Nabycie sprawdzające to kolejna nowość wprowadzona w ramach Polskiego Ładu. Ta nowa instytucja uregulowana będzie w ustawie KAS. Polega na nabyciu towarów lub usług w celu sprawdzenia wywiązywania się przez sprawdzanego z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego w zakresie ewidencjonowania sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej oraz wydawania nabywcy paragonu fiskalnego.
Nabycie sprawdzające a upoważnienie do jego dokonania
Tytułem wstępu wskazaliśmy, jaki jest podstawowy cel nabycia sprawdzającego. Kontrola podatników w tym zakresie dotyczyć będzie weryfikacji wypełniania obowiązku w podatku VAT w zakresie ewidencjonowania sprzedaży na kasie fiskalnej oraz wydawania paragonów. Są to obowiązki wynikające wprost z ustawy VAT.
Nabycie sprawdzające jest dokonywane na podstawie legitymacji służbowej i stałego upoważnienia udzielonego przez naczelnika urzędu skarbowego albo naczelnika urzędu celno-skarbowego.
Jest ono dokonywane w miejscu sprzedaży towarów lub świadczenia usług przez sprawdzanego. Niezwłocznie po nabyciu towaru lub usługi od sprawdzanego sprawdzający okazuje sprawdzanemu legitymację służbową, informuje go o dokonaniu nabycia sprawdzającego oraz poucza o jego prawach i obowiązkach.
Na marginesie dodajmy, że nabycia sprawdzającego można dokonywać na całym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Oznacza to, że ani naczelnik US, ani też naczelnik UCS nie jest ograniczony właściwością miejscową w zakresie prowadzenia tego typu czynności.
Postępowanie z towarem podlegającym nabyciu sprawdzającemu
Nabycie sprawdzające będzie finansowane ze specjalnego funduszu nabycia sprawdzającego utworzonego w budżecie państwa.
Towar nie podlega zwrotowi, jeżeli z uwagi na jego rodzaj lub szczególne właściwości nie jest możliwa jego ponowna sprzedaż. W takim przypadku może on być pozostawiony za zgodą sprawdzanego w miejscu jego nabycia.
Odstępuje się od zwrotu towaru stanowiącego dowód popełnienia przestępstwa, przestępstwa skarbowego, wykroczenia lub wykroczenia skarbowego, podlegającego zatrzymaniu lub dokonaniu zajęcia albo zabezpieczenia na podstawie odrębnych przepisów.
Jeżeli chodzi natomiast o obowiązki sprawdzanego podatnika, to jest on obowiązany do:
przyjęcia zwracanego towaru;
przyjęcia paragonu fiskalnego dokumentującego sprzedaż zwracanego towaru;
zwrotu zapłaty otrzymanej.
Jedynie usługa wykonana w toku nabycia sprawdzającego nie podlega zwrotowi. W przypadku gdy usługa, za którą sprawdzający zapłacił, nie została wykonana, sprawdzany jest obowiązany do zwrotu otrzymanej zapłaty. Jeżeli w toku nabycia sprawdzającego został wydany paragon fiskalny, a usługa nie została wykonana, sprawdzany jest obowiązany do przyjęcia tego paragonu.
Dokumentowanie nabycia sprawdzającego
Przepisy podają, że jeśli w toku nabycia sprawdzającego nie stwierdzono nieprawidłowości, pracownik fiskusa sporządza notatkę służbową zawierającą następujące elementy:
datę i miejsce (adres) dokonania nabycia sprawdzającego;
wskazanie sprawdzanego;
wartość sprzedaży brutto, w tym wskazanie kwoty należnego podatku od towarów i usług;
numer paragonu fiskalnego oraz numer unikatowy kasy rejestrującej;
wskazanie sprawdzającego.
Jeden egzemplarz takiej notatki przekazywany jest sprawdzanemu podatnikowi.
Natomiast w sytuacji, gdy w toku nabycia sprawdzającego doszło do wykrycia niedopełnienia obowiązków podatkowych lub też sprawdzany odmówił przyjęcia towaru, paragonu lub nie chciał dokonać zwrotu otrzymanej kwoty, sytuacje te obligują pracownika organu podatkowego do sporządzenia protokołu.
Taki protokół zawiera w szczególności:
oznaczenie organu;
datę i miejsce (adres) dokonania nabycia sprawdzającego;
numer stałego upoważnienia do dokonania nabycia sprawdzającego;
wskazanie sprawdzającego;
wskazanie sprawdzanego, w tym jego imię i nazwisko, miejsce zamieszkania, numer PESEL oraz rodzaj, serię i numer dokumentu tożsamości;
wskazanie podatnika, jeżeli sprawdzanym jest osoba dokonującą w jego imieniu i na jego rzecz sprzedaży towarów lub usług;
określenie nabytego towaru lub usługi oraz wartość sprzedaży brutto, w tym wskazanie kwoty należnego podatku od towarów i usług;
informację: (a) o zwrocie towaru albo (b) że towar nie podlega zwrotowi lub o pozostawieniu towaru w miejscu jego nabycia, albo (c) o odstąpieniu od zwrotu towaru i niedokonaniu zwrotu paragonu fiskalnego, albo (d) o wykonaniu usługi i jej rodzaju, albo (e) o zwrocie zapłaty za niewykonaną usługę lub paragonu fiskalnego;
informację o: (a) odmowie przyjęcia zwracanego towaru, (b) odmowie zwrotu otrzymanej zapłaty za zwracany towar lub niewykonaną usługę i niedokonaniu zwrotu paragonu fiskalnego, (c) odmowie przyjęcia paragonu fiskalnego dokumentującego sprzedaż zwracanego towaru albo niewykonanej usługi;
numer paragonu fiskalnego oraz numer unikatowy kasy rejestrującej, a w przypadku ich braku wskazanie przyczyny;
opis stwierdzonego naruszenia w zakresie wywiązywania się przez sprawdzanego z obowiązków wynikających z ustawy VAT w przypadku ich stwierdzenia;
omówienie dokonanych w protokole poprawek, skreśleń i uzupełnień;
wykaz załączników, które dołączono do protokołu;
podpis sprawdzającego i sprawdzanego, a w razie odmowy podpisania protokołu przez sprawdzanego – wzmiankę o tym zamieszczoną na końcu protokołu;
miejsce i datę sporządzenia.
Analogicznie jak w przypadku notatki również jeden egzemplarz protokołu jest przekazywany sprawdzanemu podatnikowi.
Możemy zatem stwierdzić, że w przypadku nabycia sprawdzającego pracownik organu podatkowego będzie „wcielał się” w rolę konsumenta. Ma to za zadanie sprawdzenie, czy podatnik dokonujący sprzedaży towarów lub usług ewidencjonuje usługę na kasie fiskalnej i czy w związku z tym wydaje paragony. Niedopełnienie tego rodzaju obowiązków powodować będzie sporządzenie protokołu czynności sprawdzających i w dalszej kolejności konsekwencje podatkowe.
