Mianem wartości niematerialnych i prawnych określa się nabyte przez przedsiębiorcę prawa majątkowe, zaliczone do aktywów trwałych, które nadają się do wykorzystania gospodarczego oraz których przewidywany okres ekonomicznej użyteczności jest dłuższy niż rok. Nabyciem może być zakup, otrzymanie w aporcie lub otrzymanie nieodpłatne. Jednak na czym polega ulepszenie wartości niematerialnej i prawnej? Wyjaśniamy.
Wartości niematerialne i prawne to w szczególności:
- autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje,
- prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych oraz zdobniczych,
- know-how,
- nabyta wartość firmy,
- koszty zakończonych prac rozwojowych.
Wartość początkowa wartości niematerialnych i prawnych
Ustalając wartość początkową wartości niematerialnej i prawnej,należy wziąć pod uwagę sposób jej nabycia. I tak jeśli było to:
- odpłatne nabycie - będzie to cena nabycia,
- nieodpłatne przyjęcie (także darowizna) - będzie to aktualna cena rynkowa,
- nabycie w formie wkładu niepieniężnego - będzie to wartość składnika zdeklarowana w umowie spółki, jednak nie wyższa niż wartość rynkowa.
Wartości niematerialne i prawne - stawka amortyzacji
Wartości niematerialne i prawne powinny być amortyzowane. Ustawodawca nie narzucił dokładnych stawek amortyzacyjnych, natomiast wskazał minimalne okresy amortyzacyjne:
- dla licencji (sublicencji) na programy komputerowe oraz od praw autorskich - 24 miesiące (maksymalna stawka amortyzacyjna 50%),
- dla licencji na wyświetlanie filmów oraz na emisję programów radiowych i telewizyjnych - 24 miesiące (maksymalna stawka amortyzacyjna 50%),
- dla poniesionych kosztów zakończonych prac rozwojowych - 12 miesięcy,
- dla pozostałych wartości niematerialnych i prawnych - 60 miesięcy (maksymalna stawka amortyzacyjna 20%).
Ewidencja wartości niematerialnych i prawnych
Wartości niematerialne i prawne powinny zostać ujęte w ewidencji - tej samej, która jest przeznaczona dla środków trwałych. W ewidencji takiej należy zawrzeć:
- liczbę porządkową,
- datę nabycia,
- datę przyjęcia do używania,
- określenie dokumentu stwierdzającego nabycie,
- określenie wartości niematerialnej i prawnej,
- wartość początkową,
- stawkę amortyzacyjną,
- kwotę odpisów amortyzacyjnych.
Wartość niematerialna i prawna powinna znaleźć się w ewidencji najpóźniej w miesiącu przyjęcia jej do użytkowania. Dodatkowo należy ten fakt udokumentować za pomocą dowodu OT.
Ulepszenie wartości niematerialnej i prawnej
Ulepszenie wartości niematerialnej i prawnej nie zostało przewidziane przez przepisy (tak jak ma to miejsce w przypadku środków trwałych). Dlatego też należy rozróżnić:
- dokonanie nakładów na już posiadaną WNIP w ramach wcześniej udzielonej licencji na program komputerowy, w związku z tym to wartość nabytej aktualizacji programu, niezależnie od wartości zakupu, zaliczamy bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów,
- sytuację, gdy wydatek wiąże się z nabyciem zupełnie nowej, odrębnej licencji w związku z aktualizacją programu komputerowego - będzie to oddzielna WNiP, którą należy poddać amortyzacji.
