Przepisy prawne przewidują możliwość uiszczenia płatnikom składek wynagrodzenia. Dzieje się tak wówczas, gdy płatnicy wykonują zadania z zakresu ubezpieczeń społecznych, realizowane zwykle przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Kiedy jest wypłacane wynagrodzenie płatnika składek ZUS? Odpowiadamy w niniejszym artykule.
Wynagrodzenie dla płatnika składek – podstawa prawna
Zasady realizacji zadań z zakresu ubezpieczeń społecznych oraz ustalanie wynagrodzenia za wykonywanie tych zadań określono w przepisach Ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej jako „sus”).
Zgodnie z art. 3 ust. 1 sus zadania z zakresu ubezpieczeń społecznych określone cytowaną ustawą wykonują:
- ZUS;
- otwarte fundusze emerytalne, określone w przepisach o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, w zakresie gromadzenia i lokowania składki na ubezpieczenie emerytalne;
- płatnicy składek.
Oczywiście w kontekście omawianej tematyki interesują nas podmioty wymienione jako ostatnie w powyższym wyliczeniu, czyli płatnicy składek.
Oznacza to zatem, że płatnicy mogą liczyć na wynagrodzenie za czynności związane z ustaleniem prawa do świadczeń należnych z ubezpieczenia chorobowego i ich wypłatą. Za wykonywanie zadań związanych z innymi rodzajami ubezpieczenia (np. ubezpieczenie wypadkowe) płatnikowi składek nie przysługuje już wynagrodzenie, co wprost wynika z przepisów sus.
Jednocześnie ustawodawca ustalił, że wysokość stopy procentowej oraz tryb rozliczenia tego wynagrodzenia należnego płatnikowi składek określi, w drodze rozporządzenia, minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego.
Płatnicy składek uprawnieni do wynagrodzenia z tytułu wykonywania zadań w zakresie ubezpieczeń społecznych
Jak już wcześniej wspomnieliśmy, prawo do wynagrodzenia posiadają płatnicy składek z tytułu wykonywania zadań związanych z ustalaniem prawa do świadczeń i ich wysokości oraz wypłatą świadczeń z ubezpieczenia chorobowego. W tym miejscu należy pamiętać, że wspomniane czynności mogą być realizowane tylko przez pewne grupy płatników – chodzi w tym przypadku o tych z nich, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego określoną liczbę ubezpieczonych. Kwestie te szczegółowo uregulowano w Ustawie z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, zwanej dalej „ustawą zasiłkową”.
W myśl art. 61 ust. 1 pkt 1 ustawy zasiłkowej prawo do zasiłków określonych w tej ustawie i ich wysokość ustalają oraz zasiłki te wypłacają płatnicy składek na ubezpieczenie chorobowe, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych, z zastrzeżeniem przypadków dotyczących osób uprawnionych do zasiłków za okres po ustaniu ubezpieczenia. W odniesieniu do płatników zgłaszających do ubezpieczenia chorobowego nie więcej niż 20 ubezpieczonych wyżej wskazane obowiązki realizuje ZUS.
Przykład 1.
Pani Irena prowadziła od kilku lat całkiem dobrze prosperujący zakład krawiecki, oferujący również własne gotowe produkty. Na dzień 30 listopada 2020 roku załoga firmy to 23 osoby. Zgodnie z przepisami ustawy zasiłkowej pani Irena była w związku ze wskazanym faktem zobowiązana do ustalania prawa do zasiłków chorobowych i ich wypłaty. 30 listopada 2021 roku przedsiębiorstwo pani Ireny liczyło już tylko 13 pracowników, pozostali sami zrezygnowali lub musieli odejść z pracy z powodu kryzysu ekonomicznego. Oznacza to, że dotychczasowe obowiązki pani Ireny dotyczące ustalania i wypłacania zasiłków chorobowych przeszły – w roku 2022 – na ZUS.
Wynagrodzenie płatnika składek ZUS– ile wynosi i kiedy przysługuje?
Wysokość wynagrodzenia należnego płatnikowi składek oraz tryb jego wypłaty zostały określone w akcie wykonawczym wydanym na podstawie art. 3 ust. 2 sus. W tym przypadku chodzi o Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 14 grudnia 1998 roku w sprawie wysokości i trybu wypłaty wynagrodzenia płatnikom składek z tytułu wykonywania zadań z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. nr 153 poz. 1005), zwane dalej „rozp. z dnia 14 grudnia 1998 roku”.
Jak to wygląda w praktyce? Otóż stosownie do brzmienia § 2 rozp. z dnia 14 grudnia 1998 roku kwota przysługującego płatnikowi wynagrodzenia potrącana jest z należnych od płatnika składek na ubezpieczenia społeczne.
Przykład 2.
Pani Anna jest ustawowo zobowiązana do wykonywania zadań w zakresie ustalania prawa i wysokości świadczeń z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz ich wypłaty. Z tego tytułu pani Annie przysługuje wynagrodzenie ze strony ZUS-u w wysokości 0,1% kwoty prawidłowo wypłaconych świadczeń. Jak wynika z przepisów rozp. z dnia 14 grudnia 1998 roku, ustalone w tym trybie wynagrodzenie trzeba potrącić z należnych od płatnika składek na ubezpieczenia społeczne. W konsekwencji pani Anna uiszcza w ZUS-ie składki w kwocie obniżonej o należne jej wynagrodzenie.
Może się zdarzyć, że ze względu na konkretne okoliczności wynagrodzenie dla płatnika zostało potrącone bezpodstawnie. W takim przypadku znajduje zastosowanie § 4 rozp. z dnia 14 grudnia 1998 roku. Oznacza to, że płatnik dokonuje zwrotu nienależnie potrąconego wynagrodzenia w deklaracji rozliczeniowej za następny miesiąc.
Kiedy płatnik świadczeń otrzyma wynagrodzenie z ZUS-u? Podsumowanie
Zgodnie z przepisami ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych za wykonywanie zadań związanych z ustalaniem prawa do świadczeń i ich wysokości oraz wypłatą świadczeń z ubezpieczenia chorobowego płatnicy składek mają prawo do wynagrodzenia. Aby je uzyskać, muszą być spełnione określone warunki. Przede wszystkim możliwość ta odnosi się wyłącznie do rozliczania świadczeń chorobowych. Kolejnym kryterium jest liczba zgłoszonych do ubezpieczenia chorobowego na dzień 30 listopada poprzedniego roku kalendarzowego – należność otrzymają płatnicy, którzy zgłaszają do wspomnianego ubezpieczenia powyżej 20 ubezpieczonych. Wysokość wynagrodzenia należnego płatnikowi składek oraz tryb jego wypłaty unormowano w regulacjach wykonawczych.
