Wypadek w drodze do pracy lub z pracy różni się od wypadku przy pracy. Gdy podczas drogi do lub z pracy pracownik ulega wypadkowi, wskutek którego przebywa na zwolnieniu lekarskim, wówczas możliwe jest uzyskanie z tego tytułu korzystniejszych świadczeń w ramach ubezpieczenia. Jak wygląda kwestia wypadków odniesionych w drodze z bądź do miejsca pracy? Jakie wynagrodzenie i zasiłek przysługuje pracownikowi w takiej sytuacji?
Czym jest wypadek w drodze do pracy lub z pracy?
Artykuł 57b ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych zawiera definicję wypadku w drodze do pracy lub z pracy. Artykuł określa, że zdarzenie, które jest nagłe i wywołane przyczyną zewnętrzną, może zostać uznane za taki wypadek. Dodatkowo musi ono nastąpić w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego, w sytuacji gdy droga ta była najkrótsza i nie została przerwana. Gdy przerwanie drogi było życiowo uzasadnione i gdy czas na jej przebycie nie przekraczał granic potrzeby oraz jeśli droga była dla ubezpieczonego najdogodniejsza ze względów komunikacyjnych, wówczas takie zdarzenie może zostać uznane za wypadek w drodze do pracy lub z pracy.
Z reguły za drogę do pracy lub z pracy uznaje się trasę:
- z domu do pracy lub z pracy do domu,
- z innego zatrudnienia lub innej działalności, która stanowi tytuł ubezpieczenia rentowego;
- zwykłego wykonywania funkcji lub zadań zawodowych albo społecznych;
- do miejsca spożywania posiłków;
- do punktu odbywania nauki lub studiów.
Obowiązkiem pracownika jest niezwłoczne zawiadomienie pracodawcy, który ustala okoliczności wypadku. Na podstawie oświadczeń poszkodowanego i świadków oraz na podstawie dowodów zgromadzonych przez służby, takie jak policję, straż pożarną, pogotowie ratunkowe, ustalane są wszystkie fakty dotyczące zdarzenia. Na ich podstawie sporządza się kartę wypadku. Pracodawca ma na jej sporządzenie 14 dni od uzyskania informacji o zdarzeniu. W sytuacji gdy pracodawca uzna, że nie doszło do wypadku w drodze do lub z pracy, ma obowiązek podać uzasadnienie decyzji w karcie wypadku.
Przykład 1.
Pani Kowalska zawsze w drodze z pracy do domu odbiera swoją córkę z przedszkola. Pewnego razu na odcinku drogi przedszkole - dom miała wypadek samochodowy, w związku z czym była niezdolna do pracy.
Wypadek ten powinien być zakwalifikowany jako wypadek w drodze z pracy. Przerwanie drogi i odebranie dziecka z przedszkola to sytuacja “życiowo uzasadniona”. Dlatego za zwolnienie lekarskie pani Kowalska ma prawo do wynagrodzenia chorobowego w wysokości 100% wynagrodzenia.
Przykład 2.
Pan Nowak zwykle dojeżdża do pracy autem i wybiera najkrótszą możliwą drogę. Gdy pewnego dnia auto pana Nowaka zepsuło się, wówczas skorzystał on z komunikacji miejskiej. Wybrał on autobus, który jedzie dłuższą drogą, ale jest bezpośredni i przez co najwygodniejszy dla niego. Podczas drogi do pracy autobus gwałtownie zahamował i pan Nowak uderzył w barierkę, czego skutkiem było złamanie ręki.
Wypadek pana Nowaka powinien być uznany za wypadek w drodze do pracy. Mimo że autobus jechał dłuższą trasą, to była to najdogodniejsza droga ze względów komunikacyjnych, ponieważ pan Nowak nie musiał się przesiadać w trakcie drogi.
Wypadek w drodze do pracy lub z pracy a świadczenia
Jeżeli wypadek w drodze do pracy lub z pracy skutkuje niezdolnością do pracy, czyli pracownik otrzymał zwolnienie lekarskie, wówczas przysługują mu pewne świadczenia.
Gdy sytuacja została uznana za wypadek w drodze do pracy lub z pracy wówczas wynagrodzenie chorobowe wypłacane jest w wysokości 100% należnego wynagrodzenia przez:
- 33 dni w ciągu roku kalendarzowego,
- 14 dni w ciągu roku kalendarzowego w przypadku pracownika, który ukończył 50. rok życia.
Po przekroczeniu powyższego limitu, gdy pracodawca zgłaszał na 30 listopada ubiegłego roku do ubezpieczenia chorobowego mniej niż 20 osób, wypłatę zasiłku chorobowego przejmuje ZUS. Jeśli jednak pracodawca jest płatnikiem zasiłków, to na nim ciąży obowiązek wypłacania świadczenia pracownikom. Zasiłek chorobowy wypłacany jest w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku przez maksymalnie 182 dni.
Warto pamiętać, że po przekroczeniu 182 dni zasiłku pracownik może starać się o uzyskanie świadczenia rehabilitacyjnego. Jest ono wypłacane w sytuacji, gdy pracownik ciągle jest niezdolny do pracy, jednak jego leczenie oraz rehabilitacja sprawią, że możliwy będzie jego powrót do pracy. Świadczenie rehabilitacyjne wypłacane jest przez okres leczenia i rehabilitacji, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy. Przez pierwsze 3 miesiące wypłacane jest świadczenie w wysokości 90% podstawy zasiłku chorobowego, a za kolejne 9 miesięcy 75%. Warto pamiętać, że w przypadku gdy pracownica jest w ciąży, wówczas świadczenie rehabilitacyjne wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku.
Gdy w wyniku wypadku w drodze do lub z pracy obrażenia pracownika spowodują, że nie będzie on już zdolny do pracy, wówczas może otrzymać rentę z tytułu niezdolności do pracy. Lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wydaje ocenę niezdolności do pracy, która determinuje jej przyznanie.
Podsumowując, w sytuacji wystąpienia wypadku w drodze do pracy lub z pracy pracownik ma prawo do otrzymania wynagrodzenia chorobowego oraz zasiłku. Ważne jest jednak właściwe udokumentowanie zaistniałego zdarzenia i wykazanie, że droga jaką przebywał pracownik była najkrótszą z możliwych. W przeciwnym razie w razie kontroli ZUS może podważyć wypłatę świadczeń.
