Zmiany wprowadzone Polskim Ładem spowodowały, że od stycznia 2022 roku oskładkowane zostały wynagrodzenia członków zarządu w spółkach. Powstał zatem obowiązek uiszczania przez członków zarządu składki zdrowotnej w wysokości 9% wynagrodzenia brutto. Czy istnieje sposób na uniknięcie składki zdrowotnej? Odpowiedź poniżej.
Składka zdrowotna 9%
Zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt 35a ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby powołane do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania, które z tego tytułu pobierają wynagrodzenie.
Z uzasadnienia projektu Ustawy z dnia 29 października 2021 roku o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw wynika, że celem wprowadzenia ww. regulacji „jest zrównanie praw i obowiązków osób podlegających obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu z osobami powołanymi do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania, które z tego tytułu pobierają wynagrodzenie (są to m.in. członkowie zarządu, członkowie Komisji Rewizyjnej, prokurenci oraz członkowie komisji egzaminacyjnych). Objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym tej grupy osób, będzie skutkowało zapewnieniem dodatkowych środków w systemie powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego oraz pełniejszą realizacją zasady solidaryzmu społecznego. W aktualnym stanie prawnym ww. osoby w sytuacji, w której nie posiadają obowiązkowego tytułu do ubezpieczenia zdrowotnego są zgłaszane m.in. do ubezpieczenia jako członkowie rodziny przez współmałżonka posiadającego własny tytuł ubezpieczeniowy”.
Przykład 1.
Pan Jan jest prezesem zarządu spółki ABC Sp. z o.o. powołanym na mocy uchwały wspólników. Wynagrodzenie wynosi 5 000 zł miesięcznie. Jak wygląda porównanie miesięcznych zarobków w 2021 i 2022 roku?
Rok 2021:
5 000 zł - 250 zł = 4 750 zł
4 750 zł × 17% = 807,50 zł ~ 808 zł
5 000 zł - 808 zł = 4198 zł (rzeczywista kwota do wypłaty)
Rok 2022:
5 000 zł × 9% = 450,00 zł
5 000 zł - 250 zł = 4750 zł
4 750 zł × 17% = 807,50 zł ~ 808 zł
5 000 zł - 450 zł - 808 zł = 3 742 zł (rzeczywista kwota do wypłaty)
Z powyższego przykładu wynika, że wynagrodzenie wypłacane na rzecz członka zarządu w 2022 roku będzie mniejsze niż w roku 2021.
Regulacja z art. 176 Kodeksu spółek handlowych jako narzędzie na uniknięcie składki zdrowotnej – ubezpieczenia społeczne
Zgodnie z art. 176 § 1 i 2 ksh: „Jeżeli wspólnik ma być zobowiązany do powtarzających się świadczeń niepieniężnych, w umowie spółki należy oznaczyć rodzaj i zakres takich świadczeń. Wynagrodzenie wspólnika za takie świadczenia na rzecz spółki jest wypłacane przez spółkę także w przypadku, gdy sprawozdanie finansowe nie wykazuje zysku. Wynagrodzenie to nie może przewyższać cen lub stawek przyjętych w obrocie”.
Powyższy przepis w ocenie ZUS-u (pismo ZUS nr WPI/200000/43/710/2018) umożliwia tworzenie takich relacji między wspólnikiem a spółką, które pozwolą im wzajemnie odnosić określone korzyści. Ewentualne zobowiązanie wspólnika w umowie spółki do powtarzających się świadczeń niepieniężnych na rzecz spółki jest jego dodatkowym, obok zobowiązania do wniesienia wkładu, zobowiązaniem, którego wykonanie ma przyczynić się do realizacji zawiązania spółki. Korzyści przejawiają się natomiast w pewności otrzymania przez spółkę określonych świadczeń oraz możliwości zbytu tych świadczeń przez wspólnika i otrzymania z tego tytułu wynagrodzenia (niezależnie od tego, czy spółka wykazuje zysk, czy nie).
W związku z tym, że katalog tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń nie zawiera w swej treści osób fizycznych wykonujących za wynagrodzeniem powtarzające się świadczenia niepieniężne w rozumieniu art. 176 ksh, to uznać należy, że wypłacane w oparciu na art. 176 ksh wynagrodzenie nie rodzi obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.
Regulacja z art. 176 Kodeksu spółek handlowych jako narzędzie do uniknięcia składki zdrowotnej – podatek dochodowy
Zgodnie ze stanowiskiem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej zawartym w interpretacji indywidualnej z 25 listopada 2020 roku (0112-KDIL2-1.4011.803.2020.1.MKA)otrzymane przez wspólnika spółki wynagrodzenie z tytułu wykonywania powtarzających się świadczeń niepieniężnych na rzecz spółki będzie stanowić dla niego przychód z „innych źródeł”, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W sytuacji wypłaty wynagrodzenia wspólnikowi spółki z tytułu powtarzających się świadczeń rzeczowych na rzecz spółki, który osiągnie z powyższego tytułu przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. art. 20 ust. 1 ustawy o PIT, na spółce nie będzie spoczywał obowiązek poboru zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych.
Stosownie do treści art. 42a ustawy o PIT spółka ma obowiązek wystawienia dla wspólnika informacji o przychodach z innych źródeł oraz o dochodach i pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-11 za rok, w którym doszło do faktycznej zapłaty przez spółkę wynagrodzenia.
Oczywiście warto jednak pamiętać, że uniknięcie składki zdrowotnej dotyczy członków zarządu będących jednocześnie wspólnikami spółki. Wspólnicy powinni również pamiętać o tym, że rodzaj i zakres takich powtarzających się na rzecz spółki świadczeń musi zostać wskazany w umowie spółki. Wobec tego, jeżeli umowa nie przewiduje takich świadczeń wspólnika, to należy dokonać jej zmiany.
W związku z dokonanymi zmianami w umowie spółki zamiast wynagrodzenia za pełnienie funkcji członka zarządu wynagrodzenie należy przyznać wspólnikom za świadczenia na rzecz spółki świadczenia.
Co do zasady w spółkach kapitałowych za prowadzenie spraw spółki i jej reprezentowanie odpowiedzialny jest zarząd.
Prowadzenie spraw jest pewnym procesem polegającym na podejmowaniu uchwał, wydawaniu decyzji i opinii, organizowaniu działalności spółki w ten sposób, aby było to zgodne z jej przedmiotem działalności, w celu realizacji jej zadań. Kompetencja do prowadzenia spraw jest poddana oddziaływaniu zgromadzenia wspólników, które może w określony sposób wpływać na te czynności. Nie jest jednak możliwe przyjęcie kompetencji zarządu w tym zakresie, nawet gdyby dochodziło do tożsamości personalnej między zarządem a wspólnikami.
Świadczenia powtarzające się, o których stanowi art. 176 ksh, nie mogą zatem polegać na prowadzeniu spraw spółki i jej reprezentacji, ponieważ do tych czynności uprawnieni są członkowie zarządu. W przypadku, gdy wspólnik i członek zarządu to tożsame osoby i wspólnik ten prowadzi sprawy spółki, to wówczas zobowiązany on będzie do uiszczenia składki zdrowotnej w wysokości 9% od dochodu. Natomiast, jeżeli wspólnik ten w umowie spółki będzie miał wskazane inne czynności, np. funkcje doradcze, księgowe, to wówczas jego wynagrodzenie z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu można przekształcić na wynagrodzenie wspólnika tytułem świadczenia na rzecz spółki świadczeń się powtarzających.
