Osoby fizyczne wykonujące prace sezonowe za granicą mogą nie mieć świadomości, że powrót do kraju wiąże się z koniecznością opłacenia do urzędu skarbowego zaliczki na poczet podatku. W poniższym artykule postaramy się wyjaśnić, jak rozliczyć podatek od sezonowej pracy za granicą, biorąc pod uwagę przepisy ustawy o PIT.
Praca sezonowa za granicą a obowiązek podatkowy
W pierwszej kolejności należy odnieść się do obowiązku podatkowego związanego z pracą sezonową wykonywaną za granicą. Jak wynika z art. 3 ust. 1 ustawy o PIT, osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).
Za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:
- posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych), lub
- przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.
Dodatkowo należy też mieć na uwadze odpowiednie regulacje właściwej umowy międzynarodowej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania.
Typowy zapis na temat pracy najemnej w takich umowach wskazuje, że uposażenia, płace i podobne wynagrodzenia, które osoba mająca miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie otrzymuje z pracy najemnej, podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie, chyba że praca najemna wykonywana jest w drugim Umawiającym się Państwie. Jeżeli praca jest tak wykonywana, to otrzymywane za nią wynagrodzenie może być opodatkowane w tym drugim Państwie.
Oznacza to, że przychody uzyskane przez rezydenta kraju X, który wykonuje pracę w kraju Y, podlegają opodatkowaniu zarówno w kraju rezydencji, jak i w kraju źródła przychodu. Celem wyeliminowania efektu podwójnego opodatkowania należy zastosować właściwą metodę (w zależności od umowy będzie to albo metoda wyłączenia z progresją, albo metoda proporcjonalnego odliczenia).
Pierwsza metoda (wyłączenia z progresją) polega na tym, że zagraniczny dochód jest zwolniony w Polsce od podatku, ale jego wysokość jest brana pod uwagę przy obliczaniu stawki podatku stosowanego do polskich dochodów.
Natomiast druga metoda zakłada odliczenie od polskiego podatku zobowiązania podatkowego zapłaconego za granicą.
Podatek od sezonowej pracy za granicą
Osoby fizyczne zatrudnione na podstawie umowy o pracę przez polskiego pracodawcę nie muszą martwić się o kwestie zaliczek na podatek. To polski pracodawca – jako płatnik – ma ustawowy obowiązek obliczyć, pobrać oraz wpłacić zaliczkę w trakcie roku podatkowego do naczelnika urzędu skarbowego.
Natomiast zupełnie inaczej przedstawia się ta kwestia, jeżeli osoby fizyczne osiągają przychody ze stosunku pracy z zagranicy. Jak bowiem wynika z treści art. 44 ust. 1a pkt 1 ustawy o PIT, podatnicy osiągający dochody bez pośrednictwa płatników ze stosunku pracy z zagranicy są obowiązani bez wezwania wpłacać w ciągu roku podatkowego zaliczki na podatek dochodowy według zasad określonych w ust. 3a.
W myśl art. 44 ust. 3a ustawy o PIT tacy podatnicy są obowiązani w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dochód był uzyskany, a za grudzień – przed upływem terminu określonego na złożenie zeznania, wpłacać zaliczki miesięczne, stosując do uzyskanego dochodu najniższą stawkę podatkową określoną w skali, o której mowa w art. 27 ust. 1 (stawka 12%). Przy obliczaniu zaliczki podatnik może stosować wyższą stawkę podatkową określoną w skali, tj. 32%.
Dodatkowo należy zwrócić uwagę na treść art. 44 ust. 7 ustawy o PIT. Przepis ten podaje, że polscy rezydenci podatkowi czasowo przebywający za granicą, którzy osiągają dochody ze źródeł przychodów położonych poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, są obowiązani w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wrócili do kraju, wpłacić zaliczkę na podatek dochodowy. Jeżeli termin płatności przypada po zakończeniu roku podatkowego, należny podatek jest płatny przed upływem terminu określonego na złożenie zeznania.
Przykładowo polski rezydent podatkowy, który w okresie od czerwca do października wykonywał prace sezonowe w Niemczech, powinien w terminie do 20 listopada opłacić do polskiego urzędu skarbowego zaliczkę na podatek od przychodów osiągniętych za pracę za granicą.
Podatek od sezonowej pracy za granicą - możliwość uniknięcia konieczności opłacenia zaliczki
W zakresie metod pozwalających na odstąpienie od obowiązku zapłaty zaliczki na podatek po powrocie do kraju wskażmy, że zgodnie z art. 44 ust. 3e ustawy o PIT przepisy stanowiące o zasadach obliczania wysokości zaliczek stosuje się z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.
Oznacza to, że na etapie obliczania zaliczki możliwe jest zastosowanie właściwej metody w sprawie unikania podwójnego opodatkowania.
Przykład 1.
Pan Roman przez 5 miesięcy wykonywał za granicą pracę sezonową. W umowie międzynarodowej jako metodę unikania podwójnego opodatkowania określono metodę proporcjonalnego odliczenia. Zagraniczny pracodawca pobierał od niego podatek od wykonywanej pracy. Mężczyzna wrócił do Polski 10 września. Czy ma on obowiązek zapłaty zaliczki na podatek PIT w terminie do 20 października?
Ustalając wysokość zaliczki na podatek, pan Roman może wziąć pod uwagę metodę proporcjonalnego odliczenia. W konsekwencji, jeżeli wysokość zagranicznego podatku będzie równa lub wyższa od polskiej zaliczki na podatek, to nie będzie on musiał dokonywać wpłaty do polskiego fiskusa.
Druga opcja to możliwość wnioskowania o ograniczenie poboru zaliczki na podatek. Jak wynika z art. 22 § 2a Ordynacji, organ podatkowy na wniosek podatnika ogranicza pobór zaliczek na podatek, jeżeli podatnik uprawdopodobni, że zaliczki obliczone według zasad określonych w ustawach podatkowych byłyby niewspółmiernie wysokie w stosunku do podatku należnego od dochodu lub zysku przewidywanego na dany rok podatkowy.
Przykład 2.
Pan Roman przez 5 miesięcy wykonywał za granicą pracę sezonową. W umowie międzynarodowej jako metodę unikania podwójnego opodatkowania określono metodę proporcjonalnego odliczenia. Zagraniczny pracodawca pobierze podatek od wykonywanej pracy dopiero pod koniec roku kalendarzowego. Pan Roman wrócił do Polski 10 września. Czy ma on obowiązek zapłaty zaliczki na podatek PIT w terminie do 20 października?
Pan Roman może w tym przypadku złożyć wniosek o ograniczenie poboru podatku, wskazując, że w zeznaniu rocznym zagraniczny podatek niweluje kwotę polskiego zobowiązania poprzez zastosowanie metody unikania podwójnego opodatkowania. W tych okolicznościach konieczność opłaty zaliczki do 20 października byłaby niewspółmiernie wysoka w stosunku do podatku należnego PIT.
Z powyższej analizy wynika zatem, że obowiązek zapłaty zaliczki po powrocie do Polski po zakończeniu pracy sezonowej nie ma charakteru absolutnego. W przepisach podatkowych przewidziane są bowiem rozwiązania pozwalające na ograniczenie tego obowiązku.
