Ordynacja podatkowa zawiera odrębną regulację dotyczącą zasad ponoszenia odpowiedzialności za zaległości podatkowe spółki. Przeczytaj poniższy artykuł i sprawdź, kiedy występuje odpowiedzialność członka zarządu za zobowiązania podatkowe i jak może się uwolnić od tej odpowiedzialności!
Kiedy członek zarządu odpowie za zaległości podatkowe spółki?
Za zaległości podatkowe spółki odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu:
-
nie wykazał, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym czasie zostało otwarte postępowanie restrukturyzacyjne w rozumieniu Ustawy z dnia 15 maja 2015 roku – Prawo restrukturyzacyjne albo zatwierdzono układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu, o którym mowa w tej ustawie, albo niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło bez jego winy;
-
nie wskazuje mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części.
Powyższe zasady ponoszenia odpowiedzialności dotyczą:
-
spółki z ograniczoną odpowiedzialnością,
-
spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji,
-
prostej spółki akcyjnej,
-
prostej spółki akcyjnej w organizacji,
-
spółki akcyjnej,
-
spółki akcyjnej w organizacji.
Warto wiedzieć, że jeżeli obowiązek zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości powstał i istniał wyłącznie w czasie, gdy prowadzona była egzekucja przez zarząd przymusowy albo przez sprzedaż przedsiębiorstwa na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, uznaje się, że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło bez winy członka zarządu.
Warto zwrócić uwagę, że zgodnie z orzecznictwem: „Wina w ujęciu […] Ordynacji podatkowej to zarówno umyślna i związana z nią świadomość istnienia wymagalnych zobowiązań podatkowych, jak i wina nieumyślna w postaci niedbalstwa, które zakłada brak świadomości i opiera się na powinności i możliwości przewidywania istnienia wymagalnych zobowiązań podatkowych w takim rozmiarze, który powoduje konieczność wystąpienia z wnioskiem o ogłoszenie upadłości. Rozważając tę ostatnią postać winy należy przyjąć obiektywny miernik staranności, jakiej można wymagać od strony należycie dbającej o swoje interesy. Chodzi tu o pewien wzorzec zachowania dłużnika w zakresie jego zaangażowania i dbałości o wykonanie zobowiązań. Jest to pewne minimum, którego może oczekiwać wierzyciel, w tym przypadku Skarb Państwa, aby zabezpieczone zostały jego interesy” – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Bydgoszczy z 12 maja 2021 roku (I SA/Bd 172/21).
Odpowiedzialność członka zarządu za zobowiązania podatkowe w spółce
W pierwszej kolejności za zobowiązania podatkowe spółki odpowiada sama spółka. W określonych przypadkach odpowiedzialność taką mogą jednak również ponieść inne podmioty. W razie spełnienia się przesłanek określonych w Ordynacji podatkowej odpowiedzialność za zaległości ponosić mogą członkowie zarządu spółki. W przypadku jednak, gdy spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, prosta spółka akcyjna w organizacji lub spółka akcyjna w organizacji nie posiada jeszcze zarządu, za jej zaległości podatkowe odpowiada jej pełnomocnik albo odpowiadają wspólnicy, jeżeli nie został on powołany. Odpowiedzialność ponieść może również były członek zarządu oraz były pełnomocnik lub wspólnik spółki w organizacji.
W przypadku prostej spółki akcyjnej w organizacji, w której powołano radę dyrektorów, odpowiedzialność za zaległości podatkowe może ponieść również rada dyrektorów i dyrektorzy.
Co istotne, w orzecznictwie zaznaczył się pogląd, że dla ponoszenia odpowiedzialności za zaległości podatkowe na zasadach określonych w Ordynacji podatkowej nie jest konieczne, by osoba zarządzająca spółką została wpisana do rejestru jako członek zarządu. Zgodnie ze stanowiskiem Naczelnego Sądu Administracyjnego: „Za powiązaniem odpowiedzialności osoby trzeciej za zaległości podatkowe spółki z faktycznym pełnieniem obowiązków członka zarządu przemawia nie tylko językowe brzmienie art. 116 § 2 Ustawy z 29 sierpnia 1997 roku – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.), ale również wykładnia celowościowa, dzięki której instytucja ta nabiera prakseologicznej spójności. Jeżeli bowiem o odpowiedzialności za zaległości podatkowe spółki decydowałyby wyłącznie względy formalne, wówczas negatywne konsekwencje mogłyby dotyczyć również tych osób, które z przyczyn od siebie niezależnych nie miały w istocie żadnego wpływu na bieg spraw w czasie powstania zaległości. Stąd też pojęcia »pełnienia obowiązków członka zarządu« nie można utożsamiać z wpisem do Krajowego Rejestru Sądowego. Równocześnie te same względy wskazują, że w przypadku, gdy po wygaśnięciu mandatu na miejsce dotychczasowego członka zarządu nie została powołana nowa osoba, a dotychczasowy członek zarządu wciąż sprawował dotąd pełnioną funkcję, osoba ta może ponosić odpowiedzialność za zasadach określonych w art. 116 § 1–4 ustawy” – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 14 czerwca 2016 roku (I FSK 1896/14).
Zakres odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe
Odpowiedzialność członków zarządu (lub ewentualnie innych podmiotów wymienionych powyżej) obejmuje zaległości podatkowe:
-
z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu;
-
związane ze zwrotem nadpłaty lub zwrotem podatku bądź zwrotem wynagrodzenia płatników lub inkasentów powstałe w czasie pełnienia obowiązków członka zarządu.
Za zobowiązania podatkowe powstałe na podstawie odrębnych przepisów po likwidacji spółki, za zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał po likwidacji spółki, oraz zaległości dotyczące zwrotu nadpłaty, zwrotu podatku lub zwrotu wynagrodzenia inkasentów i płatników powstałe po likwidacji spółki, odpowiadają osoby pełniące obowiązki członka zarządu w momencie likwidacji spółki.
