Wycofanie samochodu ze spółki z o.o. - z czym się wiąże?

Wycofanie samochodu ze spółki z o.o. wiąże się z przekazaniem pojazdu na prywatne potrzeby udziałowca. Należy jednak mieć na uwadze, że czynność ta wygląda zupełnie inaczej niż w przypadku wycofania samochodu ze spółek osobowych (np. jawnej czy cywilnej). Podstawowa różnica polega bowiem na tym, iż spółka z o.o. posiada własną podmiotowość i osobowość prawną, czyli jest odrębnym uczestnikiem obrotu gospodarczego. W tym kontekście warto zastanowić się nad skutkami podatkowymi takiego wycofania majątku należącego do spółki z o.o.

Podstawa prawna wycofania samochodu ze spółki z o.o.

Jak wskazano na wstępie, spółka z o.o. jest osobą prawną. Jedną z konsekwencji takiego założenia jest fakt, iż posiada ona swój własny i odrębny od udziałowców majątek. To powoduje, że wycofanie samochodu ze spółki z o.o. do majątku prywatnego udziałowca nie może odbyć się na podstawie zwykłego protokołu przekazania. W tym przypadku zmienia się bowiem właściciel, co oznacza, że prawo własności musi zostać przeniesione na podstawie stosowanej czynności prawnej.

Przede wszystkim takimi czynnościami będą umowy. Chodzi tu o umowę sprzedaży lub też umowę darowizny. W przypadku gdy stroną takiej umowy będzie udziałowiec, jej zawarcie jest warunkowane podjęciem stosownej uchwały przez zarząd spółki. Jeżeli natomiast stroną umowy ma być członek zarządu, konieczne jest zachowanie dodatkowych wymogów. Jak bowiem wynika z treści art. 210 § 1 Kodeksu spółek handlowych, w umowie między spółką a członkiem zarządu oraz w sporze z nim spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników.

Drugim możliwym rozwiązaniem jest przeniesienie własności pojazdu w postaci wypłaty dywidendy dla udziałowca. Trzeba bowiem zaznaczyć, że dopuszczalne jest, aby dywidenda, oprócz postaci pieniężnej, przyjmowała również postać rzeczową.

Wszelkie powyższe przypadki przeanalizujemy pod kątem potencjalnych skutków podatkowych.

Wycofanie samochodu ze spółki z o.o. na podstawie umowy sprzedaży

Przeniesienie własności pojazdu na rzecz udziałowca może mieć miejsce w postaci umowy sprzedaży. W takim przypadku po stronie spółki powstaje przychód z działalności gospodarczej (art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy CIT). Z perspektywy udziałowca będącego osobą fizyczną warto natomiast zastanowić się, czy powstaje konieczność zapłaty podatku PCC.

Umowa sprzedaży rzeczy ruchomych podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych według stawki 2%, a obowiązek podatkowy zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy PPC spoczywa na kupującym. Należy jednak zwrócić uwagę, że zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy PCC nie podlegają opodatkowaniu tym podatkiem czynności cywilnoprawne inne niż umowa spółki i jej zmiany:

1. w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług;

2. jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności, z wyjątkiem:

• umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach;
• umów sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

W ramach umowy zawartej pomiędzy spółką z o.o. a udziałowcem spółka będzie występowała albo jako podatnik czynny VAT, albo jako podatnik zwolniony z VAT (zwolnienie podmiotowe lub przedmiotowe). Przepisy ustawy PCC odnosi się do obu kategorii podatników VAT, co oznacza, że w każdym przypadku taka sprzedaż samochodu nie będzie rodziła obowiązku podatkowego w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych dla nabywcy.

Wycofanie samochodu ze spółki z o.o. na podstawie umowy darowizny

Przeniesienie własności pojazdu może odbyć się także na podstawie umowy darowizny. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 Ustawy o podatku od spadków i darowizn (dalej jako ustawa SD) opodatkowaniu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem darowizny. W myśl art. 5 ustawy SD obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

W takim układzie udziałowiec otrzymujący samochód na podstawie darowizny jest zobowiązany do rozliczenia podatku od spadków i darowizn. Należy zaznaczyć, że w relacji spółka z o.o. – udziałowiec nie mamy do czynienia z żadnych pokrewieństwem, co oznacza, że spółka będzie dla obdarowanego zaliczana do III grupy podatkowej. Nie ma tu zatem możliwości skorzystania ze zwolnienia od tego podatku, natomiast kwota wolna wynosi jedynie 4902 zł. Podatek ma charakter progresywny, a stawka uzależniona jest od wartości samochodu i wynosi 12%, 16% lub 20%.

Obdarowany ma obowiązek, w ciągu miesiąca od dnia dokonania darowizny, złożyć deklarację SD-3 do właściwego naczelnika urzędu skarbowego. W oparciu o ten dokument naczelnik wyda decyzję podatkową ustalającą wysokość podatku. Jak podaje art. 8 ustawy SD, wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych przyjmuje się w wysokości określonej przez nabywcę, jeżeli odpowiada ona wartości rynkowej tych rzeczy i praw. Natomiast wartość rynkową rzeczy lub praw majątkowych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia powstania obowiązku podatkowego.

Rozpatrując umowę darowizny z perspektywy spółki z o.o., trzeba podkreślić, że zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 14 ustawy CIT kosztu uzyskania przychodu nie stanowi wartość darowizn i wszelkiego rodzaju ofiar, z wyjątkiem wpłat na rzecz Polskiej Organizacji Turystycznej, z tym że kosztem uzyskania przychodów są koszty wytworzenia lub cena nabycia produktów spożywczych, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 16 Ustawy o podatku od towarów i usług, przekazanych na rzecz organizacji pożytku publicznego w rozumieniu przepisów Ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, z przeznaczeniem wyłącznie na cele działalności charytatywnej prowadzonej przez te organizacje.

Wycofanie pojazdu w postaci rozliczenia dywidendy w formie rzeczowej

Na zakończenie warto zająć się omówieniem sytuacji, gdy wycofanie pojazdu odbywa się w postaci rozliczenia dywidendy w formie rzeczowej.

W pierwszej kolejności należy odnieść się do skutków podatkowych w perspektywie spółki z o.o. Trzeba bowiem pamiętać, że w myśl art. 14a ustawy CIT, w przypadku gdy podatnik przez wykonanie świadczenia niepieniężnego reguluje w całości lub w części zobowiązanie, w tym z tytułu zaciągniętej pożyczki (kredytu), dywidendy, umorzenia albo zbycia w celu umorzenia udziałów (akcji), przychodem takiego podatnika jest wysokość zobowiązania uregulowanego w następstwie takiego świadczenia. Jeżeli jednak wartość rynkowa świadczenia niepieniężnego jest wyższa niż wysokość zobowiązania uregulowanego tym świadczeniem, przychód ten określa się w wysokości wartości rynkowej świadczenia niepieniężnego.

W konsekwencji wypłata przez spółkę dywidendy w formie niepieniężnej poprzez przeniesienie na rzecz udziałowca prawa własności pojazdu jest opisanym powyżej wykonaniem świadczenia niepieniężnego i powoduje powstanie po stronie spółki przychodu w wysokości zobowiązania uregulowanego w następstwie tego świadczenia. Taki przychód spółka ustala w wysokości dywidendy, przy czym jeżeli wartość rynkowa samochodu byłaby wyższa niż należna dywidenda, przychód ten powinien być określony w wysokości wartości rynkowej tego świadczenia.

Przykład 1.

Spółka z o.o. planuje wypłacić udziałowcowi dywidendę w postaci rzeczowej. Ma to być przeniesienie własności samochodu osobowego. Należna dywidenda wynosi 20 000 zł, natomiast wartość rynkowa pojazdu to 25 000 zł. W takim przypadku przychód po stronie spółki z tytułu regulowania zobowiązań w formie niepieniężnej to 25 000 zł. W rozliczeniu tego świadczenia spółka może również określić koszty podatkowe w postaci np. pozostałej niezamortyzowanej wartości samochodu.

Dla udziałowca otrzymany w ten sposób pojazd będzie natomiast stanowił przychód z kapitałów pieniężnych w postaci dywidendy niepieniężnej. Oznacza to, że tak jak w przypadku każdej dywidendy – jest ona opodatkowana 19% zryczałtowanym podatkiem (art. 30a ust. 1 pkt 4 ustawy PIT). Jednakże w tym przypadku spółka nie może potrącić podatku z wypłaconej dywidendy, ponieważ ma ona postać rzeczową. W rezultacie zastosowanie znajdzie art. 41 ust. 7 pkt. 2 ustawy PIT, który podaje, że jeżeli przedmiotem wypłaconej dywidendy nie są pieniądze, podatnik jest obowiązany wpłacić płatnikowi kwotę zaliczki lub należnego zryczałtowanego podatku przed świadczenia. Powoduje to, że kwotę 19% podatku od otrzymanej dywidendy rzeczowej udziałowiec ma obowiązek przekazać spółce z o.o.

Mając powyższe na uwadze, trzeba podkreślić, że wycofanie samochodu ze spółki z o.o. nie jest operacją prostą. Przede wszystkim konieczne jest istnienie podstawy prawnej. W zależności bowiem od przyjętego sposobu dokonania wycofania różne mogą być skutki podatkowe wobec spółki z o.o. oraz udziałowca.