Wewnątrzwspólnotowa sprzedaż towarów na odległość jest rodzajem czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT. Z uwagi na terytorialny charakter podatku VAT konieczne jest właściwe i poprawne ustalenie miejsca dostawy przy WSTO. Sprawdźmy, jak ustalić miejsce dostawy przy WSTO.
Reguła podstawowa dotycząca miejsca dostawy przy WSTO
Zgodnie z nowym art. 22 ust. 1 pkt 1a ustawy o VAT przy wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość miejscem dostawy (i opodatkowania) jest miejsce, w którym towary znajdują się w momencie zakończenia wysyłki lub transportu do nabywcy.
W przypadku WSTO mamy do czynienia z dostawą towarów na rzecz podmiotów, które nie są zobligowane do rozliczenia podatku VAT. Przeważnie zatem WSTO będzie dotyczyć dostawy na rzecz konsumentów nieprowadzących działalności gospodarczej. Pamiętajmy również, że w ramach WSTO dochodzi do przemieszczenia towarów pomiędzy krajami członkowskimi UE.
Przykład 1.
Przedsiębiorca z Polski dokonuje sprzedaży towarów na rzecz konsumentów z Francji. Zgodnie z regułą podstawową WSTO podlega w kraju zakończenia wysyłki, czyli we Francji. Gdzie ma miejsce opodatkowanie transakcji podatkiem VAT?
Podatnik z Polski zgodnie z regułą ogólną powinien zarejestrować się do potrzeby podatku VAT we Francji i tam dokonać rozliczenia należnego podatku.
Wyjątek od reguły ogólnej wyznaczającej miejsce dostawy przy WSTO
Trzeba przy tym zwrócić uwagę na treść art. 22a ustawy VAT, który to wprowadza wyjątek od zasady podstawowej. W przepisie tym czytamy, że art. 22 ust. 1 pkt 1a ustawy VAT nie ma zastosowania, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:
- dostawca posiada siedzibę działalności gospodarczej, a w razie braku takiej siedziby – stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu, tylko na terytorium jednego państwa członkowskiego;
- towary są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego, o którym mowa w pkt 1;
- suma całkowitej wartości dostaw towarów wysyłanych lub transportowanych na terytorium państwa członkowskiego, o którym mowa w pkt 2, oraz całkowitej wartości usług, o których mowa w art. 28k ust. 1, świadczonych na rzecz podmiotów, o których mowa w art. 28k ust. 2 pkt 2, pomniejszona o kwotę podatku lub podatku od wartości dodanej, nie przekroczyła w trakcie roku podatkowego ani w poprzednim roku podatkowym kwoty 10 000 euro lub jej równowartości wyrażonej w walucie krajowej państwa członkowskiego, o którym mowa w pkt 1, przy czym w przypadku dostawcy posiadającego siedzibę działalności gospodarczej, a w razie braku takiej siedziby - stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu, tylko na terytorium kraju, wyrażona w złotych równowartość kwoty w euro wynosi 42 000 zł.
Powyższe oznacza, że jeżeli wszystkie wskazane warunki są spełnione, to WSTO podlega opodatkowaniu w kraju rozpoczęcia wysyłki, czyli w Polsce.
Przykład 2.
Przedsiębiorca posiada wyłączną siedzibę i jedyne miejsce wykonywania działalności w Polsce. Dokonuje dostawy w ramach WSTO na rzecz konsumentów z Francji. Wartość sprzedaży nie przekracza 42 000 zł. Gdzie ma miejsce opodatkowanie transakcji podatkiem VAT?
W tych okolicznościach miejscem dostawy i opodatkowania jest Polska. Przedsiębiorca rozlicza całość podatku należnego w kraju czyli wystawia faktury ze stawką VAT obowiązującą w Polsce.
Pamiętać przy tym należy, że jeżeli w trakcie roku podatkowego kwota limitu zostanie przekroczona, przepis art. 22 ust. 1 pkt 1a stosuje się, począwszy od dostawy, w związku z którą przekroczono tę kwotę. To powoduje, że w momencie przekroczenia kwoty limitu automatycznie konieczne staje się rozliczenie podatku w kraju konsumpcji.
Opcja wyboru miejsca dostawy przy WSTO
Kolejna ważna kwestia dotyczy przyznanej podatnikom możliwości wyboru kraju opodatkowania dostawy w ramach WSTO. Otóż, jeżeli podatnik z Polski nie przekracza ustawowego progu dostawy, to nie musi obligatoryjne rozliczać podatku w Polsce. Taka osoba może bowiem złożyć zawiadomienie VAT-29, na którego mocy podatnik z Polski decyduje, że miejscem opodatkowania jest kraj zakończenia wysyłki.
Dokonany przez podatnika wybór dotyczy dwóch kolejnych lat, licząc od dnia dokonania pierwszej dostawy w tym trybie. Po tym okresie możliwy jest powrót do opodatkowania WSTO w Polsce i również w tym przypadku przed początkiem miesiąca, w którym następuje rezygnacja, należy ponownie złożyć zawiadomienie VAT-29.
Przykład 3.
Przedsiębiorca posiada wyłączną siedzibę i jedyne miejsce wykonywania działalności w Polsce. Dokonuje dostawy w ramach WSTO na rzecz konsumentów z Francji. Wartość sprzedaży nie przekracza 42 000 zł. Podatnik złożył formularz VAT-29 i jako miejsce opodatkowania dostaw wybrał terytorium kraju zakończenia wysyłki. W jakim kraju należy rozliczyć podatek VAT?
W tym przypadku podatek należny będzie rozliczany we Francji.
Miejsce dostawy przy WSTO a procedura VAT OSS
Jeżeli obligatoryjnym miejscem dostawy przy WSTO jest kraj zakończenia wysyłki, to podatnik może skorzystać z uproszczenia rozliczenia podatku w postaci procedury VAT OSS. Na wstępie trzeba podkreślić, że procedura ta nie zmienia miejsca dostawy – nadal krajem, w którym WSTO podlega opodatkowaniu, jest kraj zakończenia wysyłki lub transportu.
W przypadku VAT OSS podatnik z Polski dokonuje elektronicznej rejestracji dla celów podatku VAT w państwie siedziby, co z kolei oznacza brak obowiązku zgłoszenia na potrzeby podatku VAT w innych krajach. Następnie podatnik składa kwartalne deklaracje VAT poprzez system elektroniczny i w tym samym systemie dokonuje zapłaty podatku należnego w innym kraju UE.
Dzięki zastosowaniu powyższej procedury podatnik nie musi dokonywać rejestracji na potrzeby podatku VAT w kraju konsumpcji. Podatek należny może rozliczyć poprzez system elektroniczny.
Przykład 4.
Podatnik z Polski dokonuje dostawy towarów w ramach WSTO na rzecz konsumentów z Francji i Niemiec. W obu przypadkach wartość dostawy przekracza kwotę 42 000 zł. Jak ustalić miejsce opodatkowania transakcji?
Miejscem dostawy jest zarówno Francja, jak i Niemcy. Podatnik może zarejestrować się w Polsce do procedury VAT OSS i zagraniczny podatek należny rozliczać poprzez system elektroniczny.
Mając powyższe na uwadze, możemy stwierdzić, że miejsce dostawy przy WSTO może różnie się kształtować w zależności od konkretnych okoliczności faktycznych.
