Z uwagi na zmieniające się okoliczności podatnicy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą mogą być zainteresowani zmianą formy opodatkowania. Zmiana formy opodatkowania wymaga wyjaśnienia, zwłaszcza w kontekście zawieszenia działalności gospodarczej.
Wybór opodatkowania w formie podatku liniowego
Stosownie do treści art. 9a ust. 1 ustawy PIT dochody osiągnięte przez podatników ze źródła, jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza, są opodatkowane na zasadach określonych w art. 27 (według skali podatkowej), z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, chyba że podatnicy złożą właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego sporządzone na piśmie oświadczenie o zastosowaniu opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych określonego w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym. Wniosek lub oświadczenie o zastosowanie form opodatkowania określonych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym podatnicy mogą złożyć na podstawie przepisów ustawy o CEIDG.
W myśl art. 9a ust. 2 ww. ustawy podatnicy mogą wybrać sposób opodatkowania dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej na zasadach określonych w art. 30c. W tym przypadku są obowiązani do złożenia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego pisemnego oświadczenia o wyborze tego sposobu opodatkowania do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym został osiągnięty pierwszy przychód z tego tytułu w roku podatkowym, albo do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód został osiągnięty w grudniu tego roku podatkowego.
Z kolei zgodnie z art. 9a ust. 2a ww. ustawy podatnik może zawiadomić w formie pisemnej o rezygnacji z opodatkowania dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej na zasadach określonych w art. 30c (podatek liniowy) lub złożyć oświadczenie o wyborze opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych przed upływem terminu, o którym mowa w ust. 2.
Natomiast, jak stanowi art. 9a ust. 2b powyższej ustawy, dokonany wybór sposobu opodatkowania, o którym mowa w ust. 2, dotyczy również lat następnych, chyba że w kolejnych latach podatnik w terminie określonym w ust. 2 zawiadomi na piśmie właściwego naczelnika urzędu skarbowego o rezygnacji z tego sposobu opodatkowania albo złoży w terminie i na zasadach określonych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym sporządzone na piśmie oświadczenie o wyborze opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych
Do celów przepisów art. 9a ust. 2a i 2b ustawy PIT w kontekście terminu do wyboru innej formy opodatkowania należy wskazać, że oświadczenie o wyborze podatku liniowego należy złożyć do:
- 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym został osiągnięty pierwszy przychód z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej w roku podatkowym, albo
- 31 grudnia roku podatkowego, jeżeli pierwszy przychód z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej został osiągnięty w grudniu tego roku podatkowego.
Podkreślić należy, że opodatkowanie według progresywnej skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ustawy, jest podstawową formą opodatkowania przychodów z działalności gospodarczej. Przysługuje z mocy ustawy wszystkim podatnikom i nie muszą oni składać oświadczenia o jej wyborze. Złożenie stosownego oświadczenia – w wymienionym w przepisach terminie – jest natomiast warunkiem koniecznym dla możliwości skorzystania z opodatkowania w formie tzw. podatku liniowego.
Możliwość złożenia oświadczenia o zmianie formy opodatkowania w trakcie zawieszenia działalności gospodarczej
Tematyka zawieszenia działalności gospodarczej jest regulowana przez przepisy ustawy – Prawo przedsiębiorców. W myśl art. 23 ust. 1 przedsiębiorca wpisany do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na czas nieokreślony albo określony, nie krótszy jednak niż 30 dni.
Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej oraz wznowienie wykonywania działalności gospodarczej następują na wniosek przedsiębiorcy, chyba że przepis odrębny stanowi inaczej. W przypadku przedsiębiorcy wpisanego do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej rozpoczyna się od dnia wskazanego we wniosku o wpis informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej i trwa do dnia wskazanego w tym wniosku albo we wniosku o wznowienie wykonywania działalności gospodarczej lub do dnia ustanowienia zarządu sukcesyjnego (art. 24 ustawy – Prawo przedsiębiorców).
W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może jej wykonywać i osiągać z niej bieżących przychodów. Z tym że zgodnie z art. 25 ust. 2 pkt 1 ustawy – Prawo przedsiębiorców w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca może wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, w tym rozwiązywania zawartych wcześniej umów.
Przepisy powyższej ustawy nie ograniczają przedsiębiorcy w zakresie składania określonych oświadczeń i zawiadomień w okresie zawieszenia działalności gospodarczej. Należy podkreślić, że zawieszenie działalności gospodarczej nie pozbawia statusu przedsiębiorcy, a to powoduje, że w okresie zawieszenia może on dokonywać wszelkich formalnych i administracyjnych czynności związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Na dopuszczalność złożenia oświadczenia o zmianie formy opodatkowania wskazuje też interpretacja Dyrektora KIS z 10 grudnia 2020 roku (nr 0113-KDIPT2-1.4011.731.2020.2.MGR). W piśmie tym organ podatkowy wskazał, że skoro pierwszy przychód po wznowieniu działalności gospodarczej osiągnięty został w maju 2020 roku, to podatniczka mogła zrezygnować z dotychczasowej formy opodatkowania prowadzonej działalności najpóźniej do 20 czerwca 2020 roku.
Jednocześnie w związku ze złożonym właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego 27 lutego 2020 roku pismem, w którym zawiadomiła o rezygnacji z opodatkowania dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej w formie podatku liniowego – skutecznie dokonała zmiany formy opodatkowania dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej z 19-procentowego podatku liniowego na opodatkowanie na zasadach ogólnych.
Z treści powyższych przepisów wynika, że ustawodawca wprost nie określił, do kiedy podatnik, który nie osiągnął przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej za dany rok, ma złożyć stosowne oświadczenie o zmianie formy rozliczenia podatku dochodowego. Choć przepisy ustawy PIT wskazują termin końcowy na jego złożenie, to jednak nie podano terminu początkowego.
Przykład 1.
Pan Paweł opodatkowany na zasadach ogólnych 20 grudnia 2024 roku zawiesił prowadzenie działalności gospodarczej. 30 marca 2025 roku wysłał do właściwego urzędu skarbowego zawiadomienie o wyborze opodatkowania w formie podatku liniowego. Działalność gospodarczą wznowił 1 maja 2025 roku, a pierwszy przychód osiągnął 10 czerwca 2025 roku. Czy oświadczenie o wyborze opodatkowania w formie podatku liniowego było skuteczne?
Należy przyjąć, że pan Paweł był uprawniony do złożenia oświadczenia o wyborze opodatkowania w formie podatku liniowego w czasie trwania zawieszenia działalności gospodarczej.
Zmiana formy opodatkowania w trakcie zawieszenia działalności gospodarczej - podsumowanie
Podsumowując powyższe, należy wskazać, że prawnie dopuszczalna jest zmiana formy opodatkowania w trakcie zawieszenia działalności gospodarczej. Podatnik może w tym okresie skutecznie zmienić zasady opodatkowania, które znajdą zastosowanie do wznowionej działalności gospodarczej.
