Samochód w działalności gospodarczej może okazać się niezbędny. Często jednak podatnicy zastanawiają się, w jaki sposób go nabyć – kupić, wziąć w leasing, a może wprowadzić do działalności prywatny samochód? Wprowadzenie prywatnego pojazdu do firmy może okazać się interesującą opcją. Sytuacja wydaje się być prosta, gdy podatnik jest właścicielem pojazdu, co jednak gdy właścicielem jest żona? Jak wpływa to na sposób rozliczenia? Czy można amortyzować samochód współmałżonka w prowadzonej działalności gospodarczej?
Środek trwały – definicja
Aby uznać składnik majątku za środek trwały, musi on spełniać warunki, które wskazuje art. 22a ust. 1 ustawy o PIT:
-
składnik musi być własnością lub współwłasnością podatnika,
-
kompletny i zdatny do użytku,
-
nabyty lub wytworzony we własnym zakresie,
-
przewidywany okres wykorzystywania składnika musi być dłuższy niż 1 rok.
Jeżeli więc składnik spełnia powyższe warunki, to staje się majątkiem firmy podlegającym ujęciu w ewidencji środków trwałych. W przypadku środków trwałych o wartości powyżej 10 tys. zł (netto u czynnych podatników VAT, brutto u zwolnionych) dokonuje się amortyzacji w czasie według przyjętej metody amortyzacji.
Wyjątkiem jest samochód prywatny wprowadzony do firmy, który zawsze bezwzględnie należy ująć w ewidencji środków trwałych.
Przykład 1.
Pan Paweł prowadzi firmę stolarską i jest czynnym podatnikiem VAT. W grudniu 2019 roku zakupił samochód osobowy do firmy, którego wartość wynosi 50 000 zł netto. Czy składnik powinien ująć w ewidencji środków trwałych i amortyzować?
Tak, pan Paweł powinien wprowadzić pojazd do majątku trwałego firmy i dokonywać odpisów amortyzacyjnych.
Przykład 2.
Pan Arkadiusz prowadzi firmę transportową. Jest czynnym podatnikiem VAT i zakupił pojazd osobowy o wartości 8000 zł netto. Czy ma obowiązek wprowadzać składnik majątku do firmy i amortyzować w czasie?
Nie, z uwagi na niską wartość początkową samochodu nie ma obowiązku wprowadzania pojazdu do ewidencji środków trwałych. Niemniej jednak podatnik ma taką możliwość, przy czym w przypadku niskiej wartości może skorzystać z amortyzacji jednorazowej składników do 10 000 zł.
Ustalenie wartości początkowej samochodu
Ustalenie wartości początkowej ma duże znaczenie dla późniejszych odpisów amortyzacyjnych, dlatego istotne jest, aby ustalenia dokonać prawidłowo. W przypadku pojazdu, który został nabyty w drodze kupna, do ustalenia wartości początkowej stosuje się cenę nabycia, jeżeli podatnik posiada dokument zakupu, jeżeli nie posiada – przyjmuje się cenę rynkową. Takie same zasady dotyczą wyceny pojazdu, który jest prywatnym składnikiem przedsiębiorcy przekazanym na cele działalności gospodarczej.
Samochód współmałżonka w firmie
Przedsiębiorca może przekazać swój prywatny składnik majątku na cele działalności gospodarczej. W tym celu jest jednak zobowiązany do sporządzenia specjalnego oświadczenia o przekazaniu prywatnego majątku do firmy.
Możliwe jest także wprowadzenie do działalności składnika, który nie jest własnością podatnika, a jego współmałżonka. Trzeba jednak spełnić pewne warunki. Małżonkowie muszą mieć wspólność majątkową, a pojazd musi być nabyty w trakcie trwania związku małżeńskiego oraz musi być wykorzystywany w działalności gospodarczej jednego z małżonków.
Jeżeli oboje z małżonków prowadzą odrębne działalności gospodarcze i zdecydują się na wykorzystywanie tego pojazdu w obu działalnościach, to wówczas pojazd może być środkiem trwałym w obu firmach, ale wpłynie to na ustalenie wartości początkowej składnika.
Skoro więc możliwe jest wprowadzenie do działalności składnika majątku, który należy do współmałżonka, to możliwa jest również jego amortyzacja, zarówno w sytuacji, gdy podatnik wprowadza samochód do jednej działalności, jak i gdy oboje wykorzystują pojazd w swoich odrębnych firmach. Inny będzie jedynie sposób wyceny tych pojazdów. Jeżeli pojazd w całości będzie wykorzystywany wyłącznie w jednej firmie, wówczas wartością początkową będzie pełna wartość jego nabycia (jeżeli przedsiębiorca posiada fakturę bądź umowę kupna-sprzedaży) lub wartość rynkowa (gdy podatnik nie posiada dowodu zakupu). W sytuacji gdy małżonkowie uznają że ten sam pojazd chcą wykorzystywać w obu prowadzonych działalnościach, to wówczas wartością początkową pojazdu w każdej z działalności będzie połowa ceny nabycia/rynkowej.
Przykład 3.
Pan Mariusz prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą. Chciałby wprowadzić do firmy samochód, który jest własnością jego żony. Zobowiązała się ona, że nie będzie wykorzystywała pojazdu w swojej firmie. Czy możliwe jest wprowadzenie tego pojazdu do firmy przez pana Mariusza?
Tak, pan Mariusz może wprowadzić samochód do swojej firmy. Skoro żona nie będzie wykorzystywała samochodu w swojej działalności, to wówczas za wartość początkową pojazdu należy przyjąć pełną wartość z dokumentu zakupu.
Przykład 4.
Pani Martyna wraz z mężem prowadzi dwie odrębne działalności gospodarcze. Posiadają pojazd o wartości 60 000 zł, który chcą wykorzystywać w obu działalnościach. Czy jest możliwe, aby samochód ten był środkiem trwałym w obu działalnościach? Jak dokonać w takim wypadku wyceny samochodu?
Możliwe, aby pojazd był środkiem trwałym w obu działalnościach. Za wartość początkową w działalności pani Martyny należy uznać 30 000 zł i u męża pani Martyny – kolejne 30 000 zł.
Podsumowując, podatnik prowadzący działalność gospodarczą może amortyzować samochód współmałżonka w swojej działalności gospodarczej, jeżeli nie ma między nimi rozdzielności majątkowej, a pojazd został nabyty podczas trwania związku małżeńskiego. W innym wypadku konieczne byłoby spisanie np. umowy użyczenia.
