Przedsiębiorcy decydujący się na poniesienie kosztów utwardzenia drogi dojazdowej do siedziby firmy bądź miejsca wykonywania działalności gospodarczej mogą mieć wątpliwości, czy wydatki związane z inwestycją stanowią koszty uzyskania przychodów w działalności. Użytkowanie drogi dojazdowej mającej charakter drogi publicznej nie wymaga tytułu prawnego ani umowy użyczenia. Czy mamy wówczas do czynienia z inwestycją w obcym środku trwałym? Czy poniesione wydatki na utwardzenie gminnej drogi dojazdowej spełniają definicję kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
Wydatki na utwardzenie gminnej drogi dojazdowej a koszty uzyskania przychodów
Poniesione wydatki stanowią koszty uzyskania przychodów w działalności gospodarczej, gdy spełnione są następujące warunki:
- zostały poniesione przez podatnika;
- są definitywne, czyli ich wartość nie została podatnikowi w żaden sposób zwrócona;
- pozostają w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą;
- zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów;
- nie znajdują się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 23 ust. 1 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów;
- zostały właściwie udokumentowane.
Aby wydatek na utwardzenie gminnej drogi dojazdowej do siedziby działalności gospodarczej stanowił koszty uzyskania przychodów, niezbędne jest wykazanie, że wydatek ten został poniesiony w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, a więc winien być spełniony ogólny warunek określony w art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Koszty utwardzenia gminnej drogi dojazdowej spełniają ogólną definicję kosztów uzyskania przychodów zawartą w ustawie o PIT, istnieje związek pomiędzy kosztami poniesionymi na ulepszenie infrastruktury drogowej a uzyskiwanymi przychodami w dłuższej perspektywie czasowej z tytułu prowadzenia działalności, zatem koszty są ponoszone w celu osiągnięcia przychodów. Utwardzenie drogi dojazdowej skutkuje w szczególności ułatwieniem dojazdu do siedziby firmy dla klientów czy pracowników. Zapewnienie komfortowego i bezpiecznego dojazdu do siedziby prowadzonej działalności pozostaje w związku z prowadzoną działalnością, w sposób oczywisty można uzasadnić celowość i racjonalność tego wydatku oraz możliwość przyczynienia się wydatku do osiągnięcia przychodu. Wydatek nie mieści się w katalogu ujętym w art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów. Jeżeli zatem koszty utwardzenia gminnej drogi dojazdowej są ponoszone przez podatnika, a ich wartość nie została przedsiębiorcy w żaden sposób zwrócona oraz zostały właściwie udokumentowane, stanowią koszt uzyskania przychodów w prowadzonej działalności gospodarczej w dacie ich poniesienia.
Warto podkreślić, że nieodpłatne przekazanie gminie wykonanej infrastruktury drogowej nie stanowi wyłączonych z możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów darowizn zawartych w art. 23 ust 1 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Wydatki związane z drogami dojazdowymi w interpretacjach indywidualnych
Interpretacja indywidualna (sygn. 0112-KDIL2-2.4011.58.2020.4.MW) z 26 marca 2020 roku wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej dotyczy wydatków poniesionych na przebudowę infrastruktury drogowej na gruncie stanowiącym własność gminy jako koszty uzyskania przychodów.
Wnioskodawca prowadzi działy specjalne produkcji rolnej, jako formę opodatkowania, stosuje podatek liniowy i prowadzi księgi rachunkowe. Wnioskodawca zrealizował przedsięwzięcie inwestycyjne polegające na rozbudowie gospodarstwa rolnego, w którym prowadzona jest ta działalność. Jednym z elementów niezbędnych do realizacji tego przedsięwzięcia jest przebudowanie drogi dojazdowej do rozbudowywanego obiektu. Prace drogowe zostaną zrealizowane na gruncie stanowiącym własność gminy. Wnioskodawca będzie realizował prace w charakterze inwestora na podstawie stosownego porozumienia. Rozbudowana infrastruktura drogowa zostanie nieodpłatnie przekazana na majątek gminy. Wnioskodawca nie otrzyma żadnego wynagrodzenia ani zwrotu wydatków z tytułu wybudowania i przekazania tej drogi gminie. Wnioskodawca ani w przeszłości, ani obecnie nie posiada żadnego szczególnego tytułu prawnego do gruntu, na którym była realizowana przebudowa drogi (najem, dzierżawa, użytkowanie czy trwały zarząd). Wnioskodawca wskazał, że rozbudowanie drogi dojazdowej będzie niezbędnym elementem do rozbudowy gospodarstwa rolnego przez wnioskodawcę, prowadzenia przez niego działalności w tym zakresie i uzyskiwanie z tego tytułu przychodów. Brak rozbudowy drogi dojazdowej uniemożliwiłby prawidłowe prowadzenie działalności w gospodarstwie. Prawidłowy dojazd do gospodarstwa rolnego jest również jednym z podstawowych czynników mających zapewnić bezpieczeństwo użytkowania gospodarstwa rolnego i prowadzenia działalności. Rozbudowa infrastruktury drogowej umożliwia tym samym prowadzenie działalności przez wnioskodawcę oraz uzyskiwanie obecnie i w przyszłości przychodów z takiej działalności.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej potwierdził, że wnioskodawca ma prawo zaliczyć wydatki poniesione na przebudowę infrastruktury drogowej na gruncie stanowiącym własność gminy do kosztów uzyskania przychodów.
Przebudowywana infrastruktura drogowa, na której budowę wnioskodawca poniósł nakłady, nie stanowi środka trwałego wnioskodawcy, gdyż nie stanowi jego własności. Z wniosku nie wynika również, aby wnioskodawcy przysługiwał jakikolwiek tytuł prawny do wskazanej we wniosku inwestycji drogowej. Wobec powyższego kosztów poniesionych na przebudowanie drogi dojazdowej do rozbudowywanego obiektu nie można uznać za wydatek poniesiony zarówno na wytworzenie własnego środka trwałego, jak i na inwestycję w obcym środku trwałym. Z tej też przyczyny wydatek poniesiony na wykonanie wskazanej we wniosku inwestycji nie może być zaliczony do kosztów uzyskania przychodów poprzez odpisy amortyzacyjne.
Natomiast, aby wydatek poniesiony z tytułu przebudowania drogi dojazdowej do rozbudowywanego obiektu mógł być zaliczony bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów, niezbędne jest wykazanie, że wydatek ten został poniesiony w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, a więc winien być spełniony ogólny warunek określony w art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wydatek nie mieści się w katalogu ujętym w art. 23 tej ustawy. Wydatek ma na celu zapewnić prawidłowy dojazd do gospodarstwa rolnego oraz bezpieczeństwo użytkowania gospodarstwa rolnego i prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej. Rozbudowa infrastruktury drogowej umożliwia tym samym prowadzenie działalności przez wnioskodawcę oraz uzyskiwanie obecnie i w przyszłości przychodów z takiej działalności. Wydatek spełnia zatem kryterium celowości, o którym mowa w art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji może stanowić dla wnioskodawcy koszt uzyskania przychodów z tytułu prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej.
Koszty utwardzenia gminnej drogi dojazdowej a środki trwałe
Zgodnie z art. 22a ust 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych środkami trwałymi podlegającymi amortyzacji są w szczególności (niezależnie od przewidywanego okresu używania) przyjęte do używania inwestycje w obcych środkach trwałych oraz budynki i budowle wybudowane na cudzym gruncie.
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiuje wprost tych pojęć, jednak w praktyce przyjmuje się, że warunkiem uznania ponoszonych przez przedsiębiorcę nakładów na inwestycję w obcym środku trwałym albo za związane z budynkiem lub budowlą wybudowaną na cudzym gruncie jest posiadanie przez niego tytułu prawnego do użytkowania, a więc umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze. Ten warunek nie jest spełniony w odniesieniu do nakładów ponoszonych przez przedsiębiorcę na drogę publiczną. Zgoda na poniesienie kosztów utwardzenia drogi gminnej nie może być uznana za tytuł prawny uprawniający przedsiębiorcę do traktowania wydatków na utwardzenie gminnej drogi dojazdowej jako inwestycji w obcym środku trwałym, nie stanowi bowiem umowy, na podstawie której przedsiębiorca przejmuje prawo do jej używania.
Takie stanowisko potwierdzają wydane interpretacje podatkowe w zakresie zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków na utwardzenie gminnej drogi dojazdowej, przebudowę drogi dojazdowej czy wybudowanie drogi dojazdowej.
Fragment uzasadnienia interpretacji indywidualnej (sygn. 0112-KDIL2-2.4011.58.2020.4.MW) z 26 marca 2020 roku wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, której przedmiot został opisany w poprzednim paragrafie:
„[…] przebudowywana infrastruktura drogowa, na której budowę Wnioskodawca poniósł nakłady, nie stanowi środka trwałego Wnioskodawcy, gdyż nie stanowi jego własności. Z wniosku nie wynika również, aby Wnioskodawcy przysługiwał jakikolwiek tytuł prawny do wskazanej we wniosku inwestycji drogowej. Wobec powyższego kosztów poniesionych na przebudowanie drogi dojazdowej do rozbudowywanego obiektu nie można uznać za wydatek poniesiony zarówno na wytworzenie własnego środka trwałego, jak i na inwestycję w obcym środku trwałym. Z tej też przyczyny wydatek poniesiony na wykonanie wskazanej we wniosku inwestycji nie może być zaliczony do kosztów uzyskania przychodów przez odpisy amortyzacyjne”.
Przykład 1.
Pani Daria prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą z siedzibą w jednej z małopolskich wsi. Droga dojazdowa do siedziby firmy ma charakter drogi publicznej (droga gminna) i do użytkowania tej drogi nie jest potrzebny tytuł prawny ani umowa użyczenia. Pani Daria planuje za zgodą gminy utwardzić gminną drogę dojazdową do siedziby prowadzonej działalności. Po zakończeniu prac pani Daria zamierza przekazać nieodpłatnie wykonaną przez siebie inwestycję gminie. Czy pani Daria może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatki związane z utwardzeniem drogi dojazdowej do siedziby prowadzonej działalności gospodarczej? W jaki sposób? Poniesienie wydatków na utwardzenie drogi gminnej, do której przedsiębiorca nie posiada żadnego tytułu prawnego, nie może być rozpatrywane jako wydatki podlegające odpisom amortyzacyjnym. Koszty poniesione przez panią Darię z tytułu utwardzenia drogi dojazdowej do siedziby firmy stanowią koszty uzyskania przychodów w działalności prowadzonej przez panią Darię w dacie ich poniesienia.
