0 0
dni
0 0
godz
0 0
min
0 0
sek

Ciężki wypadek przy pracy - kwalifikacja wypadku

Nasz ekspert:
Artykuły autora

Wielkość tekstu:

W przypadku wypadków przy pracy pracodawca ma dodatkowe obowiązki. Jednym z nich jest ocena, jaki rodzaj wypadku miał miejsce. Jak zaklasyfikować wypadki? Czym jest ciężki wypadek przy pracy?

Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które powoduje uraz lub śmierć i nastąpiło w związku z pracą:

  • podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;

  • podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;

  • w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy (art. 3 ust. 1 Ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, dalej u.w.p.).

Nagłe zdarzenie powodujące uraz lub śmierć pracownika może nastąpić w dowolnym czasie i miejscu pod warunkiem, że pozostaje w związku z wykonywaniem czynności pracowniczych przez osobę, która wypadkowi uległa – postanowienie SN z 30 sierpnia 2018 r., I UK 360/17.

Za wypadek przy pracy uważa się również nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w okresie ubezpieczenia wypadkowego z danego tytułu podczas współpracy przy wykonywaniu pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia (art. 3 ust. 3 pkt 7 u.w.p.).

Obowiązki pracodawcy w razie wypadku

W związku z wypadkiem, do którego doszło podczas wykonywania pracy, pracodawca zobowiązany jest do podjęcia niezbędnych działań, które mają na celu eliminację lub ograniczenie zagrożenia, zapewnienia udzielenia pierwszej pomocy osobom poszkodowanym oraz ustalenia w przewidzianym trybie okoliczności i przyczyn wypadku, a także zastosowania odpowiednich środków zapobiegających podobnym wypadkom (art. 234 § 1 kp). Zasady postępowania powypadkowego zostały określone w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy – dalej r.u.o.p.w. 

Pracownik, który uległ wypadkowi, jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala, powinien niezwłocznie poinformować o wypadku swojego przełożonego. Okoliczności i przyczyny wypadku ustala powoływany przez pracodawcę zespół powypadkowy, który:

  1. dokonuje oględzin miejsca wypadku, stanu technicznego maszyn i innych urządzeń technicznych, stanu urządzeń ochronnych oraz zbadanie warunków wykonywania pracy i innych okoliczności, które mogły mieć wpływ na powstanie wypadku;

  2. sporządza szkic lub wykonuje fotografie miejsca wypadku;

  3. wysłuchuje wyjaśnień poszkodowanego, jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala;

  4. zbiera informacje dotyczące wypadku od świadków wypadku;

  5. zasięga opinii lekarza, a w razie potrzeby opinii innych specjalistów, w zakresie niezbędnym do oceny rodzaju i skutków wypadku;

  6. zbiera inne dowody dotyczące wypadku.

Jak orzekł NSA w Warszawie w wyroku z 25 kwietnia 2002 r., II SA 3189/01, LEX nr 121876, „[j]ednym z podstawowych obowiązków pracodawcy związanym z powzięciem informacji o wypadku, jakiemu uległ pracownik, jest powołanie zespołu powypadkowego w celu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku oraz ustalenia, czy wypadek pozostaje w związku z pracą. Obowiązujące przepisy nie dopuszczają sytuacji, w której pracodawca zwolniony byłby od wykonania wyżej opisanego obowiązku. Przesłanką takiego zwolnienia nie może nawet być oczywiste przyczynienie się pracownika do wypadku ani też oczywisty brak związku wypadku z pracą”.

W skład zespołu powypadkowego wchodzi pracownik służby bhp oraz społeczny inspektor pracy. W zakładzie, w którym nie jest tworzona służba bhp, w skład zespołu powypadkowego zamiast pracownika służby bhp wchodzi pracodawca lub pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu pracodawca powierzył wykonywanie zadań służby bhp, albo specjalista spoza zakładu pracy. Jeżeli u pracodawcy nie działa społeczna inspekcja pracy, w skład zespołu powypadkowego zamiast społecznego inspektora pracy, jako członek zespołu, wchodzi przedstawiciel pracowników posiadający aktualne zaświadczenie o ukończeniu szkolenia w zakresie bhp, zgodnie z przepisami dotyczącymi szkoleń w dziedzinie bhp.

Jeżeli pracodawca nie może dopełnić obowiązku utworzenia zespołu powypadkowego w składzie dwuosobowym ze względu na zbyt małą liczbę zatrudnionych pracowników, okoliczności i przyczyny wypadku, ustala zespół powypadkowy, w skład którego wchodzi pracodawca oraz specjalista spoza zakładu pracy.

Pracodawca do czasu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku ma obowiązek zabezpieczyć miejsce wypadku w sposób wykluczający:

  • dopuszczenie do miejsca wypadku osób niepowołanych;

  • uruchamianie bez koniecznej potrzeby maszyn i innych urządzeń technicznych, które w związku z wypadkiem zostały wstrzymane;

  • dokonywanie zmiany położenia maszyn i innych urządzeń technicznych, jak również zmiany położenia innych przedmiotów, które spowodowały wypadek lub pozwalają odtworzyć jego okoliczności.

Ciężki wypadek przy pracy - kwalifikacja

W wyniku uzyskania powiadomienia o zaistnieniu zdarzenia wypadkowego pracodawca powinien ocenić, jaki rodzaj wypadku miał miejsce – dokonać jego kwalifikacji prawnej w celu określenia, czy ma do czynienia z wypadkiem ciężkim, śmiertelnym czy zbiorowym. Jeżeli wypadek można zakwalifikować jako ciężki, śmiertelny lub zbiorowy, pracodawca jest zobowiązany zawiadomić właściwego okręgowego inspektora pracy i prokuratora. Obowiązek przekazania informacji o zdarzeniu wypadkowym powinien zostać zrealizowany niezwłocznie (art. 234 § 2 kp).

Jeżeli jednak pracodawca nie potrafi samodzielnie ustalić, czy wypadek, któremu uległ pracownik, powinien zostać wstępnie zakwalifikowany jako ciężki wypadek przy pracy, wówczas powinien zwrócić się z wnioskiem o wydanie przez lekarza opinii o stanie zdrowia poszkodowanego w zakresie niezbędnym do ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku. Opinia lekarska o skutkach wypadku dla poszkodowanego powinna zawierać jednoznaczne stwierdzenie, czy wypadek jest wypadkiem ciężkim, czy też nie. Jeżeli zdarzenie zostało zakwalifikowane przez lekarza jako ciężki wypadek przy pracy, pracodawca powinien zawiadomić właściwe organy niezwłocznie po otrzymaniu opinii lekarskiej.

Opinia lekarska o skutkach wypadku przy pracy jest częścią protokołu powypadkowego.

Ciężki wypadek przy pracy to taki, który powoduje:

  1. ciężkie uszkodzenie ciała polegające na utracie wzroku, słuchu, mowy, zdolności rozrodczej lub innym uszkodzeniu ciała;

  2. rozstrój zdrowia naruszający podstawowe funkcje organizmu;

  3. chorobę nieuleczalną lub zagrażającą życiu;

  4. trwałą chorobę psychiczną;

  5. całkowitą lub częściową niezdolność do pracy w zawodzie;

  6. trwałe, istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała (art. 3 ust. 5 u.w.p.).

Przez ciężkie uszkodzenie ciała w postaci utraty wzroku, słuchu, mowy lub zdolności rozrodczej należy rozumieć ciężkie kalectwo, które utrudnia lub uniemożliwia danej osobie codzienne życie. Ciężkie uszkodzenie ciała musi polegać na całkowitej utracie wzroku, słuchu, mowy lub zdolności rozrodczej. 

Rozstrój zdrowia oznacza zakłócenie prawidłowego funkcjonowania organizmu, przy czym musi ono być inne niż utrata wzroku, słuchu, mowy lub zdolności rozrodczej.

Przez chorobę nieuleczalną należy rozumieć taką, która według aktualnego stanu wiedzy medycznej nie może zostać wyleczona, zarówno farmaceutycznie, jak i chirurgicznie. Natomiast choroba zagrażająca życiu nie musi powodować śmierci poszkodowanego, musi jednak istnieć zagrożenie życia (np. zaburzenia układu nerwowego, układu oddechowego, układu krążenia, z powodu którego można w każdej chwili spodziewać się zahamowania i ustania ich czynności, a nawet zgonu).

Za chorobę realnie zagrażającą życiu uznaje się takie następstwo obrażeń ciała, które z reguły kończy się zejściem śmiertelnym mimo w porę podjętego i w pełni prawidłowego postępowania leczniczego – wyrok SN z 27 grudnia 1979 r., II KR 192/79, Lex nr 21849.

W celu stwierdzenia zarówno zaistnienia choroby psychicznej, jak i jej trwałości zawsze wymagane będzie zasięgnięcie opinii lekarzy.

Całkowicie niezdolna do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, także po przekwalifikowaniu. Natomiast częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji, jak mówi art. 12 Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Niezdolność powinna dotyczyć zawodu aktualnie wykonywanego oraz zawodu wyuczonego, do wykonywania którego poszkodowany pracownik posiada kwalifikacje. Powinna wiązać się również z brakiem pozytywnych rokowań na możliwość wykonywania poprzedniego lub wyuczonego zawodu, a także brakiem możliwości do przekwalifikowania się (np. utrata wzroku u operatora koparki uniemożliwia mu całkowite wykonywanie wyuczonego zawodu).

Zeszpecenie lub zniekształcenie ciała musi mieć charakter trwały i nieodwracalny. Zniekształcenie polega na spowodowaniu zmian anatomicznych (takich jak deformacja palca u dłoni). Zeszpecenie natomiast w większości wypadków polega na zmianach fizycznych na ciele (np. blizny, utrata nosa).

Sankcje za niepowiadomienie o wypadku

Niedopełnienie obowiązku zawiadomienia właściwego okręgowego inspektora pracy, prokuratora lub innego właściwego organu o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy zgodnie z art. 283 § 2 pkt 6 kp podlega karze grzywny od 1000 zł do 30 000 zł.

Natomiast umyślne niedopełnienie powyższego obowiązku stanowi przestępstwo, które zgodnie z art. 221 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny podlega grzywnie do 180 stawek dziennych albo karze ograniczenia wolności. 

Po zgłoszeniu wypadku przy pracy przez pracownika pracodawca dokonuje jego wstępnej kwalifikacji prawnej, która pozwoli stwierdzić, czy zdarzenie można uznać za ciężki wypadek przy pracy. W przypadku ciężkiego wypadku przy pracy obowiązkiem pracodawcy jest niezwłoczne zawiadomienie o tym zdarzeniu właściwego okręgowego inspektora pracy i prokuratora. Jednak często pracodawca, który nie posiada specjalistycznej wiedzy medycznej, nie jest w stanie samodzielnie ustalić, czy wypadek, któremu uległ pracownik, powinien zostać zakwalifikowany jako ciężki. Wówczas powinien uzyskać opinię od lekarza, by móc dokonać kwalifikacji wypadku. Jeżeli wypadek zostanie zakwalifikowany jako ciężki, wówczas obowiązkiem pracodawcy jest zawiadomić o zdarzeniu inspektora pracy lub prokuratora. Niedopełnienie obowiązku zawiadomienia inspektora pracy lub prokuratora stanowi wykroczenie zagrożone karą grzywny, a umyślne zaniechanie wypełnienia obowiązku może być uznane za przestępstwo.

Artykuły
Brak wyników.
Więcej artykułów
Wzory
Brak wyników.
Więcej wzorów