W związku z likwidacją spółki wspólnik może otrzymać tzw. dywidendę likwidacyjną. W naszym dzisiejszym artykule zajmiemy się kwestią opodatkowania wypłaty, jaką jest dywidenda likwidacyjna, biorąc pod uwagę regulacje ustawy o PIT, a także status podatnika oraz płatnika.
Dywidenda likwidacyjna a likwidacja spółki i wypłata dywidendy
W pierwszej kolejności odnieśmy się do przepisów Kodeksu spółek handlowych. Otóż zgodnie z art. 272 ksh rozwiązanie spółki następuje po przeprowadzeniu likwidacji, z chwilą wykreślenia spółki z rejestru.
W świetle art. 282 § 1 ksh likwidatorzy powinni zakończyć interesy bieżące spółki, ściągnąć wierzytelności, wypełnić zobowiązania i upłynnić majątek spółki (czynności likwidacyjne). Nowe interesy mogą wszczynać tylko wówczas, gdy jest to potrzebne do ukończenia spraw w toku. Nieruchomości mogą być zbywane w drodze publicznej licytacji, a z wolnej ręki – jedynie na mocy uchwały wspólników i po cenie nie niższej od uchwalonej przez wspólników.
Na podstawie art. 286 ksh podział między wspólników majątku pozostałego po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli nie może nastąpić przed upływem 6 miesięcy od daty ogłoszenia o otwarciu likwidacji i wezwaniu wierzycieli.
Podział majątku może nastąpić przez wypłatę wspólnikom przypadających im z tytułu likwidacji kwot w pieniądzu bądź przez przydzielenie poszczególnych przedmiotów majątkowych zlikwidowanej spółki.
Dywidenda likwidacyjna a przychód w PIT
Nie ulega wątpliwości, że otrzymanie dywidendy likwidacyjnej mieści się w kategorii przychodu podatkowego. Taki przychód musi być alokowany do odpowiedniego źródła przychodu.
Wskażmy zatem, że na mocy art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy źródłem przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c
W myśl art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się dywidendy i inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych faktycznie uzyskane z tego udziału, w tym również:
- dywidendy z akcji złożonych przez członków pracowniczych funduszy emerytalnych na rachunkach ilościowych,
- podział majątku likwidowanej osoby prawnej lub spółki.
Dodatkowo wskażmy, że zgodnie z art. 24 ust. 5 pkt 3 ustawy o PIT dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału, w tym także wartość majątku otrzymanego w związku z likwidacją osoby prawnej lub spółki.
W rezultacie możemy wskazać, że przychód z dywidendy likwidacyjnej stanowi przychód z udziału w zyskach osób prawnych i jest kwalifikowany do przychodów z kapitałów pieniężnych.
Natomiast w kwestii stawki podatku należy wskazać, że od dochodów (przychodów) uzyskiwanych z tytułu dywidend i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych – na podstawie art. 30a ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT – pobiera się 19% zryczałtowany podatek dochodowy.
Zryczałtowany podatek pobiera się bez pomniejszania przychodu o koszty uzyskania (art. 30a ust. 6 ustawy o PIT).
Dochodów (przychodów), o których mowa w ust. 1, nie łączy się z dochodami opodatkowanymi na zasadach określonych w art. 27 (art. 30a ust. 7 ustawy o PIT).
Z powyższych przepisów wynika zatem, że 19% podatek jest pobierany od samego przychodu bez możliwości pomniejszenia o koszty podatkowe. Ustawodawca nie różnicuje sposobu opodatkowania przychodów uzyskanych w związku z likwidacją majątku spółki z o.o. w zależności od tego, czy wypłacane są środki pieniężne, czy też zwrot następuje w formie niepieniężnej, np. w postaci rzeczowych składników majątku spółki.
Wobec powyższego różnica pomiędzy wartością majątku otrzymanego w wyniku likwidacji spółki a wydatkami poniesionymi na objęcie lub nabycie udziałów (akcji) w tej spółce, których wartość jest zwolniona z podatku, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Jednocześnie należy zwrócić uwagę na treść art. 21 ust. 1 pkt 50a ustawy o PIT, który stanowi, że zwalnia się od podatku wartość majątku otrzymanego w związku z likwidacją osoby prawnej lub spółki, w części stanowiącej koszt nabycia lub objęcia udziałów (akcji) w tej spółce lub udziałów w zyskach osoby prawnej.
Powyższy przepis nie określa rodzaju kosztu podatkowego, lecz jest przepisem wprowadzającym zwolnienie od podatku. Przy czym dyspozycją tego przepisu objęta jest równowartość faktycznie poniesionych przez podatnika, który otrzymuje przysporzenie, wydatków na nabycie lub objęcie udziałów (akcji).
W przypadku nabycia udziałów w zamian za wkład pieniężny ze zwolnienia z opodatkowania, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 50a ustawy o PIT korzystać będzie wartość wydatków warunkujących nabycie udziałów, tj. takich, bez których poniesienia nie byłoby możliwe ich skuteczne nabycie. Chodzi zatem o środki faktycznie wydatkowane na zakup udziałów w spółce.
Dywidenda likwidacyjna a obowiązki likwidowanej spółki
Zasadą jest, że obowiązek prawidłowego ustalenia podstawy opodatkowania, obliczenia i zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych ciąży na podatnikach. Niemniej jednak, w odniesieniu do licznych sytuacji zasada ta została wyłączona przez ustawodawcę poprzez nałożenie obowiązków płatnika na podmioty wypłacające podatnikowi (stawiające do dyspozycji podatnika) należności stanowiące jego dochody (przychody).
Zgodnie z treścią art. 41 ust. 4 ustawy o PIT płatnicy (tj. osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej), są obowiązani pobierać zryczałtowany podatek dochodowy od dokonywanych wypłat (świadczeń) lub stawianych do dyspozycji podatnika pieniędzy lub wartości pieniężnych z tytułów określonych m.in. w art. 30a ust. 1 pkt 1-11 ustawy o PIT.
Jednocześnie na podstawie art. 42 ust. 1 ww. ustawy płatnicy, o których mowa w art. 41, przekazują kwoty pobranych zaliczek na podatek oraz kwoty zryczałtowanego podatku w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano zaliczki (podatek) – na rachunek urzędu skarbowego.
Jak wskazał Dyrektor KIS w interpretacji z 2 lipca 2019 roku (nr 0115-KDIT2-1.4011.173.2019.2.MK): „Wnioskodawczyni nie ma obowiązku składania zeznania podatkowego z tytułu otrzymania »dywidendy likwidacyjnej« oraz zapłaty podatku z tego tytułu. Zryczałtowany podatek dochodowy powinien być pobrany i przekazany na rachunek urzędu skarbowego przez płatnika”.
Przykład 1.
Pani Wiktoria w 2020 roku zakupiła za gotówkę udziały w spółce z o.o. za kwotę 10 000 zł. W 2023 roku spółka została zlikwidowana i kobieta otrzymała dywidendę likwidacyjną w kwocie 15 000 zł. Jakie obowiązki podatkowe spoczywają na pani Wiktorii?
Pani Wiktoria uzyskała przychód z kapitałów pieniężnych, jednak opodatkowaniu podlegać będzie jedynie kwota 5000 zł, tj. nadwyżka ponad kwotę wolną od podatku na mocy art. 21 ust. 1 pkt 50a ustawy o PIT. Kobieta nie musi jednak składać żadnego zeznania podatkowego, ponieważ to spółka pobierze 19% podatek PIT od kwoty 5000 zł i wpłaci go na właściwy rachunek bankowy. Pani Wiktoria otrzyma zatem dywidendę likwidacyjną już pomniejszoną o kwotę podatku.
Przychód z tytułu otrzymania dywidendy likwidacyjnej powstaje w sytuacji, gdy wartość jest wyższa niż wydatek na nabycie udziałów w likwidowanej spółce. Owa nadwyżka podlega opodatkowaniu 19% podatkiem PIT jako przychód z kapitałów pieniężnych.
