W 2010 roku w ustawie o kontroli skarbowej zaszły liczne zmiany. Najważniejsze z nich dotyczą zakresu dostępu organów kontroli skarbowej do informacji, zasad użycia środków przymusu oraz procesu kontroli i audytu środków z Unii Europejskiej. Dzięki nowelizacjom ustawy wywiad skarbowy zyskał większe uprawnienia niż policja. Agenci od zwalczania przestępczości podatkowej dostali nowe uprawnienia. Jakie są nowe uprawnienia skarbówki? Mogą podsłuchiwać, sprawdzić e-maile i kontrolować wszystkie konta bankowe, nawet osób nieprowadzących działalności gospodarczej. Wystarczy tylko podejrzenie o korupcję i oszustwa podatkowe.
Zakres przedmiotowy ustawy
Nowelizacje z 2010 roku ustawy o kontroli skarbowej przede wszystkim wyłączają z zakresu kontroli skarbowej zagadnienia związane z obrotem towarowym z zagranicą i obrotem towarami przywożonymi z zagranicy w zakresie, w jakim stanowią one powielenie zadań realizowanych przez organy celne i Służbę Celną. Zmiana ma zlikwidować zagrożenie wielokrotnego podejmowania czynności kontrolnych przez różne organy w stosunku do tych samych czynności obrotu. Poza tym ustawodawca wprowadził do ustawy zmianę, zgodnie z którą kontrola skarbowa obejmuje także rozpoznanie, wykrywanie, zapobieganie i zwalczanie przestępstw i wykroczeń związanych z własnością praw intelektualnych. Kontrola skarbowa zadba więc nie tylko o składniki rzeczowe majątku lub kwestie rozliczeń podatkowych. Skupi się także na własności intelektualnej szczególnie, jeżeli powoduje to generowanie dochodów podlegających opodatkowaniu.
Koniec z nielegalnym handlem w Internecie
Rewolucyjne zmiany dotkną osoby handlujące w sieci. Wszystko za sprawą art. 7c–7e, które zostały dodane do omawianej ustawy. Wymienione w nich podmioty, takie jak portale aukcyjne i usługowe, zmuszone są ujawnić kontroli skarbowej wymagane do identyfikacji dane, również te archiwalne.
Nowe uprawnienia skarbówki - nieograniczony dostęp do informacji o podatniku
Przede wszystkim chodzi o instytucje finansowe. W przypadku, gdy organ kontroli skarbowej będzie miał uprawdopodobnione informacje o posługiwaniu się rachunkiem bankowym przez podatnika, który prowadzi niezgłoszoną do ewidencji działalność gospodarczą, będzie mógł zażądać ujawnienia jego danych. W takiej sytuacji banki muszą udostępnić i przekazać kontroli skarbowej dane, które identyfikują posiadacza rachunku bankowego, czyli o:
- posiadanych rachunkach bankowych, ich liczbie oraz o obrotach i stanach na rachunkach,
- posiadanych rachunkach papierów wartościowych,
- zawartych umowach kredytowych i umów pożyczki. Bank poda wysokość pożyczek i kredytów oraz na jaki cel zostały wydane, a także formy ich zabezpieczenia (również skrytki sejfowe),
- nabytych akcjach i obligacjach Skarbu Państwa.
Kontrola skarbowa pozyska również informacje od wydawców i redaktorów czasopism i dzienników, nadawców programów radiowych i telewizyjnych, a także od usługodawców świadczących usługi drogą elektroniczną, czyli np. dostawców Internetu. Wystarczy, że inspektor będzie miał informacje o ogłoszeniach i reklamach danego handlowca. Również organy administracji rządowej i samorządowej, a także sądy zobowiązane są do nieodpłatnego udostępnienia informacji związanych z kontrolowaną osobą lub jednostką gospodarczą.
#polacamy#
Istotne jest także to, że organy kontroli skarbowej mogą zbierać, wykorzystywać i przetwarzać dane osobowe kontrolowanego, bez jego wiedzy. Wymienione wyżej podmioty przekażą więc inspektorom dane o firmie i adresie przedsiębiorcy lub imiona, nazwiska i adresy osób fizycznych bez zawiadomienia samych zainteresowanych. Co więcej, inspektorzy wywiadu skarbowego mają prawo podsłuchiwać wszystkich podatników oraz kontrolować ich maile i to bez dodatkowych pozwoleń. Wystarczy tylko podejrzenie o korupcję i oszustwa podatkowe. To powoduje, iż stopień inwigilacji społeczeństwa przez organ skarbowy stał się porównywalny z uprawnieniami agentów ABW i CBŚ.
Kontrahenci na cenzurowanym
Zmiany w ustawie przewidują również stosowanie tzw. kontroli krzyżowych. Inspektor lub pracownik kontroli skarbowej może zwrócić się do kontrahenta podmiotu kontrolowanego w celu uzyskania od niego informacji na temat podatnika. Ten będzie zobowiązany do przedstawienia inspektorowi dokumentów związanych z kontrolowanym. Kontrola krzyżowa ma służyć sprawdzeniu prawidłowości i rzetelności dokumentów podatnika. Mówiąc o kontrahentach, ustawodawca ma na myśli dostawców i odbiorców zarówno pośrednich, jak i bezpośrednich, a także podmioty uczestniczące w dostawie tego samego towaru lub usługi, jeżeli są one związane z kontrolowanym podatnikiem.
Kontrola i audyt środków UE
Uproszczeniu i uelastycznieniu uległ proces kontroli i audytu środków pochodzących z Unii Europejskiej. Katalog osób wykonujących czynności audytu został poszerzony o inspektorów i pracowników urzędów kontroli skarbowej, którzy będą je wykonywać na podstawie upoważnienia, które wydawane będzie przez Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej lub przez upoważnionego do tego dyrektora urzędu kontroli skarbowej.
Nowe uprawnienia skarbówki - środki przymusu bezpośredniego
Kontrolerzy skarbowi mieli już do dyspozycji miotacze gazu, siatki obezwładniające, kolczatki drogowe i kajdanki. Noweuprawnienia skarbówki są szersze - teraz do służbowego wyposażenia doszły również pałki i pistolety na amunicję gumową. Mogą również stosować siłę fizyczną wobec osób utrudniających ich pracę. Podczas kontroli nie można jednak stosować środków przymusu bezpośredniego wobec kobiet w ciąży, osób kalekich lub w podeszłym wieku oraz osób, których wygląd wskazuje na wiek poniżej 13 lat.
Ale za to bez odsetek
Ukłonem w stronę podatników ma być nienaliczanie odsetek za zwłokę, gdy decyzja o konieczności zapłaty zostanie im dostarczona po terminie sześciu miesięcy od dnia wszczęcia kontroli skarbowej. Odsetki nie będą naliczane od dnia wszczęcia kontroli skarbowej do dnia doręczenia decyzji. Przepis ten nie będzie miał jednak zastosowania, jeżeli niedostarczenie decyzji w omawianych terminie nastąpi z winy podatnika. Zapis o nienaliczaniu odsetek za zwłokę ma chronić podatników przed opieszałym działaniem urzędników kontroli skarbowej. Dodajmy, że w przypadku wszczęcia postępowania egzekucyjnego naczelnik urzędu skarbowego musi określić tzw. okres wstrzymania biegu odsetek. Jeżeli źle to zrobi, podatnikowi przysługuje odwołanie.
Ustawy nowelizujące ustawę o kontroli skarbowej przynosiły niewątpliwie szereg niekiedy kontrowersyjnych zmian. Najistotniejszymi wydają się te, które wskazują nowe uprawnienia skarbówki oraz uprawnień pracowników operacyjnych wywiadu skarbowego. Zmiany te są jednak uzasadnione koniecznością przeciwdziałania narastającej przestępczości gospodarczej i skarbowej. Praktyka wykazała bowiem nieprzygotowanie organów kontroli skarbowej w dotychczasowym kształcie do przeciwdziałania zjawiskom patologii w obrocie gospodarczym i ścigania ich sprawców; skuteczność działania tych organów pozostawała bowiem w rażącej dysproporcji do stopnia zagrożenia tego typu przestępczością.
