Obecnie samochód osobowy to składnik majątku prywatnego prawie każdej osoby. Nic zatem dziwnego, że coraz większa grupa przedsiębiorców decyduje się na prowadzenie działalności w zakresie handlu samochodami oraz częściami samochodowymi. Warto jednak wskazać, jakie skutki na gruncie podatku VAT wywołuje handel samochodami oraz częściami samochodowymi.
Handel samochodami a zwolnienie z VAT
Podatnicy prowadzący działalność gospodarczą podlegają pod przepisy ustawy VAT. W przeważającej większości przypadków mogą oni jednak skorzystać ze zwolnienia podmiotowego określonego w art. 113 ust. 1 i ust. 9 ustawy VAT.
Przywołane normy podatkowe wskazują, że jeżeli wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł (jeżeli podatnik rozpoczyna prowadzenie działalności, to kwota ta jest obliczana proporcjonalnie do końca roku), to dokonana sprzedaż jest zwolniona od podatku. To natomiast oznacza, że do wartości sprzedanych towarów podatnik nie musi doliczać podatku należnego.
Musimy jednak wskazać, że istnieje katalog czynności, których wykonywanie powoduje obligatoryjne opodatkowanie podatkiem VAT oraz utratę prawa do zwolnienia co do pozostałych czynności. W takim przypadku podmiot prowadzący działalność gospodarczą staje się czynnym podatnikiem podatku VAT, co dodatkowo wiąże się z koniecznością złożenia zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R.
W kontekście interesującego nas zagadnienia należy wskazać, że w myśl art. 113 ust. 13 pkt 1 lit. b) ustawy VAT zwolnienia podmiotowego nie stosuje się do podatników dokonujących dostaw towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym, z wyjątkiem:
-
energii elektrycznej (PKWiU 35.11.10.0);
-
wyrobów tytoniowych;
-
samochodów osobowych, innych niż nowe środki transportu, zaliczanych przez podatnika na podstawie przepisów o podatku dochodowym do środków trwałych podlegających amortyzacji.
Na podstawie powyższego przepisu możemy zatem zauważyć, że podatnicy dokonujący dostawy towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym nie mogą korzystać ze zwolnienia od podatku od towarów i usług, niezależnie od wielkości sprzedaży.
Jedynym wyjątkiem odnoszącym się do samochodów osobowych jest przypadek, gdy dochodzi do sprzedaży pojazdów innych niż nowe środki transportu, zaliczanych przez podatnika na podstawie przepisów o podatku dochodowym do środków trwałych podlegających amortyzacji. Odpłatna dostawa takich samochodów osobowych nie powoduje utraty zwolnienia podmiotowego.
Samochód osobowy jako przedmiot podatku akcyzowego
Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym opodatkowaniu tym podatkiem podlegają wyroby akcyzowe oraz samochody osobowe.
Jak natomiast podaje definicja zawarta w art. 100 ust. 4 ustawy, samochody osobowe są to pojazdy samochodowe i pozostałe pojazdy mechaniczne objęte pozycją CN 8703 przeznaczone zasadniczo do przewozu osób, inne niż objęte pozycją 8702, włącznie z samochodami osobowo-towarowymi (kombi) oraz samochodami wyścigowymi, z wyłączeniem pojazdów samochodowych i pozostałych pojazdów, które nie wymagają rejestracji zgodnie z przepisami o ruchu drogowym.
W tym miejscu warto zaznaczyć, że sprzedaż samochodów osobowych może korzystać ze zwolnienia od podatku akcyzowego. W związku z tym pojawia się pytanie, czy w sytuacji gdy podatnik nie jest zobowiązany do zapłaty akcyzy, również traci prawo do skorzystania ze zwolnienia od podatku VAT.
W odpowiedzi na postawiony problem należy wskazać, że zgodnie z dominującym stanowiskiem organów państwowych wykładnia przepisów prowadzi do wniosku, iż ustawodawca nie uzależnia stosowania zwolnienia podmiotowego od podatku od towarów i usług od tego, czy na podatniku ciąży obowiązek podatkowy w akcyzie. Do utraty zwolnienia podmiotowego wystarczy, że sprzedawane towary są na liście wyrobów akcyzowych.
Jako przykład warto także przywołać treść wyroku NSA z 30 czerwca 2017 roku, I FSK 1986/15, gdzie sąd wprost wskazał, że utrata przez podatnika prawa do zwolnienia z VAT nie ma związku ze statusem podatnika jako podatnika podatku akcyzowego i faktycznym opodatkowaniem samochodu osobowego akcyzą. Wynika to z faktu, że utratę prawa do zwolnienia powoduje dokonanie dostawy towarów wymienionych w ustawie o podatku akcyzowym. W konsekwencji nie ma powodów, aby zastosowanie zwolnienia z podatku od towarów i usług uzależniać od faktycznego opodatkowania czynności dotyczącej danego towaru podatkiem akcyzowym oraz zapłaty podatku akcyzowego.
W świetle powyższego możemy zatem wskazać, że niezależnie od tego, czy podatnik zapłacił podatek akcyzowy, czy też z tego obowiązku był zwolniony, czynność handlu samochodami osobowymi wykonywana w ramach działalności gospodarczej powoduje utratę prawa do zwolnienia podmiotowego od VAT.
Analogiczne stanowiska zaprezentował NSA w wyroku z 31 maja 2017 roku, I FSK 1698/15.
Handel częściami samochodowymi
Ustaliliśmy, że działalność gospodarcza polegająca na handlu kompletnymi pojazdami podlega obligatoryjnie opodatkowaniu podatkiem VAT. Teraz należy przeanalizować, czy analogicznie zasady opodatkowania dotyczą handlu częściami samochodowymi.
Otóż, jak wskazuje art. 113 ust. 13 pkt 1 lit. g ustawy VAT, zwolnienie podmiotowe nie ma zastosowania do dostawy towarów hurtowych i detalicznych części do pojazdów samochodowych (PKWiU 45.3 SPRZEDAŻ HURTOWA I DETALICZNA CZĘŚCI I AKCESORIÓW DO POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH, Z WYŁĄCZENIEM MOTOCYKLI).
Warto podkreślić, że przywołany przepis dotyczy zarówno sprzedaży prowadzonej w formie stacjonarnej, jak i zdalnej.
Na marginesie dodajmy, że nie powoduje utraty prawa do zwolnienia handel motocyklami oraz częściami do motocykli. Motocykl nie podlega bowiem opodatkowaniu podatkiem akcyzowym. Tego rodzaju zobowiązanie obejmuje wyłącznie samochody osobowe.
Handel samochodami i częściami samochodowymi a oznaczenia GTU
Nowe pliki JPK_V7M/V7K obligują podatnika rozliczającego podatek VAT do oznaczania odpowiednich transakcji dostaw towarów lub świadczenia usług właściwymi kodami GTU.
Warto zatem zaznaczyć, że kod GTU_07 dotyczy dostawy pojazdów oraz części samochodowych o kodach wyłącznie CN 8701-8708 oraz CN 8708 10.
W powyższym grupowaniu mieszczą się zarówno samochody osobowe, jak i części do tychże samochodów, dlatego też przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą w zakresie handlu samochodami oraz częściami samochodowymi mają obowiązek oznaczania transakcji kodem GTU_07 w składanych deklaracjach podatkowych.
