Odmowa udzielenia urlopu jest możliwa w określonych sytuacjach. Jednak każdy pracownik ma prawo do płatnego urlopu wypoczynkowego. Gwarantują mu to przepisy zawarte w kodeksie pracy. W każdym roku kalendarzowym pracownikowi przysługuje 20 lub 26 dni urlopu w zależności od stażu pracy. W celu zapewnienia ciągłości funkcjonowania zakładu pracy tworzone są harmonogramy urlopów. W ten sposób można zapewnić wszystkim pracownikom przynajmniej jeden 14-dniowy nieprzerwany urlop wypoczynkowy, przy jednoczesnym nieprzerwanym toku pracy.
Wniosek o urlop
Jeśli pracownik chce skorzystać z urlopu, za każdym razem musi zwrócić się do pracodawcy z wnioskiem o jego udzielenie. Najważniejsze informacje zawarte w takim wniosku to rodzaj urlopu, z którego chce skorzystać pracownik, oraz jego termin. Na podstawie wniosku pracodawca wyraża zgodę (bądź nie) na udzielenie pracownikowi urlopu. Co ważne wcześniej ustalony harmonogram urlopowy nie jest tożsamy z zatwierdzeniem urlopu w tym terminie. Z chwilą podania do wiadomości pracowników harmonogramu urlopów obowiązującego w danym roku, zaczyna on być wiążący dla obu stron (pracownika i pracodawcy). Oznacza to, że zmiana terminu urlopu (bez względu na czyj wniosek) może nastąpić tylko w szczególnych przypadkach wskazanych w kodeksie pracy. Jeśli wystąpią te szczególne przypadki, to zmiana terminu urlopu może nastąpić bez zgody drugiej strony i jest to odmowa udzielenia urlopu ze szczególnych przyczyn. Oczywiście jeśli dwie stron stosunku pracy zgadzają się na zmianę terminu urlopu, wtedy te szczególne przypadki nie muszą występować.
Odmowa udzielenia urlopu wypoczynkowego- przyczyny
Przesunięcie terminu urlopu jest także dopuszczalne z powodu szczególnych potrzeb pracodawcy, jeżeli nieobecność pracownika spowodowałaby poważne zakłócenia toku pracy.
Powyższy artykuł Kodeksu pracy jest jednym, który wskazuje przyczynę odmowy udzielenia urlopu przez pracodawcę. Zapis ten jednak jest bardzo ogólny, a tym samym bardzo szeroki w swoim zastosowaniu. "...dopuszczalne z powodu szczególnych potrzeb pracodawcy, jeżeli nieobecność pracownika spowodowałaby poważne zakłócenia toku pracy" - nie są podane przykłady takich sytuacji, co znaczy, że w zależności od specyfiki zakładu pracy, mogą być one bardzo różne.
Przykład 1.
Pani Kowalska na początku roku zaplanowała swój urlop w terminie 5-16.07.2022 r., który został ujęty w harmonogramie urlopów. Jednak w połowie maja ZUS zapowiedział w zakładzie pracy kontrolę na 7-8.07.2022 r. Pani Kowalska jest jedyną kadrową i to ona odpowiada bezpośrednio przed przełożonym i przed ZUS-em za przebieg kontroli. W takim przypadku pracodawca odmówił udzielenia urlopu pani Kowalskiej od 5.07.2022 r. Obie strony zgodziły się na przesunięcie urlopu na 12-23.07.2022 r.
Przykład 2.
Pan Nowak jest brygadzistą w zakładzie pracy odpowiadającym za jedną z linii produkcyjnych. Zgodnie z harmonogramem urlopów miał udać się na odpoczynek od początku czerwca na dwa tygodnie. Jednak na początku maja firma, w której pracuje pan Nowak, wygrała przetarg na bardzo duże zamówienie, którego realizacja ma duży wpływ na dalsze prosperowanie przedsiębiorstwa. Przełożony pana Nowaka odmówił udzielenia mu urlopu, uzasadniając to koniecznością dopilnowania procesu produkcji.
To tylko przykłady sytuacji, w jakich pracodawca ma prawo odmówić pracownikowi udzielenia urlopu. Do tych szczególnych przyczyn można zaliczyć również awarię lub chorobę osoby, która miała zastępować pracownika podczas jego urlopu.
Odmowa udzielenia urlopu a sprzeciw pracownika
Może zdarzyć się tak, że pracownik nie podziela zdania pracodawcy i uważa, że odmowa udzielenia urlopu wypoczynkowego jest bezzasadna. W takiej sytuacji ma on prawo domagać się przed sądem pracy udzielenia urlopu w zaplanowanym przez niego terminie. To po stronie pracodawcy znajdzie się obowiązek uzasadnienia, z jakiego powodu urlop wypoczynkowy pracownika został przesunięty. W związku z tym decyzja o odmowie udzielenia pracownikowi urlopu powinna być świadoma i przemyślana. Szczególnie w sytuacji, kiedy sprzeciwia się on temu.