Każdy podatnik, który dokonał rejestracji do VAT ma obowiązek rozliczania podatku VAT tj. naliczenia podatku VAT należnego od dokonywanej sprzedaży oraz ma prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego od dokonywanych zakupów. W przypadku podatku VAT należnego należy zwrócić szczególną uwagę na stawki podatku VAT, bowiem to od nich zależeć będzie ile wyniesie finalnie podatek należny. Sprawdźmy więc, jakie stawki podatku VAT obowiązują w 2022 roku!
Stawki podatku VAT a istota podatku od towarów i usług
Podatek od wartości dodanej, potocznie zwany podatkiem VAT, jest podatkiem pośrednim, którym w całości obarczony został ostateczny konsument. Rozliczenie podatku polega na obliczeniu podatku należnego od czynności opodatkowanej oraz na odliczeniu podatku, który jest zawarty w cenie towarów i usług, nabywanych przez przedsiębiorcę i związanych z prowadzoną opodatkowaną działalnością gospodarczą. Dla przedsiębiorców, podatek VAT jest teoretycznie obojętny (dzięki mechanizmowi jego odliczania). Konieczność dostosowywania krajowych przepisów do przepisów unijnych oraz sytuacji gospodarczej kraju spowodowała, że jest to podatek, którego normy mogą ulegać zmianie.
Co ważne podatek VAT jest podatkiem, który do polskiego ustawodawstwa został wprowadzony 8 stycznia 1993 r. wraz z ustawą o podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowym. Wraz z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej kwestię podatku VAT reguluje ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
dostawa towarów i świadczenie usług na terenie kraju,
import towarów na terytorium kraju,
wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju,
wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
W ust. 2 wspomnianego aktu prawnego wskazane jest, że czynności te podlegają opodatkowaniu VAT niezależnie od tego, czy zostały wykonane z zachowaniem warunków oraz form określonych przepisami prawa.
Ze względu na specyfikę miejsca rozliczenia podatku, wśród czynności podlegających opodatkowaniu VAT wyróżnić można także import usług oraz dostawę towarów, dla której podatnikiem jest nabywca. Należy jednak pamiętać, że są to czynności szczególne, które nie są odrębnie wymienione w czynnościach podlegających opodatkowaniu.
Jakie stawki podatku VAT obowiązują w 2022 roku?
W Polsce obowiązuje kilka stawek VAT, których zastosowanie zależne jest od rodzaju dokonywanej sprzedaży. Aktualnie podstawową stawką VAT w Polsce jest stawka 23% i dotyczy ona większości sprzedaży. Dostępne są również obniżone stawki podatku VAT, które wynoszą odpowiednio - 0%, 5% i 8%.
Stawkę w wysokości 8% można zastosować m.in.:
do dostaw towarów i świadczenia usług wymienionych w załączniku nr 3 do ustawy o VAT, który obejmuje m.in. niektóre na przetworzone produkty spożywcze, towary związane z produkcją rolniczą, z opieką zdrowotną, usługi związane z kulturą, sportem, rekreacją, usługi bytowe, transport pasażerski,
do dostawy, budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji lub przebudowy obiektów budowlanych lub ich części zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym.
Stawkę podatku w wysokości 5% można stosować do towarów wymienionych w załączniku nr 10 do ustawy o VAT, który obejmuje:
podstawowe produkty żywnościowe (np. niektóre owoce i warzywa, pieczywo, nabiał, mięso i przetwory mięsne, produkty zbożowe:
mąka, kasze, makaron, określone napoje), książki drukowane oraz wydawane na dyskach, taśmach i innych nośnikach oraz
czasopisma specjalistyczne.
Dodatkowe katalogi towarów i usług opodatkowanych stawkami obniżonymi (5% i 8%) możesz znaleźć w rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych.
w eksporcie towarów, pod warunkiem, że przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy otrzymasz dokument, który potwierdza wywóz towaru poza terytorium Unii Europejskiej (UE),
do dostaw towarów do wolnych obszarów celnych lub składów celnych,
do usług transportu międzynarodowego,
do usług, które polegają na naprawie, uszlachetnianiu, przerobie lub przetwarzaniu towarów,
do dostaw i importu jednostek pływających używanych do żeglugi na pełnym morzu i przewożących odpłatnie pasażerów lub używanych do celów handlowych, przemysłowych lub do połowów, oraz dostaw części i wyposażenia tych jednostek, jeżeli są w nie wbudowane lub służą do ich eksploatacji,
do dostaw i importu środków transportu lotniczego oraz części zamiennych do nich i wyposażenia pokładowego dla przewoźników lotniczych wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym,
do dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz: instytucji UE lub organów utworzonych przez UE, organizacji międzynarodowych, które posiadają siedzibę lub przedstawicielstwo na terytorium innego niż terytorium kraju państwa (uznanych za takie przez państwo siedziby i przez Polskę), sił zbrojnych NATO, które posiadają przedstawicielstwo na terytorium innego państwa członkowskiego niż terytorium kraju misji dyplomatycznych i urzędów konsularnych oraz członków ich personelu, a także sił zbrojnych Stanów Zjednoczonych.
Zakres opodatkowania stawką podatku w wysokości 0% ww. towarów i usług, jak również warunki stosowania tej stawki, wynikają z przepisów art. 83 ustawy o VAT oraz przepisów ww. rozporządzenia Ministra Finansów sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych.
będzie stosowana stabilizująca reguła wydatkowa,
osiągnięte zostaną następujące wartości wskaźników:
relacja państwowego długu publicznego netto do produktu krajowego brutto nie większa niż 43%
oraz suma corocznych różnic pomiędzy wartością relacji wyniku nominalnego do produktu krajowego brutto oraz poziomem średniookresowego celu budżetowego nie mniejsza niż -6%.
Stawki podatku VAT - jak uzyskać gwarancje ochrony?
Ustalenie prawidłowej stawki VAT jest kłopotliwe dla wielu podatników VAT. Wiele produktów o podobnych składnikach może podlegać różnym stawkom podatkowym. Z kolei błędna alokacja stawek podatkowych do towarów lub usług naraża przedsiębiorców na zaległości podatkowe. Aby to zmienić, ustawodawca, na wniosek podatnika, określa dla niego odpowiednią stawkę podatkową lub stawki podatku VAT (jeśli obejmuje więcej przedmiotów wniosku), w ramach wiążącej informacji o stawce podatkowej (WIS).
opis towaru albo usługi będących przedmiotem WIS;
klasyfikację towaru według działu, pozycji, podpozycji lub kodu Nomenklatury scalonej (CN) albo według sekcji, działu, grupy lub klasy Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych albo klasyfikację usługi według działu, grupy, klasy, kategorii, podkategorii lub pozycji Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług niezbędną do określenia stawki podatku właściwej dla towaru albo usługi;
stawkę podatku właściwą dla towaru albo usługi.
Decyzja jest wydawana w terminie trzech miesięcy od dnia otrzymania wniosku o jej wydanie.
Podsumowując, przedsiębiorca będący podatnikiem VAT ma obowiązek zastosowania właściwej stawki VAT dla sprzedawanego towaru bądź świadczonej usługi, określenie prawidłowej stawki jest niezwykle istotne bowiem w przypadku ewentualnych nieprawidłowości podatnik może ponieść konsekwencje pomyłki. Rozwiązaniem w przypadku, w którym przedsiębiorca ma wątpliwości odnośnie zastosowania prawidłowej stawki dla wykonywanych przez niego czynności w ramach działalności gospodarczej, jest indywidualny wniosek o wydanie wiążącej informacji stawki bądź też odniesienie się do wydanej już dotychczas decyzji, dla której podatnik spełnia przesłanki w niej zawarte.
