Zgodnie z przepisami podatnik mógł po pierwszym półroczu dokonać zmiany formy opodatkowania. Skorzystałem z tej możliwości i do czerwca rozliczałem podatek ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, a od lipca doszło do zmiany na obliczanie podatku według skali podatkowej. W 2023 roku kwalifikuję się do skorzystania z naliczania składek społecznych od dochodu. Dla tych form opodatkowania podstawę ustala się inaczej. W jaki sposób powinna być ustalona podstawa Małego ZUS Plus przy zmianie formy opodatkowania w trakcie roku?
Oskar, Tychy
W sytuacji, gdy w 2022 roku były dwie formy opodatkowania, wówczas w deklaracji ZUS DRA cz. II kwotę przychodu i dochodu należy wpisać wyliczone dla każdej formy opodatkowania (blok IV). Natomiast w rocznym przychodzie i rocznym dochodzie będą kwoty zsumowane (blok III).
Podstawa Małego ZUS Plus przy zmianie formy opodatkowania w trakcie roku
Mały ZUS Plus to ulga, dzięki której przedsiębiorca prowadzący już działalność od kilku lat, ale uzyskujący niewysokie dochody, może obniżyć składki na ubezpieczenia społeczne, jakie powinien za siebie płacić do ZUS-u, a także zaoszczędzić na opłacaniu składki na Fundusz Pracy. W ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych znajdziemy wzór na wyliczenie podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących działalność, które spełniają warunki do skorzystania z tej preferencji, a wygląda on następująco:
roczny dochód z pozarolniczej działalności gospodarczej
uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym
____________________________________________ × 30
liczba dni kalendarzowych prowadzenia pozarolniczej
działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym
Wynik działania należy zaokrąglić do dwóch miejsc po przecinku, a otrzymaną liczbę pomnożyć razy 0,5. Ostateczny wynik podlega zaokrągleniu do pełnych groszy.
Jak widać, głównym parametrem przyjmowanym do podstawy wyliczenia składek jest dochód osiągnięty w poprzednim roku kalendarzowym. Warto jednak wiedzieć, że dla każdej z form opodatkowania dochód ten obliczany jest inaczej. W przypadku opodatkowania na zasadach ogólnych dochodem będzie różnica między przychodami a kosztami, przy czym dodatkowo jego:
- zwiększenia dokonuje się w sytuacji, gdy wartość remanentu końcowego jest większa od wartości remanentu początkowego;
- obniżenia dokonuje się, jeżeli wartość remanentu końcowego jest mniejsza od wartości remanentu początkowego;
- powiększenia dokonuje się o składki na ubezpieczenia społeczne, które zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodu.
Natomiast dla osób rozliczających podatek w formie ryczałtu ewidencjonowanego na cele podatkowe nie ustala się dochodu. Jednakże na potrzeby ulgi Mały ZUS Plus pojęcie dochodu zostało ustalone odrębnie. Zgodnie z art. 18c ust. 12 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych: „W przypadku osób, do których w poprzednim roku kalendarzowym miały zastosowanie przepisy dotyczące zryczałtowanego podatku dochodowego w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, przez roczny dochód z pozarolniczej działalności gospodarczej uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym, o którym mowa w ust. 4, należy rozumieć roczny przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej, o którym mowa w ust. 1, pomnożony przez współczynnik 0,5”.
Wykazanie podstawy małego ZUS-u przy zmianie opodatkowania w trakcie roku w DRA cz. II
Osoba, która będzie korzystała w roku 2023 z ulgi Mały ZUS Plus, która zrezygnowała od 1 lipca 2022 roku z opodatkowania przychodów z działalności gospodarczej ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych w trybie art. 17 Ustawy z dnia 9 czerwca 2022 roku o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, na rzecz opodatkowania według skali podatkowej, w deklaracji ZUS DRA cz. II w bloku IV dotyczącym formy opodatkowania oraz przychodu i dochodu za rok ubiegły, zobowiązana jest wypełnić części:
- B (dotyczącą przychodów opodatkowanych ryczałtem) oraz
- C (dotyczącą przychodów opodatkowanych na zasadach ogólnych).
W części B podaje dane dotyczące przychodu i dochodu osiągniętego za okres do 30 czerwca, natomiast w części C podaje dane dotyczące przychodu i dochodu za okres od 1 lipca.
Tym samym w bloku III: w polu 01 należy podać sumę kwot z pól 03 i 05 bloku IV, natomiast w polu 03 – sumę z pól 04 i 06 bloku IV.
Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne na rok 2023 jest ustalana na podstawie przeciętnego miesięcznego dochodu uzyskanego w roku 2022. Dla celów ustalenia przeciętnego miesięcznego dochodu z działalności gospodarczej za rok 2022 przedsiębiorca powinien zsumować kwoty dochodów podane w polach 04 i 06.
Przykład 1.
Pan Oskar w trakcie 2022 roku dokonał zmiany formy opodatkowania – do końca czerwca 2022 roku rozliczał się według ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, a od lipca skorzystał z możliwości zmiany opodatkowania na skalę podatkową. Działalność była prowadzona przez cały rok kalendarzowy.
Przychód za pierwsze półrocze 2022 roku (opodatkowanie ryczałtem) wyniósł 55 000,00 zł.
Przychód za drugie półrocze 2022 roku (opodatkowanie na zasadach ogólnych) był na poziomie 63 000,00 zł, a dochód wyniósł 48 000,00 zł. Jak w tej sytuacji powinna zostać ustalona podstawa Małego ZUS Plus przy zmianie formy opodatkowania w trakcie roku i jak ją wykazać w DRA cz. II?
Ustalenie sumy dochodu za 2022 rok:
- Dochód za pierwsze półrocze: 27 500,00 zł (55 000,00 zł × 0,5)
- Dochód za drugie półrocze: 48 000,00 zł
- Suma dochodu: 75 500,00 zł (27 500,00 zł + 48 000,00 zł)
Wyliczenie podstawy będzie wyglądało następująco:
75 500,00 zł / 365 dni × 30 = 6 205,48 zł
6 205,48 zł × 0,5 = 3 102,74 zł
Poszczególne kwoty należy wykazać w DRA cz. II:
1) w bloku III:
- pole 1: 118 000,00 zł,
- pole 2: 75 500,00 zł,
- pole 3: 3 02,74 zł;
2) w bloku IV:
- pole 3: 55 000,00 zł,
- pole 4: 27 500,00 zł,
- pole 5: 63 000,00 zł,
- pole 6: 48 000,00 zł.
W 2022 roku doświadczyliśmy rewolucji podatkowej. Możliwość zmiany formy opodatkowania w trakcie roku może stać się uciążliwa w przypadku, gdy przedsiębiorca będzie chciał skorzystać z ulgi Mały ZUS Plus. Konieczne jest wtedy bowiem odpowiednie ustalenie i zsumowanie dochodów na potrzeby wyliczenia poprawnej podstawy składek społecznych.
