Poniesienie straty może dotyczyć każdej firmy, niezależnie od jej sytuacji finansowej. Zdarza się, że dzieje się to nawet w dobrze prosperujących przedsiębiorstwach, a o ile w kolejnych latach wykazywany jest dochód, firma ma prawo do odliczenia strat z lat ubiegłych. Wyjaśniamy jak wygląda odliczenie strat z lat ubiegłych w podatku dochodowym od osób prawnych.
Dlaczego odliczenie strat z lat ubiegłych jest korzystne dla podatnika?
Wysokość podatku dochodowego do zapłaty zależy przede wszystkim od osiągniętych przychodów i poniesionych kosztów podatkowych. Jeżeli przychody przewyższają koszty ich uzyskania, firma wykazuje dochód do opodatkowania za dany rok. W przeciwnym razie, czyli gdy koszty podatkowe są wyższe od przychodów osiągniętych w danym roku podatkowym przez jednostkę, mamy do czynienia ze stratą.
Przykład 1.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością będąca podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych w 2023 roku osiągnęła przychody w wysokości 250 000 zł. Poniesione przez nią koszty w danym roku łącznie wynosiły 270 000 zł, z czego 40 000 zł wydatków na mocy przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie stanowią kosztów uzyskania przychodów. Czy za 2023 roku spółka wykaże dochód do opodatkowania, czy stratę?
Przychód osiągnięty przez spółkę wynosi 250 000 zł, natomiast koszty jego uzyskania to 230 000 zł (270 000 zł - 40 000 zł = 230 000 zł). Oznacza to, że za rok 2022 spółka wykaże dochód do opodatkowania w kwocie 20 000 zł (250 000 zł - 230 000 zł = 20 000 zł).
Strata osiągnięta w jednym roku podatkowym dzięki odpowiednim zapisom zawartym w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych nie musi w istocie oznaczać straty dla podatnika. Możliwe jest bowiem rozliczenie straty z lat poprzednich lat z dochodami z kolejnych lat. Odliczenie strat z lat ubiegłych sprawia, że nadwyżka kosztów poniesionych w poprzednich latach może zostać rozliczona w kolejnych, obniża bieżący dochód firmy, a co za tym idzie – podatek do zapłaty za dany rok.
Przykład 2.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością będąca podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych rozpoczęła prowadzenie działalności w grudniu 2023 roku. Jest producentem mebli kuchennych do zabudowy. W 2023 roku poniosła koszty podatkowe przypisane do tego roku w kwocie 60 000 zł (nieodnoszące się do zakupu materiałów), jednak nie udało się jej uzyskać żadnych przychodów w tym roku. Czy poniesione koszty przypisane do 2023 roku spółka będzie mogła rozliczyć w kolejnych latach?
Za 2023 rok spółka wykaże stratę w wysokości 60 000 zł. Dzięki odpowiednim zapisom zawartym w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych będzie mogła rozliczyć stratę z 2023 roku z dochodami z lat kolejnych. Oznacza to, że osiągając dochody w kolejnych latach podatkowych, spółka będzie mogła pomniejszyć je o stratę w wysokości 60 000 zł z pierwszego roku prowadzenia działalności gospodarczej, w którym nie osiągnęła żadnych przychodów, dzięki czemu podatek dochodowy za kolejne lata będzie niższy.
Odliczenie strat z lat ubiegłych w ramach źródła przychodów
Aktualnie obowiązujące przepisy dopuszczają odliczenie strat przez podatników podatku dochodowego od osób prawnych (podatników CIT) w ciągu 5 lat, przy czym odliczenie strat z lat ubiegłych w CIT możliwe jest co do zasady wyłącznie z tego samego źródła. W przypadku podatników podatku dochodowego od osób prawnych występują dwa źródła przychodów opodatkowane CIT, a mianowicie zyski kapitałowe i inne źródła przychodów.
W przypadku podatników, u których rok podatkowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym, w zeznaniu rocznym za rok 2023 podatnikom CIT przysługuje prawo do odliczenia strat powstałych z 5 lat poprzedzających 2023 rok, a więc rok, za który składane jest zeznanie roczne. Oznacza to, że podatnicy Ci w zeznaniu za 2023 rok mogą odliczyć straty poniesione w latach 2018–2022.
Rozliczając straty z lat ubiegłych, podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych powinni wziąć pod uwagę zmianę przepisów, która miała miejsce od 1 stycznia 2018 roku. Utworzono wówczas dwa źródła przychodów opodatkowanych podatkiem dochodowym od osób prawnych, a mianowicie zyski kapitałowe i inne źródła przychodów. W praktyce oznacza to, że straty poniesione do 31 grudnia 2017 roku podatnicy CIT rozliczają na zasadach wówczas obowiązujących, a więc bez względu na źródło przychodów, natomiast straty poniesione od 1 stycznia 2018 roku mogą zostać odliczone wyłącznie w ramach tego samego źródła, z którego podatnik poniósł stratę.
Przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód stanowiący sumę dochodu osiągniętego z zysków kapitałowych oraz dochodu osiągniętego z innych źródeł przychodów. W przypadkach, o których mowa w art. 21, art. 22 i art. 24b, przedmiotem opodatkowania jest przychód.
Dochodem ze źródła przychodów, z zastrzeżeniem art. 11c, art. 11i, art. 24a, art. 24b, art. 24ca, art. 24d i art. 24f, jest nadwyżka sumy przychodów uzyskanych z tego źródła przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Przykład 3.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością będąca podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych składa zeznanie roczne za 2023 rok (rok podatkowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym). Za 2022 rok poniosła stratę z zysków kapitałowych. Za 2023 rok po raz kolejny poniosła stratę z zysków kapitałowych, jednak wykazała dochód z innych źródeł przychodów. Czy spółka może odliczyć stratę z zysków kapitałowych za 2022 rok?
Nie jest dopuszczalne odliczenie straty za rok 2022 poniesionej w ramach jednego źródła, od dochodu za 2023 roku osiągniętego w ramach innego źródła. Oznacza to, że spółka nie może odliczyć straty z zysków kapitałowych za 2022 rok w zeznaniu rocznym składanym za 2023 rok, mimo że za 2023 rok osiągnęła dochód z innych źródeł przychodów.
W zeznaniu rocznym CIT-8 składanym za 2023 rok podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych rozliczający straty z lat ubiegłych pomniejszają dochód za 2023 rok o straty z lat poprzednich podlegające odliczeniu, wpisując je w odpowiednich pozycjach załącznika CIT-8/O. Należy w nim wyodrębnić:
- w części B.2.1 – straty z lat ubiegłych obniżających dochody według zasad obowiązujących do 31 grudnia 2017 roku;
- w części B.2.2 – straty z zysków kapitałowych z lat ubiegłych;
- w części B.2.3 – straty z innych źródeł przychodów z lat ubiegłych.
W jaki sposób odliczyć straty z lat poprzednich w CIT?
Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych mogą zatem wybrać jedną z dwóch metod odliczenia straty z lat ubiegłych. Na mocy art. 7 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych o wysokość straty ze źródła przychodów poniesionej w roku podatkowym podatnik może:
- obniżyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących 5 latach podatkowych, z tym że kwota obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% wysokości tej straty, albo
- obniżyć jednorazowo dochód uzyskany z tego źródła w jednym z najbliższych kolejno po sobie następujących 5 lat podatkowych o kwotę nieprzekraczającą 5 000 000 zł; nieodliczona kwota podlega rozliczeniu w pozostałych latach tego 5-letniego okresu, z tym że kwota obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% wysokości tej straty.
Trzeba jednak mieć na uwadze, że jednorazowe odliczenie straty o kwotę nieprzekraczającą 5 000 000 zł zgodnie z art. 38 ust. 2 ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym ma zastosowanie do strat powstałych, począwszy od roku podatkowego rozpoczynającego się po 31 grudnia 2018 roku.
Przykład 4.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością będąca podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych składa zeznanie roczne za 2023 rok, w którym osiągnęła dochód w wysokości 120 000 zł (rok podatkowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym). Za 2022 rok poniosła stratę z innych źródeł przychodów w wysokości 70 000 zł. Czy może odliczyć jednorazowo stratę z 2022 roku w zeznaniu rocznym składanym za 2023 rok?
Strata do odliczenia za 2022 w wysokości 70 000 zł nie przekracza kwoty 5 000 000 zł, a osiągnięty w 2023 roku dochód pozwala na rozliczenie tej straty w całości, co w konsekwencji oznacza, że spółka może odliczyć stratę poniesioną za 2022 rok jednorazowo w zeznaniu rocznym za 2023 rok.
