Usługa przeprowadzki a stawka podatku VAT - jak ustalić?

Przedmiotem niniejszej analizy będzie zagadnienie opodatkowania podatkiem VAT świadczonych usług przeprowadzki. W zależności od miejsca świadczenia usługi w różny sposób kształtować się będzie miejsce opodatkowania. Usługa przeprowadzki a stawka podatku VAT - poniżej przedstawiamy kompleksową analizę w tym zakresie. 

Usługa przeprowadzki a stawka podatku VAT

Zorganizowanie transportu towarów rozumianego jako przeprowadzka stanowi na gruncie podatku VAT usługę, która w formie odpłatnej podlega opodatkowaniu podatkiem VAT jako czynność opodatkowana.

Pomimo funkcjonowania w ustawie VAT stawek obniżonych czy też zwolnień podatkowych należy wskazać, że żadne nie znajduje zastosowania do usług przeprowadzkowych.

W konsekwencji usługa przeprowadzki podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych według stawki podatkowej, czyli 23% VAT. Również i obowiązek podatkowy powstaje w tym przypadku na ogólnych zasadach, co oznacza, że taki obowiązek generowany jest w dacie wykonania usługi lub w momencie wykonania przeprowadzki.

Ustalenie miejsca świadczenia usługi

Wspomniana 23-procentowa stawka podatku VAT stosowana będzie w sytuacji, gdy miejscem świadczenia usługi będzie terytorium Polski.

Należy bowiem przypomnieć, że podatek VAT ma charakter terytorialny, co oznacza, że zobowiązanie podatkowe płatne jest w tym kraju, w którym dochodzi do wykonania usługi.

W dalszej części naszego artykułu analizować będziemy przypadek, w którym podatnik z Polski świadczy usługę przeprowadzkową na rzecz osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej.

Reguła podstawowa zawarta w art. 28c ustawy VAT wskazuje, że w przypadku świadczenia usługi na rzecz osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej miejscem opodatkowania jest kraj siedziby usługobiorcy.

Należy jednak podkreślić, że w przypadku usług przeprowadzki związanych z transportem zastosowanie znajdą regulacje szczególne, które ściśle związane są z miejscem wykonywania usługi.

Po pierwsze wskażmy na treść art. 28f ust. 2 ustawy VAT, który podaje, że miejscem świadczenia usług transportu towarów na rzecz podmiotów niebędących podatnikami jest miejsce, w którym odbywa się transport, z uwzględnieniem pokonanych odległości, z zastrzeżeniem ust. 3. 

Zwróćmy zatem uwagę, że w opisanym przypadku nie ma znaczenia ani miejsce siedziby przedsiębiorcy, ani też miejsce zamieszkania nabywcy.

Przykład 1.

Firma z Polski świadczy usługę przeprowadzki na rzecz osoby fizycznej z Polski. Towary są transportowane z Berlina do Monachium. W takim przypadku miejscem opodatkowania usługi są Niemcy. Taka usługa nie podlega opodatkowaniu w Polsce. Nie ma znaczenia, że zarówno usługodawca, jak i usługobiorca mają miejsce zamieszkania w RP.

Przykład 2.

Firma z Polski świadczy usługę przeprowadzki na rzecz osoby fizycznej z Niemiec. Towary są transportowane z Krakowa do Poznania. W takich okolicznościach usługa podlega opodatkowaniu w Polsce i do opodatkowania usługi zastosowanie znajdzie 23-procentowa stawka podatku VAT.

Z innym przypadkiem będziemy mieli do czynienia, gdy transport rozpoczyna się i kończy na terytorium dwóch różnych państw członkowskich. W takim przypadku zastosowanie znajdzie art. 28f ust. 3 ustawy VAT, który stanowi, że miejscem świadczenia usług transportu towarów, którego rozpoczęcie i zakończenie ma miejsce odpowiednio na terytorium dwóch różnych państw członkowskich, na rzecz podmiotów niebędących podatnikami jest miejsce, gdzie transport towarów się rozpoczyna.

Miejsce rozpoczęcia transportu oznacza miejsce, w którym faktycznie rozpoczyna się transport towarów, niezależnie od pokonanych odległości do miejsca, gdzie znajdują się towary. Natomiast miejsce zakończenia transportu oznacza miejsce, w którym faktycznie kończy się transport towarów.

Przykład 3.

Firma przeprowadzkowa z Polski transportuje towary z Czech do Polski należące do osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej. W takiej sytuacji miejscem opodatkowania usługi jest kraj jej rozpoczęcia, czyli Czechy. Nie podlega ona opodatkowaniu w Polsce, lecz w Czechach – zgodnie z tamtejszymi regulacjami podatku VAT.

Może mieć miejsce także przypadek, w którym transport towarów w ramach usługi przeprowadzki obejmuje kraje trzecie niebędące członkami UE. W takiej sytuacji mamy do czynienia z tzw. transportem międzynarodowym.

Zgodnie z art. 83 ust. 1 pkt 23 ustawy VAT usługa transportu międzynarodowego korzysta ze stawki 0% VAT. Jak wynika z definicji ustawowej, przez usługi transportu międzynarodowego, o których mowa w ust. 1 pkt 23, rozumie się przewóz lub inny sposób przemieszczania towarów:

1. z miejsca wyjazdu (nadania) na terytorium kraju do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) poza terytorium Unii Europejskiej;
2. z miejsca wyjazdu (nadania) poza terytorium Unii Europejskiej do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) na terytorium kraju;
3. z miejsca wyjazdu (nadania) poza terytorium Unii Europejskiej do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) poza terytorium Unii Europejskiej, jeżeli trasa przebiega na pewnym odcinku przez terytorium kraju (tranzyt);
4. z miejsca wyjazdu (nadania) na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) poza terytorium Unii Europejskiej lub z miejsca wyjazdu (nadania) poza terytorium Unii Europejskiej do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, jeżeli trasa przebiega na pewnym odcinku przez terytorium kraju.

Do usług transportu międzynarodowego zastosowanie znajduje art. 28f ust. 2 ustawy VAT, który podaje, że miejscem opodatkowania jest terytorium państwa, gdzie transport się odbywa.

Przykład 4.

Podatnik z Polski świadczy usługę przeprowadzki z Polski do Ukrainy. Na odcinku w Polsce usługa ta opodatkowana jest stawką 0%. Natomiast na odcinku w Ukrainie usługa opodatkowana jest w Ukrainie, zatem ta część transportu nie podlega opodatkowaniu w RP.

Przykład 5.

Podatnik z Polski świadczy na rzecz osoby fizycznej mieszkającej w Polsce usługę przeprowadzki towaru z Ukrainy do Mołdawii. Tego rodzaju usługa w ogóle nie podlega opodatkowaniu w RP.

Z przedstawionej analizy wynika, że nie w każdym przypadku usługa przeprowadzki będzie podlegać opodatkowaniu w Polsce. Determinujące znaczenie ma bowiem miejsce, gdzie transport jest wykonywany. Możliwy jest również scenariusz, w którym usługa przeprowadzki w ogóle nie podlega opodatkowaniu w RP.