Rolnik ryczałtowy ma szczególny status na gruncie przepisów ustawy o VAT. Przede wszystkim objawia się to w zwolnieniu z licznych obowiązków, które spoczywają na podatnikach podatku VAT. W tym kontekście przeanalizujemy zagadnienie identyfikatora podatkowego rolnika ryczałtowego i czy faktura VAT RR w JPK_V7 powinna go zawierać.
Rolnik ryczałtowy na gruncie podatku VAT
W pierwszej kolejności wskażmy, że na gruncie podatku VAT działalność rolnicza stanowi działalność gospodarczą, a zatem rolnik może być podatnikiem podatku VAT.
Równocześnie należy mieć na uwadze, że rolnik ryczałtowy to podatnik korzystający ze zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT. W przepisie tym czytamy, że zwalnia się od podatku dostawę produktów rolnych dokonywaną przez rolnika ryczałtowego oraz świadczenie przez niego usług rolniczych.
Rolnik ryczałtowy dokonujący dostawy produktów rolnych lub świadczący usługi rolnicze, które są zwolnione od podatku, może zrezygnować z tego zwolnienia pod warunkiem dokonania zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R (art. 43 ut. 3 ustawy o VAT).
Jak wskazaliśmy na wstępie, rolnik ryczałtowy jest zwolniony z wielu obowiązków formalnych. Stanowi o tym art. 117 ustawy o VAT, gdzie możemy przeczytać, że rolnik ryczałtowy w zakresie prowadzonej działalności rolniczej dostarczający produkty rolne jest zwolniony z obowiązku:
- wystawiania faktur,
- prowadzenia ewidencji dostaw i nabyć towarów i usług,
- składania w urzędzie skarbowym deklaracji podatkowej,
- dokonania zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R.
Identyfikator podatkowy rolnika ryczałtowego
W zakresie ustalenia, jakim identyfikatorem powinien posługiwać się rolnik ryczałtowy, należy sięgnąć do treści ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników.
W myśl art. 3 ust. 1 tejże ustawy identyfikatorem podatkowym jest:
- numer PESEL – w przypadku podatników będących osobami fizycznymi niebędących zarejestrowanymi podatnikami podatku od towarów i usług lub nieprowadzących działalności gospodarczej;
- NIP – w przypadku pozostałych podmiotów podlegających obowiązkowi ewidencyjnemu.
Identyfikatorem podatkowym NIP posługują się osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które na podstawie odrębnych ustaw są podatnikami, oraz inne podmioty, jeżeli na podstawie odrębnych ustaw są podatnikami, oraz płatnicy podatków, a także podmioty będące na podstawie odrębnych ustaw płatnikami składek ubezpieczeniowych.
Jak ustaliliśmy, rolnik ryczałtowy jest zwolniony z obowiązku rejestracji na potrzeby podatku VAT. Nie jest to również podmiot prowadzący działalność w rozumieniu innych ustaw podatkowych.
W konsekwencji identyfikatorem podatkowym rolnika ryczałtowego jest PESEL.
Identyfikator podatkowy a faktura VAT RR w JPK_V7
Zgodnie z art. 116 ust. 1 ustawy podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT czynny nabywający produkty rolne od rolnika ryczałtowego wystawia w dwóch egzemplarzach fakturę dokumentującą nabycie tych produktów. Oryginał faktury jest przekazywany dostawcy.
Elementy, które powinna zawierać faktura VAT RR, określone zostały w art. 116 ust. 2 ustawy. Faktura dokumentująca nabycie produktów rolnych powinna być oznaczona jako „Faktura VAT RR” i zawierać m.in.:
- imię i nazwisko lub nazwę, lub nazwę skróconą dostawcy i nabywcy oraz ich adresy;
- numer identyfikacji podatkowej lub numer PESEL dostawcy i nabywcy;
- numer dowodu osobistego dostawcy lub innego dokumentu stwierdzającego jego tożsamość, datę wydania tego dokumentu i nazwę organu, który wydał dokument, jeżeli rolnik ryczałtowy dokonujący dostawy produktów rolnych jest osobą fizyczną.
W konsekwencji na fakturze VAT-RR powinien znaleźć się PESEL rolnika ryczałtowego.
Odnośnie do pliku JPK VAT wskażmy, że jednym z elementów struktury jest Nr Dostawcy, gdzie podaje się numer, za pomocą którego dostawca lub usługodawca (kontrahent) jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej bez literowego kodu kraju.
Identyfikatorem na potrzeby podatku VAT jest NIP. W konsekwencji w polu Nr Dostawcy nie należy wpisywać numeru PESEL rolnika ryczałtowego. W pozycji tej trzeba wpisać „BRAK”.
Brak zgody na posługiwanie się numerem PESEL rolnika ryczałtowego
Faktura VAT RR jest wystawiana przez nabywcę produktów rolnych od rolnika ryczałtowego. W konsekwencji to nabywca wpisuje wszystkie niezbędne elementy do faktury.
Ciekawym przypadkiem będzie sytuacja, gdy rolnik ryczałtowy odmówi wskazania swojego numeru PESEL. Do takiej właśnie sytuacji odniósł się Dyrektor IS w Poznaniu w interpretacji z 13 stycznia 2011 roku (nr ILPP2/443-1740/10-2/JK).
Organ wskazał, że nabywca jako podatnik podatku od towarów i usług, dokonując zakupów produktów rolnych od rolników ryczałtowych, jest obowiązany do dokumentowania tych transakcji fakturą VAT RR.
Jeżeli jednak sprzedawca odmawia podania nabywcy jego towarów danych wymienionych w art. 116 ust. 2 ustawy, wskutek czego wystawienie faktury VAT RR nie jest możliwe, wówczas transakcję należy udokumentować w inny sposób.
Zgodnie z § 13 ust. 1 ww. rozporządzenia na udokumentowanie zapisów w księdze dotyczących niektórych kosztów (wydatków) mogą być sporządzane dowody wewnętrzne zaopatrzone w datę i podpisy osób, które bezpośrednio dokonały wydatków, określające przy zakupie nazwę towaru oraz liczbę, cenę jednostkową i wartość, a w innych przypadkach – przedmiot operacji gospodarczych i wysokość kosztu (wydatku).
Dowody wewnętrzne należą do dowodów własnych wystawionych przez podatnika w celu zewidencjonowania operacji gospodarczej nieudokumentowanej innym dowodem.
W myśl art. § 13 ust. 2 pkt 1 cytowanego rozporządzenia dowody wewnętrzne mogą dotyczyć wyłącznie wymienionych w tym przepisie zdarzeń gospodarczych, tj. zakupu, bezpośrednio od krajowego producenta lub hodowcy, produktów roślinnych i zwierzęcych, nieprzerobionych sposobem przemysłowym lub przerobionych sposobem przemysłowym, jeżeli przerób polega na kiszeniu produktów roślinnych lub przetwórstwie mleka albo na uboju zwierząt rzeźnych i obróbce poubojowej tych zwierząt.
Warto zatem zapamiętać, że identyfikatorem podatkowym rolnika ryczałtowego niezarejestrowanego do VAT nie jest NIP, lecz jego numer PESEL i to tym numerem rolnik posługuje się w obrocie gospodarczym.
