Każdy przedsiębiorca, prowadzący działalność gospodarczą, ma prawo do zakupu nowego pojazdu lub używanego w Unii Europejskiej. Dokonując jednak takiej transakcji, należy liczyć się z obowiązkami na gruncie ustawy o VAT. Jak zatem rozliczyć zakup używanego samochodu w UE, dokonany przez podatnika zwolnionego z VAT?
Definicja używanego pojazdu w ustawie o VAT
Ustawa o VAT nie wyjaśnia pojęcia samochodu używanego, ale wyjaśnia, czym są nowe środki transportu. Na tej podstawie, tworząc definicję używanego samochodu, można określić jako pojazd, którego stan licznika wskazuje, iż przejechał ponad 6.000 km lub od momentu dopuszczenia go do użytku upłynęło więcej niż 6 m-cy.
Moment dopuszczenia do użytku to dzień, w którym pojazd:
w zależności od tego, która z tych dat jest wcześniejsza. * W przypadkach, gdy nie jest możliwe ustalenie wskazanych dat, za moment dopuszczenia do użytku uznaje się dzień, w którym został wydany przez producenta pierwszemu nabywcy, lub po raz pierwszy został użyty dla celów demonstracyjnych przez producenta. |
Istotnym jest fakt, że aby uznać samochód za używany, wystarczy przekroczenie jednego z wymienionych parametrów. Zatem jeżeli samochód przed zakupem przejechał więcej niż 6.000 km, to nawet jeżeli od daty dopuszczenia go do użytku upłynęło mniej niż 6 miesięcy, można go zdefiniować jako samochód używany.
Rozliczenie zakupu używanego pojazdu w UE przez podatnika zwolnionego z VAT
W przypadku zakupu samochodów używanych z UE dla celów poprawnego rozliczenia podatkowego istotne jest, od kogo pojazd został zakupiony oraz jaka była wartość zakupu.
Status podatkowy zagranicznego sprzedawcy | Status podatkowy nabywcy | Dokument sprzedaży | Rozliczenie transakcji | Obowiązkowe deklaracje VAT |
czynny podatnik podatku od wartości dodanej (inaczej VAT) | zwolniony z VAT niezarejestrowany dla celów VAT-UE | faktura - zasady ogólne | zasady ogólne lub WNT* | brak VAT-8* VAT-UE* |
czynny podatnik podatku od wartości dodanej (inaczej VAT) | zwolniony z VAT niezarejestrowany dla celów VAT-UE | faktura VAT marża | zasady ogólne | brak |
podatnik zwolniony z VAT | zwolniony z VAT niezarejestrowany dla celów VAT-UE | rachunek | zasady ogólne | brak |
osoba prywatna | zwolniony z VAT niezarejestrowany dla celów VAT-UE | umowa sprzedaży | zasady ogólne | brak |
czynny podatnik podatku od wartości dodanej (inaczej VAT) | zwolniony z VAT zarejestrowany dla celów VAT-UE | faktura - zasady ogólne | WNT | VAT-8 VAT-UE VAT-23 |
czynny podatnik podatku od wartości dodanej (inaczej VAT) | zwolniony z VAT zarejestrowany dla celów VAT-UE | faktura VAT marża | zasady ogólne | brak |
podatnik zwolniony z VAT | zwolniony z VAT zarejestrowany dla celów VAT-UE | rachunek | zasady ogólne | brak |
osoba prywatna | zwolniony z VAT zarejestrowany dla celów VAT-UE | umowa sprzedaży | zasady ogólne | brak |
* gdy wartość zakupionego pojazdu powyżej 50.000 zł
Zakup używanego samochodu w UE od osoby nieprowadzącej działalności gospodarczej
Dokonując zakupu pojazdu z kraju UE od osoby prywatnej dla celów firmowych, przedsiębiorca, będący podatnikiem VAT, korzystającym ze zwolnienia, rozlicza zakup używanego samochodu na podstawie umowy sprzedaży zawartej z osobą sprzedającą. Wartość zakupu, określona na umowie, będzie podstawą określenia wartości początkowej środka trwałego, jakim będzie zakupiony samochód. Będzie ona również podstawą do naliczania amortyzacji.
Uwaga! Nie uważa się za koszty uzyskania przychodu odpisów z tytułu zużycia samochodu osobowego w części ustalonej od wartości samochodu, przewyższającej równowartość 20.000 euro, przeliczonej na złote (PLN) według kursu średniego NBP z dnia przekazania samochodu do używania (czyli z dnia wniesienia do ewidencji środków trwałych). |
W przypadku zakupu w walucie obcej dla celów określenia wartości początkowej stosuje się średni kurs NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień
Ważne! W przypadku zakupu używanego samochodu z UE od osoby prywatnej nie wystąpi WNT! |
Zakup używanego samochodu w UE na fakturę VAT marża
Kupując używany towar z UE na firmę, przedsiębiorca może spotkać się z zakupem udokumentowanym fakturą VAT marża. Taka procedura bowiem możliwa jest nie tylko w transakcjach krajowych, ale i zagranicznych. Jak rozpoznać, że otrzymana faktura jest fakturą VAT marża? Na takich dokumentach zamieszczona jest adnotacja w postaci odwołania do przepisów (niestety, często obowiązujących w kraju sprzedawcy), wskazujących na zastosowanie przy sprzedaży procedury VAT marża.
Zakup używanego samochodu rozlicza się w kraju Wspólnoty w procedurze VAT marża u podatnika korzystającego ze zwolnienia z VAT jest adekwatna do rozliczenia tego samego rodzaju zakupu od osoby prywatnej na umowę sprzedaży.
Ważne! W przypadku zakupu używanego samochodu z UE na fakturę VAT marża bez względu na status podatkowy sprzedawcy, czy też wartość transakcji nie wystąpi WNT! |
Zatem na podstawie wartości, wskazanej na fakturze, określa się wartość początkową samochodu (pamiętając, iż na składa się na nią nie tylko cena zakupu samego samochodu, ale także: koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, opłat skarbowych). Następnie po wprowadzeniu samochodu do ewidencji środków trwałych poddaje się go amortyzacji.
Uwaga! W przypadku samochodów osobowych o przewyższającej równowartość 20.000 euro przeliczonej na złote (PLN) według kursu średniego NBP z dnia przekazania samochodu do używania (czyli z dnia wniesienia do ewidencji środków trwałych) odpisy amortyzacyjne stanowią koszt jedynie do tego limitu. |
Zakup używanego samochodu w UE jako WNT u podatnika zwolnionego z VAT
W przypadku, gdy przedsiębiorca, korzystający ze zwolnienia z VAT w kraju, dokonuje zakupu samochodu za granicą na fakturę od czynnego podatnika VAT, zobowiązany jest kontrolować limit 50.000 zł. Dlaczego 50.000 zł? Ponieważ tak wynika z przepisów ustawy o VAT:
Art. 10 ust. 1. Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, o którym mowa w art. 9, nie występuje w przypadku, gdy: (...) 2) dotyczy towarów innych niż wymienione w pkt 1 nabywanych przez: a) rolników ryczałtowych dla prowadzonej przez nich działalności rolniczej, b) podatników, którzy wykonują jedynie czynności inne niż opodatkowane podatkiem i którym nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług, c) podatników, u których sprzedaż jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9, d) osoby prawne, które nie są podatnikami - jeżeli całkowita wartość wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów na terytorium kraju nie przekroczyła w trakcie roku podatkowego kwoty 50.000 zł (...) |
Co wlicza się do limitu 50.000 zł? Do limitu wlicza się każdą transakcję, która, gdyby nie zwolnienie z VAT, byłaby traktowana jako wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, a zatem byłby to m.in. zakup od kontrahenta zagranicznego będącego podatnikiem podatku od wartości dodanej (zagraniczny odpowiednik naszego VAT-u):
towarów handlowych (przeznaczonych do dalszej odsprzedaży);
materiałów podstawowych (przeznaczonych na cele związane z prowadzoną działalnością gospodarczą);
wyposażenia dla celów firmowych;
środków trwałych.
Jeżeli zatem sama już wartość samego samochodu przekracza kwotę 50.000 zł, kupujący, będąc podatnikiem VAT, korzystającym ze zwolnienia podmiotowego, zobowiązany jest rozliczyć transakcje jako wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów. W tym celu musi:
dokonać rejestracji na druku VAT-R (zwracając szczególną uwagę na cześć C.3 wniosku),
w terminie 14 dni odprowadzić podatek VAT do urzędu skarbowego (podatnicy korzystający ze zwolnienia z VAT nie mają prawa do odliczenia VAT naliczonego, w związku z czym zobowiązani są odprowadzić VAT należny na rachunek urzędu),
złożyć VAT-23 w urzędzie skarbowym informując o dokonaniu zakupu samochodu w ramach transakcji WNT (konieczne jest dołączenie kopii faktury oraz potwierdzenia uiszczenia podatku),
złożyć deklarację VAT-8 do 25 dnia miesiąca następującego po zakupie oraz
złożyć informację VAT-UE (również w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po zakupie)
Natomiast gdy wartość nabytego używanego samochodu nie przekracza 50.000 zł, przedsiębiorca musi skontrolować pozostałe transakcje, jakich dokonywał z podmiotami zagranicznymi z krajów UE, aby ustalić, czy po zsumowaniu ich wartości nie zostanie przekroczony limit, o którym mowa w ustawie. Jeżeli limit zostanie przekroczony, konieczne będzie wykazanie i opodatkowanie transakcji jako WNT. W sytuacji, gdy nie zostanie przekroczony zakup, księguje się jak w przypadku procedury VAT marży, czyli określając wartość początkową pojazdu na podstawie faktury zakupu, a następnie amortyzując zużycie.
Ważne! Od 2015 roku nie ma obowiązku składania druków VAT-24. Dodatkowo urząd skarbowy nie wydaje już zaświadczeń VAT-25. |
