Podatek akcyzowy od samochodu osobowego używanego na potrzeby firmowe

Oprócz klasycznych podatków, jak np. dochodowy oraz VAT, przedsiębiorcy często muszą zmierzyć się również z koniecznością zapłaty podatku akcyzowego. Zakres przedmiotowy tego podatku obejmuje m.in. samochody osobowe. W niniejszym artykule przeanalizujemy sytuację, w której przedsiębiorca sprowadza do Polski samochód osobowy ze swojego zagranicznego oddziału w celu wykorzystywania go do potrzeb firmowych.

Podatek akcyzowy - zakres opodatkowania samochodów osobowych

Samochód osobowy stanowi przedmiot zainteresowania podatku akcyzowego. W świetle art. 100 ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym w przypadku samochodu osobowego przedmiotem opodatkowania akcyzą jest:

1. import samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym;

2. nabycie wewnątrzwspólnotowe samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym;

3. pierwsza sprzedaż na terytorium kraju samochodu osobowego niezarejestrowanego na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym:

• wyprodukowanego na terytorium kraju,

• od którego nie została zapłacona akcyza z tytułu czynności, o których mowa w pkt 1 lub 2.

Czy przemieszczenie pojazdu z zagranicznego oddziału w kraju UE na teren Polski spełnia warunki do uznania, że doszło do wewnątrzwspólnotowego nabycia samochodu? Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 9 ustawy przez nabycie wewnątrzwspólnotowe rozumie się przemieszczenie wyrobów akcyzowych lub samochodów osobowych z terytorium państwa członkowskiego na terytorium kraju. W świetle tej definicji już samo przemieszczenie samochodu osobowego pomiędzy dwoma krajami członkowskimi stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu akcyzą.

Moment powstania obowiązku podatkowego

Jeżeli sprowadzenie pojazdu z zagranicznego oddziału na obszar RP podlega opodatkowaniu podatkiem akcyzowym, warto sięgnąć do regulacji, które wyjaśniają, kiedy podatnik powinien rozpoznać obowiązek podatkowy z tego tytułu. Zgodnie z brzmieniem art. 101 ust. 2 pkt 3 ustawy o podatku akcyzowym obowiązek podatkowy z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym powstaje z dniem złożenia wniosku o rejestrację samochodu osobowego na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym  – podmiot występujący z wnioskiem o rejestrację na terytorium kraju nabytego wewnątrzwspólnotowo samochodu osobowego nie jest jego właścicielem.

Przedstawiony przepis odnosi się właśnie do przypadku, gdy przedsiębiorca z Polski sprowadza samochód z zagranicznego oddziału, co jednocześnie nie wiąże się z przeniesieniem własności pojazdu, właścicielem jest bowiem w dalszym ciągu przedsiębiorca. W takich okolicznościach obowiązek zapłaty akcyzy powstaje w dniu złożenia wniosku o rejestrację samochodu osobowego zgodnie z przepisami o ruchu drogowym. 

Jak podaje art. 106 ust. 2 ww. ustawy, deklarację podatkową AKC-U/S należy złożyć do właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie 14 dni, licząc od dnia powstania obowiązku podatkowego, nie później jednak niż w dniu rejestracji samochodu osobowego na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym.

Natomiast termin płatności podatku w takiej sytuacji został określony w art. 106 ust. 3 ustawy, gdzie możemy przeczytać, że podatnik z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego jest obowiązany po dokonaniu jego przemieszczenia na terytorium kraju bez wezwania organu podatkowego dokonać obliczenia i zapłaty na rachunek właściwego urzędu skarbowego akcyzy w terminie 30 dni, licząc od dnia powstania obowiązku podatkowego, nie później jednak niż w dniu rejestracji samochodu osobowego na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym. 

Zgodnie natomiast z art. 105 ww. ustawy stawka akcyzy na samochody osobowe wynosi:

• 18,6% podstawy opodatkowania – dla samochodów osobowych o pojemności silnika powyżej 2000 centymetrów sześciennych;

• 3,1% podstawy opodatkowania – dla pozostałych samochodów osobowych.

Przykład 1.

Polski przedsiębiorca postanowił sprowadzić ze swojego oddziału w Niemczech samochód osobowy, który ma być wykorzystywany do celów firmowych na terenie Polski. Pojazd ten będzie podlegał rejestracji w kraju. Podatnik złożył wniosek o rejestrację 1 czerwca. Została ona dokonana 9 czerwca. W takim przypadku obowiązek złożenia deklaracji AKC-U/S upływa najpóźniej 9 czerwca. W tym samym terminie należy wpłacić podatek akcyzowy do urzędu skarbowego. 

Zastanówmy się jednak, co w sytuacji, gdy sprowadzony na teren Polski samochód osobowy nie będzie podlegał rejestracji. Czy taka sytuacja oznacza, że obowiązek zapłaty akcyzy w ogóle nie wystąpi? Z pewnością nie powstanie obowiązek z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia pojazdu, jednak sam podatek akcyzowy pojawi się, tyle że w oparciu o inną podstawę prawną. Chodzi tu mianowicie o art. 101 ust. 3 ustawy, który stanowi, że obowiązek podatkowy z tytułu sprzedaży na terytorium kraju samochodu osobowego niezarejestrowanego na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym powstaje z dniem wydania, a w przypadkach, o których mowa w art. 100 ust. 5 pkt 2–9, z dniem wykonania tych czynności. 

Natomiast art. 100 ust. 5 pkt 9 ustawy za sprzedaż samochodu osobowego uznaje jego użycie na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej. W konsekwencji rozpoczęcie użytkowania pojazdu na terenie RP jest traktowane jako sprzedaż tego pojazdu czyli czynność, która rodzi obowiązek podatkowy w ramach akcyzy. Będzie tak pomimo tego, że pojazd nie zostanie zarejestrowany w myśl przepisów o ruchu drogowym.

W przedstawionej sytuacji przedsiębiorca zgodnie z art. 106 ust. 1 ww. ustawy jest obowiązany  bez wezwania organu podatkowego składać właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego deklaracje podatkowe AKC-4 oraz  obliczać i wpłacać akcyzę na rachunek właściwego urzędu skarbowego w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy. Natomiast dniem powstania obowiązku podatkowego jest dzień przemieszczenia pojazdu do Polski.

Przykład 2.

Polski przedsiębiorca 1 czerwca sprowadził ze swojego oddziału w Niemczech samochód osobowy, który ma być wykorzystywany do celów firmowych na terenie Polski. Pojazd ten nie będzie podlegał rejestracji w kraju. Sam fakt używania pojazdu na potrzeby przedsiębiorstwa zrównuje taką czynność ze sprzedażą, w związku z czym powstaje obowiązek zapłaty akcyzy. W takim przypadku podatnik składa deklarację podatkową oraz wpłaca podatek do 25 lipca. 

Możemy stwierdzić, że przemieszczenie samochodu osobowego z zagranicznego oddziału znajdującego się w kraju UE na terytorium Polski będzie stanowić czynność podlegającą obowiązkowi podatkowemu niezależnie, czy pojazd będzie zarejestrowany w RP. W zależności jednak od przyjętego rozwiązania będziemy mieli do czynienia z wewnątrzwspólnotowym nabyciem samochodu osobowego lub z użycie pojazdów na potrzeby działalności gospodarczej zrównanej ustawowo ze sprzedażą. Oba tytuły stanowią podstawę prawną do naliczenia podatku akcyzowego.