Ogólne zasady dotyczące zawieszenia działalności mówią, że podczas jego trwania przedsiębiorca nie może prowadzić działalności gospodarczej, a więc i wykonywać czynności związanych z podstawowym profilem działalności, ani osiągać bieżących przychodów z tej działalności. Jednak nie wszystkie działania są zabronione. Podczas zawieszenia przedsiębiorca może, między innymi, wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów. Czy przyjęcie zaliczki podczas zawieszenia działalności na poczet przyszłych okresów, w których działalność będzie odwieszona (np. rozpocznie się sezon) jest dozwolone?
Czynności dozwolone podczas zawieszenia działalności
Jak wspomniano na wstępie, ustawodawca zezwolił przedsiębiorcy na wykonywanie wszelkich czynności niezbędnych do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów. Czynności te muszą być jednak niezbędne i nie powinny wykraczać poza ten zakres. Naruszenie kwestii “niezbędności” mogłoby spowodować, że dokonana podczas zawieszenia czynność będzie niezgodna z prawem. Co więcej, spowodowanie osiągnięcia ewentualnych przychodów poza finansowymi, czy wynikającymi z działalności prowadzonej jeszcze przed zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej również naruszałoby przepisy ustawy.
Jak stanowi ustawa Prawo Przedsiębiorcy, zakres czynności dopuszczalnych podczas zawieszenia działalności określa art. 25 ust. 2 pkt 1-7 zgodnie z którym w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca:
1) ma prawo do wykonywania wszelkich czynności niezbędnych do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, w tym rozwiązywania zawartych wcześniej umów;
2) ma prawo przyjmować należności i jest obowiązany regulować zobowiązania, które powstały przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;
3) ma prawo zbywać własne środki trwałe i wyposażenie;
4) ma prawo albo obowiązek uczestniczyć w postępowaniach sądowych, postępowaniach podatkowych i administracyjnych związanych z działalnością gospodarczą wykonywaną przed zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej;
5) wykonuje wszelkie obowiązki nakazane przepisami prawa;
6) ma prawo osiągać przychody finansowe, także z działalności prowadzonej przed zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej;
7) może zostać poddany kontroli na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą.
Przejaw każdej innej aktywności poza wskazanymi powyżej byłby uznawany za naruszenie przepisów ustawy.
Przyjęcie zaliczki podczas zawieszenia działalności
Pytanie szczególnie nurtuje osoby prowadzące działalność sezonową np. wynajem domków letniskowych czy organizacja wycieczek. Standardową czynnością przedsiębiorców prowadzących działalność o takim charakterze jest przyjmowanie od klientów zaliczek na poczet przyszłego wykonania usług. Głównie ze względu na politykę rezerwacji, która bezwzględnie ma na celu zabezpieczenie osiągania przychodów z działalności o charakterze sezonowym. Na gruncie podatku dochodowego rozliczanego na zasadach ogólnych czy też karty podatkowej otrzymanie zaliczki zwykle nie powoduje powstania przychodu (art. 14 ust. 3 pkt 1 updof), a obowiązek podatkowy powstaje jedynie na gruncie podatku VAT (co dotyczy czynnych podatników VAT). Skoro w związku z otrzymaną zaliczką nie powstaje przychód, a jej przyjęcie, w tym przypadku, ma na celu zabezpieczenie źródła przychodów to można by uznać, że podczas okresu zawieszenia działalności dopuszcza się przyjmowanie zaliczek na poczet przyszłych usług jeżeli z ich charakteru wynika, iż stanowią one niezbędne czynności prowadzące do zabezpieczenia otrzymania przyszłych przychodów. Jak wynika z praktyki gospodarczej pobrana zaliczka daje dużo większą pewność, iż rezerwujący usługę klient z niej skorzysta i się nie rozmyśli. Zaliczka bowiem nie ma charakteru zwrotnego. Stanowi więc dla przedsiębiorcy z pewnością formę zabezpieczenia.
Powyższe potwierdza wydana w dniu 9 kwietnia 2013 r. przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy interpretacja indywidualna (ITPB1/415-56/13/WM) w której stwierdzono:
(...) w przypadku zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej, w którym to Wnioskodawca nie świadczy usług wynajmu miejsc noclegowych i krótkotrwałego zakwaterowania oraz nie osiąga bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej - nie pobiera się podatku opłacanego w formie karty podatkowej za cały okres zawieszenia w wysokości 1/30 miesięcznej należności za każdy dzień zawieszenia.
Przyjmowanie rezerwacji na sezon, w którym wynajmowane są przez Wnioskodawcę domki letniskowe oraz przyjmowanie zaliczek na poczet tych rezerwacji, można uznać za czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, bowiem niewątpliwie są to czynności mające na celu pełne wykorzystanie w okresie sezonu posiadanych przez Wnioskodawcę miejsc noclegowych.
Zatem opisane we wniosku czynności podejmowane przez Wnioskodawcę w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej, nie powodują konieczności podejmowania przez Niego działalności gospodarczej i zapłaty podatku w formie karty podatkowej.
W kwestii zatem przyjmowania zaliczek podczas zawieszonej działalności i zgodności z prawem decydował będzie przede wszystkim charakter przyjętej zapłaty.
