada on siedzibę działalności i stałe miejsce jej wykonywania wyłącznie w Polsce. Wartość sprzedaży w żadnych roku nie przekroczyła kwoty 42 000 zł. Podatnik w ustawowym terminie złożył w polskim urzędzie skarbowym zawiadomienie w postaci formularza VAT-29. W takich okolicznościach miejscem opodatkowania WSTO będą Niemcy.
Okres obligatoryjnego związania zawiadomieniem
Przepisy ustawy VAT podają, że wybór opcji opodatkowania w państwie zakończenia wysyłki wiąże podatnika na okres dwóch kolejnych lat, licząc od dnia dokonania pierwszej dostawy w tym trybie.
Ewentualny powrót do rozliczania VAT od tych dostaw w ramach WSTO w Polsce będzie możliwy najwcześniej po dwóch latach, po uprzednim zawiadomieniu naczelnika urzędu skarbowego o rezygnacji z dokonanego uprzednio wyboru, przed początkiem miesiąca, w którym następuje rezygnacja. Również zawiadomienia o rezygnacji dokonuje się poprzez formularz VAT-29.
Naturalnie również w tym przypadku konieczne jest spełnienie kryterium progu wartości transakcji, a więc nie może ona przekroczyć 42 000 zł.
Kwestia właściwego opodatkowania transakcji dokonywanych w ramach WSTO wciąż budzi sporo wątpliwości wśród podatników. Warto jednak pamiętać, że przedsiębiorcy z Polski mają prawo do skorzystania z opcji opodatkowania dostaw w innym kraju, co następuje po uprzednim zawiadomienia właściwego naczelnika urzędu skarbowego.
