Przedsiębiorcy najczęściej prowadzą działalność gospodarczą samodzielnie. Łączą swoje przedsiębiorstwa, aby móc działać w większym zakresie oraz sprostać wymaganiom rynku, tworząc spółki cywilne. Tym samym do nowo zawiązanej spółki wnoszą swoją dotychczasową jednoosobową działalność gospodarczą. W artykule omówiono wniesienie działalności do spółki cywilnej.
Wniesienie JDG do spółki cywilnej
Wniesienie aportu rzeczowego do spółki prawa handlowego lub prawa cywilnego spełnia definicję odpłatnej dostawy towarów, a tym samym w rozumieniu art. 2 pkt 22 ustawy o podatku od towarów i usług – dalej:
Z kolei w myśl art. 6 pkt 1 ustawy o VAT przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.
Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie zawierają definicji przedsiębiorstwa, zatem dla potrzeb przepisów ustaw podatkowych należy stosować definicję zawartą w art. 55 Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku – Kodeks cywilny. Zgodnie z nim przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej. Tym samym wniesienie aportu w postaci JDG jest neutralne podatkowo w podatku VAT.
Zaliczki na podatek dochodowy po wniesieniu JDG do spółki cywilnej
W przypadku JDG to podatnik opłaca zaliczki na podatek dochodowy. Tym samym to on jest podatnikiem podatku dochodowego.
Przykład 1.
Podatnik wniósł swoją działalność do spółki cywilnej. Opłacał podatek liniowy w działalności gospodarczej. Czy w momencie wniesienia działalności gospodarczej do spółki nadal może opłacać podatek liniowy. Kto będzie opłacał zaliczki na podatek?
Po wniesieniu działalności gospodarczej do spółki podatnik nadal może opłacać podatek liniowy. W przypadku spółki cywilnej to wspólnicy są podatnikami podatku dochodowego. Przypomnijmy, że zobowiązania podatkowe mają charakter osobisty, czyli obowiązek regulowania podatków – w tym także zaliczek na podatek dochodowy – ciąży na podatnikach (wspólnikach spółki cywilnej).
W związku z tym to wspólnicy spółki cywilnej powinni opłacać obciążające ich podatki z własnych środków pieniężnych.
Pamiętajmy, że zgodnie jednak z art. 62b § 1 pkt 3 Ordynacji podatkowej spółka osobowa niebędąca podatnikiem podatku dochodowego, a więc spółka cywilna, może regulować ze swojego rachunku bankowego należne podatki swoich wspólników-podatników, ale tylko do wysokości 1 tys. zł.
W tym przypadku treść dowodu zapłaty nie może budzić żadnych wątpliwości co do przeznaczenia zapłaty na zobowiązanie podatnika-wspólnika.
Podsumowując, to wspólnicy spółki cywilnej są podatnikami podatku dochodowego, a nie sama spółka. Przychody z udziału w spółce oraz koszty ich uzyskania, a w konsekwencji dochód podlegający opodatkowaniu u każdego wspólnika określane są proporcjonalnie do jego prawa do udziału w zysku spółki.
Wniesienie działalności do spółki cywilnej
W przypadku spółki cywilnej każdy wspólnik musi być stroną umowy spółki cywilnej, dlatego przyjęcie nowego wspólnika może nastąpić tylko poprzez zmianę umowy spółki.
Zmiana umowy spółki cywilnej powinna mieć taką formę, jaką przewidziano do jej zawarcia. Oznacza to, że jeśli umowa spółki cywilnej została zawarta na przykład w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi, to aby zmiana umowy spółki była skuteczna, musi być zawarta w takiej samej formie.
W przypadku umów podatnik winien dokonać ich cesji na wspólników spółki. Tym samym to oni będą po wniesieniu działalności stronami umowy.
W świetle prawa cywilnego cesja oznacza de facto podmiotową zmianę jednej ze stron umowy przy kontynuacji jej wykonywania.
Przykład 2.
Podatnik prowadzi działalność gospodarczą i wynajmował lokal w śródmieściu. Powyższa działalność została wniesiona do spółki cywilnej. Podatnik uzyskał w związku z tym udział w zysku tej spółki. Jednak jednym z atutów prowadzonej działalności był wynajmowany lokal w bardzo atrakcyjnej cenie. Czy możliwa jest cesja na nowego najemcę?
Oczywiście, istnieje możliwość cesji na wspólników spółki cywilnej. Jednak w tym miejscu należy podkreślić, że umowa jest dwustronna i to także wynajmujący musi zgodzić na zmianę najemcy. Tym samym cesja umowy nie zależy tylko od najemcy.
Przykład 3.
Podatnik prowadzi działalność gospodarczą i przeniósł ją do spółki cywilnej. Jednym ze składników majątku była nieruchomość. Czy spółka cywilna będzie po wniesieniu działalności właścicielem nieruchomości?
Spółka cywilna nie posiada żadnej formalnej struktury ani organu, który ją reprezentuje. Zgodnie bowiem z brzmieniem art. 865 § 1 i 866 kc każdy ze wspólników spółki cywilnej jest uprawniony do prowadzenia spraw spółki i jednocześnie umocowany do reprezentowania jej w takich granicach, w jakich jest uprawniony do prowadzenia jej spraw. Działania wspólników zawsze są działaniami na rzecz spółki.
Ponadto, spółka cywilna jako jedyna spółka osobowa nie może formalnie stać się właścicielem nieruchomości, stają się nimi zawsze wspólnicy spółki objęci współwłasnością łączną. Tym samym nie może ona stać się właścicielem nieruchomości.
Spółka cywilna podatnikiem podatku VAT
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami podatku od towarów i usług są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (patrz art. 15 ust. 2 ustawy o VAT). Tym samym spółka cywilna może być podatnikiem podatku VAT. W związku z tym w momencie przeniesienia działalności gospodarczej do spółki cywilnej to ona jest podatnikiem podatku VAT.
Przykład 4.
Podatnik wniósł do spółki cywilnej swoje przedsiębiorstwo (JDG). Dokonał zakupu samochodów ciężarowych. Odliczył podatek VAT od zakupionych samochodów. Zostały one nabyte trzy lata temu, a każdy z nich kosztował ponad 100 000 zł netto. W tym przypadku, jak to wcześniej wyjaśniliśmy, aport nie podlega opodatkowaniu. Spółka cywilna jest podatnikiem podatku VAT. Czy należy dokonać korekty wcześniej odliczonego podatku naliczonego od zakupu samochodów?
W tym przypadku nie ma potrzeby dokonywać korekty podatku naliczonego. Brak tej konieczności wynika z art. 91 ust. 9 ustawy o VAT. W świetle uregulowań tego przepisu w przypadku zbycia przedsiębiorstwa lub zakładu (oddziału), korekta podatku naliczonego dotycząca środków trwałych (a związana z występowaniem sprzedaży zwolnionej i opodatkowanej) jest dokonywana odpowiednio przez nabywcę przedsiębiorstwa lub nabywcę zakładu (oddziału). Uprawnienia i obowiązki przechodzą więc na podmiot przejmujący przedsiębiorstwo. Tym samym prawo do odliczenia, ale także korekty podatku, przechodzi na podmiot przejmujący przedsiębiorstwo. Podsumowując, w tym przypadku podatnik nie ma obowiązku dokonywać korekty.
Wniesienie działalności do spółki cywilnej wiąże się z szeregiem czynności. Jednak należy podkreślić, że cały proces nie jest trudny do przeprowadzenia, ponieważ spółka cywilna jest prostą formą prowadzenia działalności gospodarczej
