VAT marża dla dzieł sztuki oraz antyków i przedmiotów kolekcjonerskich

Podatnicy dokonujący sprzedaży dzieł sztuki, antyków i przedmiotów kolekcjonerskich, mogą skorzystać z preferencyjnego sposobu opodatkowania w odniesieniu do podatku VAT. W przypadku sprzedaży powyższych towarów, mogą bowiem zastosować procedurę VAT marża, która w porównaniu do ogólnie przyjętego sposobu opodatkowania, znacząco zmniejsza zobowiązanie podatkowe z tytułu podatku VAT. Sprawdźmy na czym polega procedura VAT marża dla dzieł sztuki oraz antyków i przedmiotów kolekcjonerskich oraz kiedy można ją zastosować!

Procedura VAT marża - podstawowe informacje

Podatnicy dokonujący sprzedaży w ramach procedury VAT marża, co do zasady nie opodatkowują całego obrotu, lecz jedynie osiągnięty zysk, czyli marżę, stanowiącą różnice pomiędzy ceną nabycia danego towaru, a ceną jego sprzedaży, pomniejszoną o kwotę podatku. Wyliczony zysk stanowi podstawę opodatkowania, według stawki krajowej przeznaczonej dla danego towaru, będącego przedmiotem transakcji w ramach procedury marży. W przypadku dokonywania sprzedaży w ramach procedury VAT marża, na wystawionej fakturze nie zawiera się informacji o naliczonej kwocie podatku VAT. Jest to znacząca różnica w porównaniu ze standardową fakturą sprzedaży, na której zawarcie informacji o kwocie podatku, jest jednym z obowiązkowych jej elementów. Ponadto na fakturze zawarte jest dodatkowe sformułowanie „procedura marży” wraz z określeniem przedmiotu transakcji, które informuje nabywcę o odmiennym sposobie opodatkowania. W przypadku wystawiania faktury VAT marża dla dzieł sztuki oraz antyków i przedmiotów kolekcjonerskich na fakturze zostanie zawarta dodatkowa informacja „procedura marży – dzieła sztuki” lub „procedura marży – przedmioty kolekcjonerskie i antyki”.

Procedura Vat marża dla dzieł sztuki oraz antyków i przedmiotów kolekcjonerskich

Co do zasady podatnicy dokonujący sprzedaży dzieł sztuki, antyków i przedmiotów kolekcjonerskich mogą skorzystać z procedury VAT marża w zakresie sprzedawanych towarów. Nie każdy jednak przedmiot będzie zakwalifikowany do wyżej wskazanej grupy, szczegóły w tym zakresie zostały uregulowane w art. 120 ust. 1 pkt. 1-3, ustawy o podatku od towarów i usług i zgodnie z nim:

1. Do dzieł sztuki zaliczamy:

1. obrazy, kolaże i podobne płyty dekoracyjne, rysunki i pastele, wykonane w całości przez artystę, z wyłączeniem planów i rysunków do celów architektonicznych, inżynieryjnych, przemysłowych, komercyjnych, topograficznych lub podobnych, ręcznie zdobionych produktów rzemiosła artystycznego, tkanin malowanych dla scenografii teatralnej, do wystroju pracowni artystycznych lub im podobnych zastosowań,

2. oryginalne sztychy, druki i litografie, sporządzone w ograniczonej liczbie egzemplarzy, czarno-białe lub kolorowe, złożone z jednego lub kilku arkuszy, w całości wykonane przez artystę, niezależnie od zastosowanego przez niego procesu lub materiału, z wyłączeniem wszelkich procesów mechanicznych lub fotomechanicznych,

3. oryginalne rzeźby oraz posągi z dowolnego materiału, pod warunkiem że zostały one wykonane w całości przez artystę; odlewy rzeźby, których liczba jest ograniczona do 8 egzemplarzy, a wykonanie było nadzorowane przez artystę lub jego spadkobierców,

4. gobeliny oraz tkaniny ścienne wykonane ręcznie na podstawie oryginalnych wzorów dostarczonych przez artystę, pod warunkiem że ich liczba jest ograniczona do 8 egzemplarzy,

5. fotografie wykonane przez artystę, opublikowane przez niego lub pod jego nadzorem, podpisane i ponumerowane, ograniczone do 30 egzemplarzy we wszystkich rozmiarach oraz oprawach;

2. Przez przedmioty kolekcjonerskie rozumie się:

1. znaczki pocztowe lub skarbowe, stemple pocztowe, koperty pierwszego obiegu, ostemplowane materiały piśmienne i im podobne, ofrankowane, a jeżeli nieofrankowane, to uznane za nieważne i nieprzeznaczone do użytku jako ważne środki płatnicze,

2. kolekcje oraz przedmioty kolekcjonerskie o wartości zoologicznej, botanicznej, mineralogicznej, anatomicznej, historycznej, archeologicznej, paleontologicznej, etnograficznej lub numizmatycznej, a także przedmioty kolekcjonerskie, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7;

3. Przez antyki rozumie się przedmioty, inne niż wymienione w pkt 1 i 2, których wiek przekracza 100 lat.

Aby procedura VAT marża dla dzieł sztuki oraz antyków i przedmiotów kolekcjonerskich została zastosowana, musi być spełniony łącznie jeszcze jeden warunek wskazany w art. 120 ust. 10, ustawy o podatku od towarów i usług, mianowicie zakupione przedmioty, służące dalszej odsprzedaży, muszą być nabyte od:

• podmiotu niebędącego podatnikiem VAT lub podatnikiem podatku od wartości dodanej, lub

• podatnika VAT bądź podatnika od wartości dodanej, w sytuacji gdy towary te podlegały zwolnieniu od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 lub art. 113 ustawy, lub

• podatnika VAT, który również korzysta ze szczególnej procedury pozwalającej na opodatkowanie marży, lub

• podatników podatku od wartości dodanej, jeżeli dostawa tych towarów była opodatkowana w systemie marży, a nabywca posiada dokumenty jednoznacznie potwierdzające nabycie towarów na tych zasadach.

Procedura VAT marża dla dzieł sztuki oraz antyków i przedmiotów kolekcjonerskich zgodnie z art. 120 ust. 11 ustawy o podatku od towarów i usług, może być także zastosowana w przypadku, gdy przedmiotem sprzedaży są:

• dzieła sztuki, antyki i przedmioty kolekcjonerskie importowane wcześniej przez podatnika rozliczającego się w procedurze marży, 

• dzieła sztuki nabyte bezpośrednio od ich twórców lub spadkobierców tych twórców,

• dzieła sztuki nabyte od podatnika stosującego opodatkowanie w procedurze marży oraz na zasadach ogólnych, dla których zastosowano opodatkowanie stawką 8%.

Spełnienie powyższych wymagań, daje sprzedawcy możliwość sprzedaży w procedurze VAT marża, który może, ale nie musi korzystać z tego przywileju. Opodatkowanie sprzedaży w systemie marży nie jest bowiem obowiązkowe. W przypadku decyzji podatnika do opodatkowania całej wartości transakcji według odpowiedniej dla danego towaru stawki VAT krajowej, nie ma przeciwwskazań.

W przypadku, gdy podatnik nie jest w stanie oszacować wysokości marży, musi dokonać jej obliczenia. W takiej sytuacji od sumy wartości dokonanej sprzedaży, odejmuje sumę poniesionych wydatków na nabycie tych towarów w danym okresie. Określenie marży w wyżej przedstawiony sposób, wymaga jednak zgody naczelnika urzędu skarbowego.

Vat marża dla dzieł sztuki oraz antyków i przedmiotów kolekcjonerskich, a odpowiednia stawka podatku

Co do zasady w przypadku zastosowania procedury VAT marża dla dzieł sztuki oraz antyków i przedmiotów kolekcjonerskich w odniesieniu do ich sprzedaży, odpowiednią stawką VAT będzie stawka bazowa w wysokości 23%. W odniesieniu do wewnątrzwspólnotowego nabycia oraz importu dzieł sztuki, antyków i przedmiotów kolekcjonerskich, istnieje możliwość zastosowania stawki 8%.

W przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia, stawkę obniżoną można zastosować dla sprzedaży prowadzonej bezpośrednio przez twórców lub spadkobierców tych twórców, a także w odniesieniu do podatnika prowadzącego działalność opodatkowaną, który nabył okazjonalnie dzieła sztuki, antyki lub przedmioty kolekcjonerskie, bezpośrednio od twórców lub ich spadkobierców, lub dokonał zakupu tych przedmiotów i transportował je we własnym zakresie, lub gdy w ramach dostawy tych towarów, przysługiwało mu pełne odliczenie podatku VAT. Wówczas podatek VAT należny z tytułu wyżej wskazanych zakupów, będzie wynosił 8%.

W odniesieniu do importu dzieł sztuki, antyków i przedmiotów kolekcjonerskich, o możliwości zastosowania stawki 8%, decyduje bezpośrednio urząd celny, dokonując naliczenia kwoty podatku do zapłaty na dokumencie celnym SAD lub PZC.

Ponadto w przypadku sprzedaży przez podatnika, o którym mowa w art. 120 ust 4 i 5 ustawy o podatku od towarów i usług, na rzecz zagranicznego kontrahenta procedura VAT marża dla dzieł sztuki oraz antyków i przedmiotów kolekcjonerskich, będzie opodatkowana stawką 0%.

Przykład 1.

Pan Łukasz rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej w lipcu 2018 roku. Przedmiotem jego działalności będzie sprzedaż antyków. Towary będą nabywane bezpośrednio od ich twórców. Czy Pan Łukasz może zastosować procedurę VAT marża w odniesieniu do dokonywanej sprzedaży oraz jaką stawka powinien opodatkować sprzedaż?

Z uwagi na fakt, iż przedmiotem działalności Pana Łukasza jest sprzedaż antyków, może on zastosować procedurę marży. W odniesieniu do stawki VAT, w przypadku, gdy sprzedaż antyków nie jest dokonywana okazjonalnie, nie można zastosować obniżonej stawki VAT w wysokości 8%, co oznacza, że prawidłowa w tym przypadku będzie stawka 23%.

Przykład 2.

Pan Adam prowadzący galerię sztuki, kupił obraz za 10 tys. zł, następnie dokonał jego odsprzedaży w kwocie 15 tys. zł. Jaki podatek powinien odprowadzić Pan Adam z tytułu dokonanej sprzedaży, jeśli transakcja przebiegła w ramach procedury marży?

Aby obliczyć marżę brutto, należy wyliczyć różnicę pomiędzy ceną nabycia obrazu, a ceną jego sprzedaży: 15 tys zł - 10 tys zł. = 5 tys zł

Aby obliczyć marżę netto (stawka VAT 23%), należy otrzymaną różnicę podzielić przez 1,23 : 5 tys. / 1,23 = 4065,04 zł.

Po obliczeniu marży netto, należy wyliczyć wartość podatku do zapłaty: 5000 - 4065,04 = 934,96 zł

Z tytułu sprzedaży wyżej wskazanego obrazu, podatek VAT wynosi 934,96 zł.

Podsumowując podatnicy dokonujący sprzedaży dzieł sztuki, antyków i przedmiotów kolekcjonerskich, po wskazanych w powyższym artykule warunków, mogą zastosować procedurę VAT marża. W zależności od statusu podatnika i nabywcy oraz rodzaju sprzedaży (ciągła czy okazjonalna) opodatkowanie marży następuje w oparciu o stawkę VAT 0%, 8% lub 23%.