Najczęściej przedsiębiorcy nabywają środki trwałe do firmy w drodze kupna. Zdarzają się również przypadki, gdy w majątku przedsiębiorcy pojawia się środek trwały nabyty w drodze spadku. Nasuwa się wtedy pytanie, czy taki środek trwały może być amortyzowany. W celu uznania składnika majątkowego za środek trwały nie ma znaczenia z punktu przepisów podatkowych, czy podatnik nabył go odpłatnie, czy też nieodpłatnie.
Środek trwały nabyty w drodze spadku a jego wartość początkowa
Kwalifikacja mienia do ewidencji środków trwałych zawsze wiąże się z koniecznością określenia jego wartości początkowej. W celu ustalenia wartości początkowej środka trwałego nabytego w drodze spadku należy zastosować się do art. 22g ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT, który mówi, że za wartość początkową środków trwałych w przypadku ich nabycia w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób - uznaje się wartość rynkową z dnia nabycia, chyba że umowa darowizny albo umowa o nieodpłatnym przekazaniu określa tę wartość w niższej wysokości.
Ważne! Wartość początkową środków trwałych nabytych w drodze spadku ustala się według wartości rynkowej z dnia nabycia spadku. |
Dodatkowo art. 22g ust. 15 ustawy o PIT wskazuje, że jeśli w spadku zostało przekazane przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, wówczas łączną wartość początkową nabytych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych stanowi suma ich wartości rynkowej. Jednak łączna wartość początkowa tych środków trwałych nie może być wyższa niż różnica pomiędzy wartością całego przedsiębiorstwa a wartością pozostałych składników nabytego mienia (niebędących środkami trwałymi ani wartościami niematerialnymi i prawnymi), określoną dla celów podatku od spadków i darowizn.
Natomiast sposób ustalenia wartości początkowej, gdy składnik majątku stanowi współwłasność podatnika, należy ustalić w myśl art. 22g ust. 11 ww. ustawy, który mówi, że wartość początkową tego składnika ustala się w takiej proporcji jego wartości, w jakiej pozostaje udział podatnika we własności tego składnika majątku.
Wartość rynkową środka trwałego wchodzącego w skład spadku określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca odpłatnego zbycia.
Warto również zauważyć, że zapłacony podatek od spadku nie powiększa wartości początkowej środka trwałego, gdyż podatek od spadków i darowizn znajduje się w katalogu wydatków, które nie stanowią kosztów uzyskania przychodów (art. 23 ust. 1 pkt 12).
Jak amortyzować środek trwały nabyty w drodze spadku?
Na podstawie art. 22a ust. 1 ustawy o PIT amortyzacji podlegają stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:
budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,
maszyny, urządzenia i środki transportu,
inne przedmioty
- o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 23a pkt 1, zwane środkami trwałymi.
Zgodnie z art. 22c pkt 1 wspominanej ustawy, amortyzować nie wolno gruntów i prawa wieczystego gruntu. Jeśli więc mamy sytuację w której posiadamy taki środek trwały nabyty w drodze spadku, to nie może on podlegać amortyzacji.
Co ważne spadkobiercy nie mają obowiązku kontynuacji dotychczasowej metody amortyzacji ani uwzględnienia dokonanych odpisów amortyzacyjnych. Nie ma w tym przypadku znaczenia, czy dany środek trwały był amortyzowany u poprzedniego właściciela, czy nie. W związku z tym przedsiębiorca ma prawo amortyzować środek trwały w całości, przyjmując odpowiednie stawki amortyzacyjne zgodne z przepisami prawa.
Ważne! Środek trwały nabyty w drodze spadku podlega amortyzacji na takich samych zasadach jak inne środki trwałe. |
Odpisy amortyzacyjne nabytego w powyższy sposób środka trwałego mogą podlegać zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów na zasadach przewidzianych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. W tym przypadku nie znajdzie zastosowania art. 23 ust. 1 pkt 45a lit a) wyłączający z kosztów podatkowych odpisy amortyzacyjne od wartości początkowej m.in. środków trwałych nabytych nieodpłatnie, jeżeli nabycie to nie powoduje powstania przychodu. Przepis ten nie dotyczy bowiem środków trwałych nabytych w drodze spadku.
