Działalność transportowa to bardzo szybko rozwijająca się gałąź naszej gospodarki. Krajowi przedsiębiorcy transportowi obsługują wszystkie trasy w Unii Europejskiej. Specjalnością takich firm stał się przewóz poza terytorium kraju (tzw. transport międzynarodowy). W celu sprawniejszego kupowania paliwa podatnicy korzystają zazwyczaj z kart paliwowych. Jak należy klasyfikować przekazywanie kart paliwowych na gruncie podatkowym? Odpowiadamy!
Co podlega opodatkowaniu podatkiem VAT?
Na wstępie należy przypomnieć, co podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o podatku od towarów i usług opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają: odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
W myśl art. 2 pkt 6 ustawy o VAT przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (patrz art. 7 ust.1 ustawy o VAT).
Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.
Tym samym każda czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy bądź świadczenie usług zdefiniowane w art. 8 ustawy podlega opodatkowaniu VAT, ponieważ aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.
Przekazywanie kart paliwowych
Klasyfikacja określonych transakcji jako czynności dostawy towarów uzależniona jest od konkretnych stanów faktycznych. Zasada ta dotyczy również transakcji z udziałem kart paliwowych. To oznacza, że nie można w ten sam sposób traktować dla potrzeb podatku VAT transakcji, których niejednokrotnie jedynym elementem wspólnym jest to, że podmioty biorące udział w czynnościach zakupu korzystają z rozliczeń w formie kart paliwowych. Dlatego też w celu określenia statusu podatkowego danej czynności każdorazowo należy dokonać analizy istotnych postanowień zawartych pomiędzy stronami.
Przypomnijmy, że w przypadku gdy kilka podmiotów dokonuje dostawy tego samego towaru w ten sposób, że pierwszy z nich wydaje ten towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy, uznaje się, że dostawy towarów dokonał każdy z podmiotów biorących udział w tych czynnościach (patrz art. 7 ust. 8 ustawy o VAT). Odnosząc się do możliwości zakwalifikowania transakcji z udziałem kart paliwowych jako transakcji (dostaw) łańcuchowych, o których mowa w art. 7 ust. 8 ustawy, należy podkreślić, że warunkiem niezbędnym zaistnienia omawianego unormowania jest to, że towar zostaje wydany przez pierwszy podmiot ostatniemu w kolejności podmiotowi, przy czym podmioty pośredniczące w ogóle nie wchodzą w fizyczne posiadanie przedmiotu dostawy. Wskazany artykuł bazuje zatem na konstrukcji opartej na fikcji prawnej, zgodnie z którą dla potrzeb podatku VAT przyjmuje się, że dostawy towarów dokonuje każdy podmiot uczestniczący w transakcji łańcuchowej, mimo że wydanie towaru ma miejsce tylko raz. W kontekście powyższego istotne jest uznanie, że na każdy z podmiotów uczestniczących w takiej transakcji następuje przeniesienie prawa do rozporządzania rzeczą jak właściciel. Oznacza to w istocie przeniesienie praktycznej kontroli nad rzeczą i możliwości korzystania z niej oraz ustalania warunków takiego korzystania. W przypadku zatem, gdy pośrednik ma prawo do kształtowania ceny towaru, warunków jego nabycia, ale także zostaje np. obciążony ponoszeniem obowiązków reklamacyjnych w stosunku do np. wadliwego towaru, to uznać należy, że podmiot taki ma prawo do faktycznego rozporządzania rzeczą jak właściciel.
Wyrok TSUE C-235/18 – rewolucja w kartach paliwowych
Powyższy wyrok może okazać się rewolucyjny, jeśli chodzi o sposób opodatkowania kart paliwowych. Przypomnijmy w skrócie, czego dotyczył. W niniejszej sprawie spór odnosił się do firmy zajmującej się transportem samochodów. Siedzibą spółki była Austria. Powyższa spółka dokonywała transportu za pośrednictwem firm zależnych, w tym jednej spółki z Polski. Spółka z Austrii zaopatruje spółki zależne w karty paliwowe (do tankowania pojazdów). W tym przypadku wszystkie transakcje są prowadzone przez spółkę dominującą, która otrzymuje od dostawców faktury na zakup paliwa wraz z podatkiem VAT. Podmiot z Austrii na koniec każdego miesiąca refakturuje paliwo na spółkę zależną i obciąża ją 2-proc. opłatą. W takim przypadku Trybunał uznał, że spółka dominująca nie dysponuje paliwem jak właściciel. Przypomnijmy, że dysponowanie paliwem jak właściciel jest warunkiem uznania transakcji za dostawę towarów. Spółki zależne nabywają je bezpośrednio od sprzedawców i to one faktycznie decydują o szczegółach zakupów (np. wybierają stację). To oznacza, że w tym przypadku spółka dominująca nie nabywa paliwa, więc nie może dokonać jego odsprzedaży. Udostępnienie kart jest świadczeniem usług, za które spółka pobiera opłatę wysokości 2%. Sąd uznał, iż w takim przypadku mamy do czynienia z usługą finansową.
Rozliczenie kart paliwowych – przykłady
W celu zrozumienia problemu posłużymy się kilkoma przykładami. Powinny one rozwiązać niektóre problemy związane z rozliczaniem kart paliwowych. Należy jednak pamiętać, aby tankując za pośrednictwem, dokładnie analizować warunki, ponieważ zawarte tam zapisy mogą mieć decydujące znaczenia dla opodatkowania transakcji.
Przykład 1.
Spółka będąca pośrednikiem emituje karty paliwowe. Nie jest ona właścicielem stacji. Zakupu paliwa dokonuje się na stacjach paliw podmiotu, który podpisał umowę z emitentem. Na zakończenie miesiąca sprzedawca paliwa wystawia fakturę na rzecz pośrednika. Pośrednik natomiast refakturuje paliwo na ostatecznych odbiorców (czyli użytkowników kart). Pobiera on opłatę w wysokości 2,5%.
W tym przypadku, podobnie jak w powyższym wyroku, pośrednik nie jest właścicielem paliwa. Spółka na żadnym etapie nie była właścicielem paliwa. Czyli powyższą czynność należy uznać za usługę finansową.
Przykład 2.
Polski podatnik korzysta z programu lojalnościowego jednego z krajowych koncernów paliwowych. Powyższy program polega na otrzymaniu paliw na stacjach koncernu ze zniżką 5%. Na koniec każdego miesiąca wystawca karty, będący również dostawcą paliwa, wystawia fakturę na rzecz podatnika z 23% VAT.
W tym przypadku bez wątpienia jest to sprzedaż paliwa. Koncern sprzedający paliwa jest jego właścicielem.
Przykład 3.
Pośrednik niebędący koncernem paliwowym wyemitował karty paliwowe. W umowie wskazano ograniczenia co do miejsca tankowania, ilości paliwa. Ponadto podatnik, który będzie korzystał z karty paliwowej, otrzyma zniżkę na paliwo.
Z umowy wynika, że pośrednik ma wpływ na dysponowanie paliwem. Określa on bowiem miejsce tankowania, ilość paliwa oraz okres rozliczeniowy. Tym samym w tym przypadku jest to sprzedaż paliwa.
Biorąc pod uwagę powyższe orzeczenie TSUE oraz zaprezentowane przykłady, należy uznać, iż w wielu przypadkach nie będziemy mieli do czynienia z dostawą towarów, a z usługą finansową. Usługi finansowe co do zasady są zwolnione z opodatkowania podatkiem VAT. Tym samym tankując za pomocą karty paliwowej, musimy dokładnie sprawdzić warunki umowy. Jeśli nie będzie z nich jasno wynikało, że wystawca karty ma prawo do dysponowania paliwem, to będzie to usługa, a nie dostawa towarów.
