W prowadzonej działalności gospodarczej przedsiębiorcy wykorzystują środki trwałe, które niejednokrotnie są sprzedawane podczas jej prowadzenia. Na gruncie podatku VAT sprzedaż środka trwałego co do zasady podlega opodatkowaniu. Jednak w pewnych sytuacjach można zastosować procedurę VAT marży, co może okazać się niezwykle korzystne. Jak w takiej sytuacji wygląda sprzedaż środka trwałego z ujemną marżą?
W przypadku środków trwałych co do zasady sprzedaż należy opodatkować. Jedynie gdy spełnione są dwa warunki jednocześnie, można zastosować zwolnienie:
-
środek trwały był wykorzystywany wyłącznie do działalności zwolnionej,
-
podatnikowi nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy zakupie samochodu (umowa kupna-sprzedaży, faktura VAT marża, faktura ze stawką „zw.”)
– art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT
Zatem nawet gdy środek trwały został nabyty jako zwolniony czy jego nabycie w ogóle nie podlegało ustawie o VAT, jego sprzedaż będzie podlegała opodatkowaniu.
Sprzedaż marża
Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług przewidują stosowanie szczególnej procedury opodatkowania dostawy - między innymi - towarów używanych, polegającej na opodatkowaniu marży. Jest to wyjątek od ogólnej reguły opodatkowania obrotu, czyli kwoty stanowiącej zapłatę z tytułu sprzedaży, pomniejszonej o kwotę należnego podatku.
Jak stanowi art. 120 ust. 4 ustawy o VAT, w przypadku podatnika dokonującego dostawy towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich lub antyków nabytych uprzednio przez tego podatnika w ramach prowadzonej działalności w celu odprzedaży, podstawą opodatkowania podatkiem jest marża stanowiąca różnicę między kwotą sprzedaży a kwotą nabycia pomniejszona o kwotę podatku.
Dla potrzeb stosowania szczególnej procedury w zakresie dostawy towarów używanych ustawodawca w art. 120 ust. 1 pkt 4 u.p.t.u. określił, że przez towary używane rozumie się ruchome dobra materialne nadające się do dalszego użytku w ich aktualnym stanie lub po naprawie, inne niż określone w pkt 1-3 oraz inne niż metale szlachetne lub kamienie szlachetne (CN 7102, 7103, 7106, 7108, 7110, 7112), (PKWiU 24.41.10.0, 24.41.20.0, ex 24.41.30.0, ex 32.12.11.0, ex 32.12.12.0 i 38.11.58.0).
Opodatkowanie w systemie marży jest ograniczone do pewnej kategorii towarów używanych, oraz istotne jest przy tym, od kogo towary używane zostały nabyte.
Warunki opodatkowania w systemie marży
Aby skorzystać z procedury marży samochód musi zostać nabyty od jednej z wymienionych osób:
-
osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, niebędącej podatnikiem, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT lub niebędącej podatnikiem podatku od wartości dodanej (czyli podatnikiem według regulacji obowiązujących w innym państwie członkowskim UE);
-
podatnika, o którym mowa w ww. art. 15, jeżeli dostawa tego samochodu była zwolniona od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 (zwolnienie dostawy towarów używanych) lub art. 113 u.p.t.u. (zwolnienie podmiotowe dla małych podatników);
-
podatnika, jeżeli dostawa tego samochodu była opodatkowana według szczególnej procedury marży;
-
podatnika podatku od wartości dodanej, jeżeli dostawa tego samochodu była zwolniona od podatku na zasadach odpowiadających zwolnieniu dostawy towarów używanych lub zwolnieniu podmiotowemu dla małych podatników;
-
podatnika podatku od wartości dodanej, jeżeli dostawa tego samochodu była opodatkowana podatkiem od wartości dodanej na zasadach odpowiadających szczególnej procedurze marży, a nabywca posiada dokumenty jednoznacznie potwierdzające nabycie samochodu na tych zasadach.
Również organy podatkowe dopuszczają procedurę marży w stosunku do sprzedaży majątku firmowego, jednak nabyciu ich musi towarzyszyć zamiar odsprzedaży (gdy środek trwały nie będzie już wykorzystywany w działalności). Stanowisko takie m.in. zaprezentował Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w piśmie z 12 kwietnia 2016 r., sygn. ILPP2/4512-1-205/16-2/MW:
“(...) Wnioskodawca będzie miał prawo przy sprzedaży przedmiotowego samochodu do zastosowania procedury opodatkowania marży. Przesłanki pozwalające na jej zastosowanie, a mianowicie pojazd spełnia definicję towaru używanego, w myśl art. 120 ust. 1 pkt 4 ustawy, i Wnioskodawca dokonał zakupu ww. samochodu na fakturę VAT marża, w związku z czym przy sprzedaży samochodu na rzecz Wnioskodawcy podatek VAT nie został naliczony, zostaną spełnione jeżeli zamiarem Wnioskodawcy w momencie zakupu była odsprzedaż samochodu. Tym samym, Wnioskodawca wypełni dyspozycje wynikające z przepisów ustawy o podatku od towarów i usług pozwalające na zastosowanie szczególnej procedury opodatkowania przy sprzedaży samochodu, o którym mowa we wniosku.
Podsumowując, przy sprzedaży środka trwałego (samochodu osobowego) - towaru używanego, przy nabyciu którego nie odliczono podatku VAT (nabycie na fakturę VAT - marża), Wnioskodawca będący czynnym podatnikiem VAT, może skorzystać z zapisu art. 120 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od towarów i usług, i dokonać dostawy z zastosowaniem procedury marża - towary używane, pod warunkiem, że nabyciu pojazdu towarzyszył zamiar jego dalszej odsprzedaży (…)”.
Sprzedaż środka trwałego z ujemną marżą - jaki VAT?
Bardzo często wartość środka trwałego w momencie sprzedaży jest niższa niż przy zakupie. W takiej sytuacji powstaje ujemna marża. Podstawa opodatkowania i VAT wynoszą wówczas 0.
Stanowisko takie potwierdzają organy podatkowe, czego przykładem może być pismo Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 6 maja 2014 r., nr ILPP1/443-97/14-5/AW, w którym czytamy:
„(…) Zaznacza się, że w przypadku, gdy kwota sprzedaży towaru używanego jest niższa niż kwota nabycia (występuje marża ujemna) nie jest możliwe obliczenie podstawy opodatkowania podatkiem, o której mowa w ww. art. 120 ust. 4 ustawy. Oznacza to, że pomimo wystąpienia obowiązku podatkowego z tytułu dostawy towarów, od takiej transakcji nie wystąpi podatek należny (…)”.
