Działalność inwestycyjna w zakresie budownictwa jest jednym z bardzo powszechnych obszarów działalności przedsiębiorców. Podatnicy ponoszą spore wydatki w związku z nabywaniem nieruchomości czy też materiałów oraz usług potrzebnych do budowy budynków. Powstaje zatem pytanie, w jaki sposób można ująć w kosztach podatkowych działalności gospodarczej wydatki na zakup gruntu na cele budowlane. W poniższym artykule kompleksowo przedstawimy zasady zaliczania do kosztów uzyskania przychodów wszelkich inwestycji związanych z nieruchomościami.
Grunty nie podlegają amortyzacji
Przedsiębiorcy decydujący się na zakup gruntu muszą pamiętać, że zgodnie z art. 22c ustawy PIT środki trwałe w postaci gruntów nie podlegają amortyzacji. Powoduje to, że choć nabytą działkę należy umieścić w ewidencji środków trwałych, to nie można od jej wartości dokonywać odpisów amortyzacyjnych. Co więcej, przedsiębiorcy powinni także mieć na uwadze fakt, że wydatki na nabycie gruntów nie stanowią jednorazowego kosztu uzyskania przychodu w momencie nabycia.
Jak zatem ująć koszt z tytułu zakupu gruntu w rozliczeniu podatkowym? Otóż w myśl art. 23 ust. 1 pkt 1 ustawy PIT wydatki na nabycie gruntu są kosztem podatkowym w momencie odpłatnego zbycia tego składnika majątkowego.
Przykład 1.
Przedsiębiorca zakupił w 2016 r. grunt za kwotę 200 000 zł. Od tego wydatku nie mógł dokonywać odpisów amortyzacyjnych, wydatek ten nie podlegał również ujęciu jako koszt w momencie zakupu. Przedsiębiorca w 2018 r. sprzedał ten grunt za kwotę 300 000 zł. W chwili sprzedaży przychód ze zbycia gruntu zostanie pomniejszony o koszt nabycia, co oznacza, że podatek zostanie zapłacony od kwoty 100 000 zł.
Jak zatem widać z powyższych regulacji, nie uznaje się za koszty uzyskania przychodów wydatków na nabycie gruntów, co więcej grunty, choć stanowią środek trwały podatnika, nie podlegają amortyzacji. Przedsiębiorca nie będzie mógł dokonywać od wartość początkowej gruntu odpisów amortyzacyjnych i zaliczyć ich do kosztów podatkowych. Zgodnie z ustawą, muszą być one jednak wykazane w ewidencji środków trwałych.
Podobnie wszelkie wydatki związane bezpośrednio z kupnem gruntu, takie jak taksy notarialne czy opłaty sądowe, nie stanowią kosztu uzyskania przychodów. Wydatki na zakup gruntu oraz wszelkie wydatki bezpośrednio z kupnem związane stają się kosztem podatkowym dopiero w momencie odpłatnego zbycia nieruchomości. Oznacza to, że dopiero sprzedaż gruntu umożliwia ujęcie wydatków na jego zakup w kosztach podatkowych. Dotyczy to również nieujętych w momencie nabycia gruntu wspomnianych wcześniej wydatków towarzyszących temu nabyciu (prowizja, opłata sądowa itp.), ponieważ zwiększają one wartość początkową gruntu, a zatem staną się kosztem uzyskania przychodu w momencie sprzedaży gruntu. Nie jest możliwe ujęcie tych wydatków w momencie zakupu lub poprzez odpisy amortyzacyjne.
Zakup gruntu finansowany kredytem
Często przedsiębiorcy nie dysponują wystarczającą ilością funduszy na zakup gruntu i muszą korzystać z kredytów bankowych lub pożyczek. Co do zasady kwota kapitału nie jest kosztem. Jedynie odsetki od kredytu zaciągniętego na sfinansowanie transakcji zakupu gruntu mogą stanowić koszt uzyskania przychodu. W tym miejscu należy jednak pamiętać, że do kosztów zalicza się tylko te odsetki, które zostały naliczone i zapłacone po dniu wprowadzenia gruntu do ewidencji środków trwałych. Odsetki zapłacone przed oddaniem gruntu do użytkowania zwiększają jego wartość początkową. Odsetki zapłacone przed wprowadzeniem gruntu do ewidencji środków trwałych zwiększają wartość początkową gruntu, a tym samym staną się kosztem w momencie jego sprzedaży.
Powyższe wynika z brzmienia art. 21 ust. 1 pkt 33 ustawy PIT, który stanowi, że nie zalicza się do kosztów uzyskania przychodów odsetek, prowizji i różnic kursowych od pożyczek (kredytów) zwiększających koszty inwestycji w okresie realizacji tych inwestycji.
Ponadto potwierdzenie powyższego stanowiska odnajdziemy np. w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 31.01.2008 r., nr ITPB1/415-586/07/DP:
Biorąc powyższe pod uwagę, należy stwierdzić, iż odsetki naliczone do czasu przekazania do używania gruntu jako środka trwałego nie mogą być zaliczone bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów, mogą jednakże zwiększać jego wartość początkową. Zgodnie bowiem z treścią art. 22g ust. 3 powołanej ustawy, za cenę nabycia uważa się kwotę należną zbywcy, powiększoną o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do używania, a w szczególności o koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji, oraz pomniejszoną o podatek od towarów i usług, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami podatek od towarów i usług nie stanowi podatku naliczonego, albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony, albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. W przypadku importu cena nabycia obejmuje cło i podatek akcyzowy od importu składników majątku. (...)W związku z powyższym należy stwierdzić, iż odsetki od kredytu na zakup gruntu naliczone do dnia przekazania środka trwałego do używania oraz opłaty związane z zakupem gruntu będą zwiększały wartość początkową tego środka trwałego, natomiast odsetki naliczone i zapłacone oraz pozostałe koszty poniesione po tym dniu będą mogły być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.
Przykład 2.
Przedsiębiorca w celu zakupu działki budowlanej zaciągnął w listopadzie 2017 r. kredyt w banku. Grunt został zakupiony, a następnie przekazany do używania 1 stycznia 2018 r. W rezultacie odsetki od kredytu zapłacone przed tym dniem zwiększają wartość początkową środka trwałego, natomiast wszelkie odsetki zapłacone po tym dniu mogą być ujęte bezpośrednio jako koszt uzyskania przychodu.
