Pracownikowi, z którym pracodawca rozwiązuje umowę o pracę należą się specjalne uprawnienia. Oprócz ekwiwalentu za niewykorzystany urlop, który należy się wszystkim pracownikom niezależnie od trybu rozwiązania umowy, pracownik może domagać się udzielenia dni wolnych na poszukiwanie pracy. Jakie procedury obowiązują w tym przypadku? Dowiesz się z naszego artykułu.
Komu należy udzielić dni wolnych na szukanie pracy?
Warunkiem podstawowym uzyskania dodatkowych dni wolnych jest rozwiązanie umowy o pracę przez pracodawcę oraz co najmniej dwutygodniowy okres wypowiedzenia. Dni wolne na szukanie pracy nie należą się osobom, które:
-
wypowiedziały umowę o pracę (wypowiedzenie umowy przez pracownika);
-
zawarły z pracodawcą porozumienie w sprawie rozwiązania umowy o pracę (rozwiązanie umowy o pracę na mocy porozumienia stron);
-
nie kontynuują zatrudnienia na podstawie kolejnej umowy (rozwiązanie umowy o pracę z upływem czasu, na który została zawarta);
-
są zatrudnione na okres próbny, który jest krótszy niż 3 miesiące – mają krótszy niż dwa tygodnie okres wypowiedzenia.
Ile dni wolnych należy się zwalnianemu pracownikowi?
W art.37 Kodeksu pracy (kp) czytamy, że wymiar zwolnienia na poszukiwanie pracy zależy od długości okresu wypowiedzenia i wynosi:
-
2 dni robocze – jeżeli okres wypowiedzenia wynosi dwa tygodnie lub miesiąc;
-
3 dni robocze – jeżeli okres wypowiedzenia wynosi trzy miesiące.
Również w przypadku, gdy okres wypowiedzenia zostanie skrócony z trzech do jednego miesiąca z powodu upadłości lub likwidacji pracodawcy, pracownikowi należą się 3 dni wolnego na szukanie pracy. Wiąże się to z tym, że w wyniku takiego skrócenia okresu wypowiedzenia, zgodnie z art.36¹ kp, pracownikowi przysługuje odszkodowanie za pozostałe dwa miesiące wypowiedzenia, a okres ten wlicza się do stażu pracy. Jak widać samo skrócenie okresu wypowiedzenia nie ma znaczenia, gdyż pracownik zachowuje prawo do pozostałych uprawnień, tak jak gdyby okres wypowiedzenia wynosił 3 miesiące.
Czy za niewykorzystane dni wolne pracownik może domagać się rekompensaty?
W sytuacji, gdy pracownik nie wykorzysta dni wolnych przysługujących mu w związku z wypowiedzeniem umowy o pracę przez pracodawcę, nie może domagać się ekwiwalentu pieniężnego, tak jak ma to miejsce w przypadku niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego. Może się zdarzyć, że pracownik nie zgłosi pracodawcy, że chciałby skorzystać z tego uprawnienia i dopiero po zakończeniu stosunku pracy będzie chciał, aby pracodawca zrekompensował mu te niewykorzystane dni w formie pieniężnej. W tej sytuacji pracownikowi nie będzie należała się żadna rekompensata. Niewykorzystane zwolnienie na szukanie pracy po prostu przepada.
Zasada ta dotyczy także urlopu okolicznościowego, który jest przywilejem pracownika należącym się mu w konkretnych sytuacjach życiowych, np. z okazji ślubu czy pogrzebu członka rodziny. Podobnie jak zwolnienie na poszukiwanie pracy, jest on udzielany tylko na wniosek pracownika. Pracodawca ma obowiązek go udzielić, ale niewykorzystany przepada i podobnie jak to ma miejsce w przypadku dni wolnych na szukanie pracy – pracownikowi nie przysługuje żadna rekompensata.
W związku z tym, że zwolnienie na poszukiwanie pracy może nastąpić tylko na wniosek pracownika, pracodawca nie ma obowiązku informowania go o tym, że takie zwolnienie mu się należy. Dopiero po uzyskaniu wniosku pracownika pracodawca jest zobowiązany takich dni udzielić. Co ważne – powinien uwzględnić wskazane we wniosku proponowane daty takiego zwolnienia, gdyż pracownik może mieć umówioną właśnie w tym konkretnym dniu rozmowę kwalifikacyjną i pracodawca powinien wniosek pracownika w tym zakresie uwzględnić.
Dni wolne na szukanie pracy a choroba pracownika
W sytuacji, gdy pracodawca otrzyma wniosek pracownika w sprawie udzielenia zwolnienia na poszukiwanie pracy, powinien wyrazić zgodę. A co się stanie, gdy pracownik w tym czasie zachoruje? Pracodawca powinien udzielić tych dni wolnych w innym terminie, ustalonym z pracownikiem. Pracownik nie będzie mógł efektywnie poszukiwać pracy będąc chorym. Dopiero powrót do zdrowia pozwoli mu na właściwe wykorzystanie tych dni. To samo dotyczy sytuacji, gdy pracownik zamiast korzystać ze zwolnienia na poszukiwanie pracy będzie musiał zajmować się chorym dzieckiem czy innym członkiem rodziny.
Jakie wynagrodzenie przysługuje za dni wolne na poszukiwanie pracy?
Za dni wolne na poszukiwanie pracy pracownikowi przysługuje wynagrodzenie obliczone tak samo, jak w przypadku wynagrodzenia za urlop. Mówi o tym § 5 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 roku w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie Pracy. Czytamy w nim, że „ przy ustalaniu wynagrodzenia za czas zwolnienia od pracy oraz za czas niewykonywania pracy, gdy przepisy przewidują zachowanie przez pracownika prawa do wynagrodzenia, stosuje się zasady obowiązujące przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop, z tym że składniki wynagrodzenia ustalane w wysokości przeciętnej oblicza się z miesiąca w którym przypadło zwolnienie do pracy lub okres niewykonywania pracy”.
Czy pracownikowi przysługują dni wolne na poszukiwanie pracy po otrzymaniu wypowiedzenia zmieniającego?
Tak. Pracownik ma prawo do dni wolnych na poszukiwanie pracy także po otrzymaniu wypowiedzenia zmieniającego, o ile oczywiście odrzuci zaproponowane przez pracodawcę nowe warunki zatrudnienia. Od dnia złożenia oświadczenia o odmowie przyjęcia zmienionych warunków pracy lub płacy, wypowiedzenie zmieniające staje się normalnym wypowiedzeniem umowy o pracę i pracownik zyskuje prawo do zwolnienia na poszukiwanie nowej pracy. Dla przypomnienia należy dodać, że zgodnie z art.42 kp, pracownik przed upływem połowy okresu wypowiedzenia musi złożyć pracodawcy oświadczenie, że nie zgadza się na zaproponowane nowe warunki pracy lub płacy, gdyż niezłożenie oświadczenia o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków w tym terminie jest równoznaczne z wyrażeniem zgody na zmienione warunki pracy lub płacy.