Znaki towarowe - jaką należy zastosować amortyzację?

Znaki towarowe są cennym składnikiem majątku przedsiębiorstw, jak również podstawowym elementem promocji produkowanych przez przedsiębiorców towarów czy świadczonych przez nich usług. Dlatego istotne jest ustalenie czy można wprowadzić je do majątku firmy i dokonać amortyzacji. Powyższą kwestię poruszamy w poniższym artykule!

Znaki towarowe w rozumieniu prawa o własności przemysłowej

Definicja znaku towarowego w ustawie z dnia 30 czerwca 2000 r. - Prawo własności przemysłowej każe rozumieć znaki towarowe jako każdy symbol, który można przedstawić w sposób graficzny, który nadaje się do oznaczania towarów lub usług danego przedsiębiorstwa. Tym samym znakiem towarowym może być wyraz, litery, liczby, kolory, forma przestrzenna, ornament oraz połączenia tych wszystkich elementów. Znakiem towarowym może być również zapach, czy melodia lub inne sygnały dźwiękowe.

Art. 22b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obejmuje zamknięty katalog wartości niematerialnych i prawnych, które podlegają amortyzacji. Zgodnie z nim, m.in. amortyzacji podlegają prawa określone w ustawie z dnia 30 czerwca 2000 r. - Prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2003 r. nr 119, poz. 1117 ze zm.).

Warto zauważyć, że za wartość niematerialną i prawną nie jest uważany sam znak, a prawo ochronne na znaki towarowe, które:

• stanowi prawo określone w ustawie Prawo własności przemysłowej,

• zostało przez podatnika nabyte

• nadaje się do gospodarczego wykorzystania w dniu przyjęcia do używania,

• o przewidywanym okresie jego używania dłuższym niż rok,

• wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane przez niego do używania na podstawie umowy licencyjnej (sublicencji), umowy najmu, dzierżawy lub umowy leasingu.

Ważne jest, aby wszystkie warunki zostały spełnione łącznie. Zatem w przypadku, kiedy prawo ochronne na znaki towarowe zostało przez podatnika nabyte w sposób pierwotny (wytworzone we własnym zakresie), to nie może zostać zaliczone do wartości niematerialnych i prawnych, a tym samym podlegać amortyzacji. Amortyzacji nie będzie również w przypadku nabycia znaku towarowego, a następnie zarejestrowania go w Urzędzie Patentowym.

Fiskus uważa, że gdy UP wyda pozytywną decyzję o rejestracji, to stanie się ono wytworzoną, a nie nabytą przez podatnika wartością niematerialną i prawną. Tym samym wydatki poniesione na wytworzenie we własnym zakresie prawa do znaku towarowego podatnik może zaliczyć bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodóww dacie ich poniesienia.

Możliwość dokonywania odpisów amortyzacyjnych od prawa do znaku towarowego występuje tylko wtedy, gdy na dzień jego nabycia podatnik posiada na mocy prawomocnej decyzji Urzędu Patentowego szczególną ochronę prawną, czyli wówczas, gdy dochodzi do nabycia wtórnego.

Znaki towarowe jako przedmiot praw autorskich

Wyjątkowo niezarejestrowane znaki towarowe podlegają amortyzacji, jeśli będą stanowiły utwór w rozumieniu przepisów o prawach autorskich. Wówczas amortyzowane będzie autorskie prawo majątkowe do znaku towarowego.

Zgodnie z art. art. 1 ust. 1 oraz 2 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. W szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory wyrażone słowem, symbolami matematycznymi oraz znakami graficznymi.

Analizując powyższą definicję przedmiotu praw autorskich, można uznać, że niezarejestrowane znaki towarowe są przedmiotem autorskich praw majątkowych, które również należą do katalogu wartości niematerialnych i prawnych (art. 22b ust. 1 updof ).

Stanowisko uznające prawidłowość amortyzacji niezarejestrowanego znaku towarowego, stanowiącego jednocześnie utwór w rozumieniu przepisów o prawach autorskich zostało potwierdzone w szeregu interpretacji indywidualnych.

Przykładem może być interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 26 lipca 2013 r. (sygn. IPPB1/415-623/13-2-EC) oraz interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 22 października 2012 r. ( sygn. IPPB3/423-518/12-2/PK1).

Należy jednak zwrócić uwagę na wyrok poznańskiego WSA z 28 czerwca 2011 r. (sygn. akt I SA/Po 210/11), potwierdzony następnie przez NSA w wyroku z 8 października 2013 r. (sygn. akt II FSK 2812/11). Sąd orzekł w nim, że:

“(...) o ile znak towarowy jako twór podlega ochronie zgodnie z przepisami ustawy o prawie autorskim, o tyle taki sam znak słowno-graficzny zgłoszony do rejestracji o udzielenie praw ochronnych na znak towarowy traci niejako przymiot utworu, bowiem w momencie zgłoszenia do rejestracji przez właściwy organ patentowy rozpoczyna się niejako jego ochrona na podstawie przepisów ustawy - Prawo własności przemysłowej”.

Mając powyższe na uwadze, należy być bardzo ostrożnym przy wyborze, czy znaki towarowe zaliczyć do kategorii praw autorskich, czy do praw ochronnych w rozumieniu prawa o własności przemysłowej. Należy również wziąć pod uwagę fakt, że przytoczone interpretacje indywidualne dotyczą konkretnego podatnika.

Znaki towarowe jako WNiP

W przypadku wartości niematerialnych i prawnych nabytych np. w drodze kupna, za wartość początkową uznaje się cenę ich nabycia, powiększoną o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania wartości niematerialnej i prawnej do używania, a w szczególności o koszty opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji.

Kwotę należną zbywcy pomniejsza się jednocześnie o podatek od towarów i usług, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami podatek od towarów i usług nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.

Ponadto cenę nabycia koryguje się o różnice kursowe, naliczone do dnia przekazania do używania wartości niematerialnej i prawnej.

Na odrębnych zasadach określa się wartość początkową m.in. w przypadku nabycia składników majątku w drodze spadku, darowizny lub wkładu niepieniężnego. W takiej sytuacji za wartość początkową uważa się wartość rynkową z dnia nabycia, chyba że umowa darowizny albo umowa o nieodpłatnym przekazaniu określa te wartość w niższej wysokości.

Odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej wartości niematerialnych i prawnych dokonuje się:

• od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym wartości te wprowadzono do ewidencji wartości niematerialnych i prawnych,

• do końca tego miesiąca, w którym następuje zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z ich wartością początkową lub w którym postawiono je w stan likwidacji, zbyto lub stwierdzono ich niedobór.

Warto zaznaczyć, że podatnicy mogą nie dokonywać odpisów amortyzacyjnych od wartości niematerialnych i prawnych, których wartość początkowa nie przekracza 3.500 zł. Wydatki poniesione na ich nabycie stanowią wówczas koszty uzyskania przychodów w miesiącu oddania ich do używania. Mogą również dokonać jednorazowo odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej w miesiącu oddania ich do używania lub w miesiącu następnym.

Jednocześnie podkreślenia wymaga, że okres amortyzacji przedmiotu praw autorskich jak i prawa ochronnego na znaki towarowe nie może być krótszy niż 60 miesięcy. Co za tym idzie - maksymalna roczna stawka amortyzacyjna powinna wynieść 20%.