Wspólnicy prowadzący działalność w formie spółek osobowych mogą otrzymać częściowy zwrot wkładu ze spółki. Może mieć on postać pieniężną. W kontekście tej sytuacji istotne jest wyjaśnienie, czy tego rodzaju działanie powoduje powstanie przychodu po stronie wspólnika, który podlega opodatkowaniu podatkiem PIT. Wycofanie wkładu ze spółki - czy istnieje możliwość opodatkowania podatkiem VAT? Sprawdź!
Wycofanie wkładu ze spółki - konsekwencje podatkowe na gruncie podatku PIT
Przepisy ustawy o podatku dochodowym nie odnoszą się do okoliczności, w jakich następuje wycofanie wkładu ze spółki. W treści ustawy możemy jedynie odnaleźć art. 14 ust. 2 pkt 16, który podaje, że za przychód z działalności gospodarczej uważa się środki pieniężne otrzymane przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną z tytułu wystąpienia z niej. Jednakże regulacja ta nie odnosi się do sytuacji, w której następuje częściowe wycofanie wkładu ze spółki.
Pomimo braku jednoznacznych przepisów organy podatkowe stoją na stanowisku, że częściowe wycofanie części wkładu ze spółki osobowej wspólnik powinien rozpoznać przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej. Uznają, że częściowe wycofanie wkładu ze spółki jest analogiczne do wystąpienia wspólnika ze spółki.
Przykładowo w interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 6 września 2018 r., nr 0115-KDIT3.4011.275.2018.1.MPŁ, możemy przeczytać:
„W kontekście powyższego zmniejszenie udziału kapitałowego, tj. częściowe wycofanie wkładów przez wspólnika można porównać do wystąpienia ze spółki, o którym mowa w powołanych przepisach. Zauważyć należy, że obniżenie wkładu powoduje, że nie będzie on (w części zwróconej) uwzględniany przy obliczaniu udziału kapitałowego wspólnika w razie jego wystąpienia ze spółki bądź likwidacji spółki. Skoro zatem wystąpienie związane ze zwrotem wniesionego wkładu (wypłaconego w pieniądzu) jest wyłączone z przychodów to podobnie należy traktować częściowe obniżenie wkładu i związaną z tym wypłatę środków pieniężnych.
Odnosząc przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe do zanalizowanych przepisów prawa stwierdzić należy, że otrzymanie środków pieniężnych w wyniku zmniejszenia udziału kapitałowego (wycofania przez wspólnika – Wnioskodawcę części wkładu ze spółki jawnej) należy kwalifikować jako częściowe wystąpienie z takiej spółki. W związku z powyższym, Wnioskodawca uzyska przychód, o którym mowa w art. 14 ust. 2 pkt 16 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych”.
Choć organy podatkowe w powyższej kwestii prezentują jednolite stanowisko, to jednak w przypadku sądów administracyjnych zagadnienie to nie jest jednoznaczne. Z jednej strony można wskazać na wyroki, które są zgodne ze stanowiskiem fiskusa, np. wyrok NSA z 5 października 2016 r., sygn. akt II FSK 2435/14. Natomiast z drugiej strony można również odwołać się do wyroków, które uznają częściowe wycofanie za czynność neutralną podatkowo. Przykładowo WSA w Warszawie w wyroku z 21 kwietnia 2017 r., sygn. akt III SA/Wa 2458/16 wskazał, że"
„Wypłata przez spółkę komandytową na rzecz wspólnika środków pieniężnych lub przekazanie części majątku spółki tytułem zmniejszenia udziału kapitałowego nie spowoduje powstania po stronie tego wspólnika przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f. Wypłacone środki pieniężne z tytułu zmniejszenia udziału kapitałowego nie powodują u wspólnika przysporzenia majątkowego, o którym mowa w tym przepisie, gdyż wspólnik spółki komandytowej odzyskuje w ten sposób część swojego majątku, wniesionego wcześniej do spółki jako jego wkład. […] W przypadku, gdy ustawodawca nie zdecydował się wprowadzić w przepisach u.p.d.o.f. wyraźnej normy nakazującej opodatkowanie częściowego zwrotu wkładu ze spółki osobowej, to nie ulega wątpliwości, że w momencie uzyskania wypłaty przez wspólnika jest ona neutralna podatkowo”.
Pośrednio wynika to również z brzmienia art. 14 ust. 3 pkt 11 ustawy PIT, który stanowi, że do przychodów z działalności gospodarczej nie zalicza się środków pieniężnych otrzymanych przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną z tytułu wystąpienia z takiej spółki, w części odpowiadającej uzyskanej przed wystąpieniem przez wspólnika nadwyżce przychodów nad kosztami ich uzyskania, o których mowa w art. 8, pomniejszonej o wypłaty dokonane z tytułu udziału w tej spółce i wydatki niestanowiące kosztów uzyskania przychodów.
W rezultacie, gdy następuje częściowe wycofanie wkładu ze spółki, to wspólnik otrzymujący z tego tytułu środki pieniężne będzie uprawniony do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów proporcjonalnej części wartości wkładu z dnia poniesienia wydatku w takiej proporcji, jaka odpowiada proporcji, o którą następuje obniżenie wkładu.
Przykład 1.
Podatnik w momencie przystąpienia do spółki jawnej wniósł wkład w wysokości 2000 zł. Po kilku latach postanowił wycofać część przysługującego mu proporcjonalnie wkładu w wysokości 10 000 zł. W tym przypadku dochodem z działalności gospodarczej podlegającym opodatkowaniu będzie kwota 8000 zł.
Bardziej skomplikowana jest kwestia ustalenia kosztu podatkowego w przypadku pierwotnego wniesienia wkładu w formie niepieniężnej. W przypadku gdy przedmiotem aportu do spółki osobowej były środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne stanowiące składniki przedsiębiorstwa wniesionego w formie wkładu do tej spółki, kosztem uzyskania przychodu z tytułu zwrotu części wkładu będzie ich wartość początkowa pomniejszona o dokonane odpisy amortyzacyjne. Natomiast jeżeli wspólnik wniósł do spółki towary i materiały będące elementami wniesionego przedsiębiorstwa, to kosztem będą udokumentowane wydatki na ich nabycie lub wytworzenie, o ile nie zostały wcześniej zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.
Konsekwencje podatkowe na gruncie podatku VAT
Czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług są przede wszystkim odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług. Czynności częściowego wycofania wkładu ze spółki nie można zaliczyć do żadnej z tych kategorii. W konsekwencji zdarzenie to nie wiąże się z koniecznością zapłaty podatku VAT. Jest to czynność neutralna zarówno po stronie spółki, jak i wspólnika.
