Niektórzy przedsiębiorcy nabywają towary używane od osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, które następnie sprzedają w ramach prowadzonej na własny rachunek działalności. Skutkiem tego każdorazowo musi nastąpić analiza, jak prawidłowo rozliczyć PCC od zakupu towarów używanych.
Jakie czynności cywilnoprawne obejmuje podatek PCC?
Nawiązując do art. 1 ust. 1 Ustawy z dnia 9 września 2000 roku o podatku od czynności cywilnoprawnych, przedmiotem opodatkowania podatkiem PCC są poniższe czynności cywilnoprawne:
- umowa sprzedaży rzeczy lub praw majątkowych;
- umowa zamiany rzeczy lub praw majątkowych;
- umowa pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku;
- umowa darowizny, umowy dożywocia, umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat;
- ustanowienie hipoteki;
- umowa depozytu nieprawidłowego;
- ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym użytkowania nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności;
- umowa spółki;
- zmiany niektórych umów, jeżeli zmiany umowy skutkują podwyższeniem podstawy opodatkowania podatkiem PCC.
Warto zauważyć, że podatkiem PCC nie jest objęty dochód a realizacja konkretnych ww. czynności cywilnoprawnych.
Opodatkowaniu PCC będą podlegały także czynności cywilnoprawne, jeżeli ich przedmiot – rzeczy znajdują się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, w przypadku, gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce i czynność cywilnoprawna została dokonana w Polsce.
Specyfika rozliczenia podatku PCC
Opodatkowanie podatkiem PCC występuje po stronie nabywcy, a nie zbywcy. Wyjątkiem od reguły jest umowa zamiany, przy której zobowiązanymi do opodatkowania podatkiem PCC są strony umowy zamiany.
Zgodnie z art. 4 ustawy o PCC zobowiązanym do opodatkowania, obliczenia podatku PCC, zadeklarowania podstawy i podatku PCC w deklaracji PCC oraz zapłaty podatku PCC jest:
- przy umowie sprzedaży – na kupującym;
- przy umowie zamiany – na stronach czynności;
- przy umowie darowizny – na obdarowanym;
- przy umowie dożywocia – na nabywcy własności nieruchomości;
- przy umowie o dział spadku lub o zniesienie współwłasności – na podmiocie nabywającym rzeczy lub prawa majątkowe ponad udział w spadku lub we współwłasności;
- przy ustanowieniu odpłatnego użytkowania, w tym również nieprawidłowego oraz odpłatnej służebności – na użytkowniku lub nabywającym prawo służebności;
- przy umowie pożyczki i umowie depozytu nieprawidłowego – na biorącym pożyczkę lub przechowawcy;
- przy ustanowieniu hipoteki – na składającym oświadczenia woli o ustanowieniu hipoteki;
- przy umowie spółki cywilnej – na wspólnikach, a przy pozostałych umowach spółki – na spółce.
Zakup towarów używanych do firmy niepodlegających opodatkowaniu PCC
Przedsiębiorcy, prowadząc działalność gospodarczą o różnych profilach, nabywają niejednokrotnie towary używane (rzeczy używane), a nie tylko nowe.
Jednym z przykładów takich działalności może być:
- sprzedaży odzieży używanej;
- zbycie używanego sprzętu RTV, AGD;
- sprzedaż używanego sprzętu komputerowego i pochodnego;
- zbycie używanych samochodów.
W tym miejscu należy przytoczyć jedną z fundamentalnych zasad w podatku PCC uregulowanych w art. 2 pkt 4 ustawy o PCC. Przedstawiono ją w poniższej tabeli.
Niektóre czynności cywilnoprawne niepodlegające opodatkowaniu podatkiem PCC | |
Specyfika czynności cywilnoprawnej niepodlegającej PCC | Wyjątek podlegający PCC |
Przypadki, w których sprzedaż jest opodatkowana podatkiem VAT | Umowy sprzedaży, których przedmiotem jest nabycie co najmniej 6 lokali mieszkalnych stanowiących odrębne nieruchomości w 1 lub kilku budynkach wybudowanych na 1 nieruchomości gruntowej, opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, lub udziały w tych lokalach albo nabył już co najmniej 5 takich lokali lub udziały w nich |
Sytuacje, w których co najmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku VAT z tytułu dokonania tej czynności |
|
Okoliczności, w których czynności cywilnoprawne nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT – dostawa towarów i świadczenie usług dokonane przez członka grupy VAT na rzecz innego członka tej samej grupy VAT | |
Opodatkowaniu PCC nie podlegają także umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy, które w rozumieniu przepisów prawa celnego stanowią towary wprowadzone do wolnego obszaru celnego, lub towary objęte procedurą składu celnego.
Jeżeli więc sprzedaż nie jest ani opodatkowana podatkiem VAT, ani zwolniona z VAT (nie dokonuje jej przedsiębiorca), to sprzedaż ta będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem PCC, ale zobowiązanym do jej opodatkowania i rozliczenia będzie nabywca (z wyjątkiem transakcji, gdzie przedmiotem sprzedaży będzie nieruchomość).
PCC od zakupu towarów używanych
Zakup rzeczy ruchomych a dokładnie umowa sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych jest jedną z czynności cywilnoprawnych opodatkowanych podatkiem PCC, przy czym opodatkowania dokonuje nabywca, a nie sprzedawca.
Oczywiście opodatkowaniu PCC będzie podlegać taka sprzedaż, która nie jest opodatkowana VAT ani zwolniona z VAT.
Niemniej często zdarza się, że przedsiębiorcy nabywają rzeczy używane, którymi mogą być środki trwałe, towary handlowe, materiały podstawowe, pomocnicze czy inne rzeczy ruchome.
Co w takim wypadku?
Zakup środków trwałych, towarów handlowych, materiałów podstawowych, pomocniczych czy innych rzeczy ruchomych nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem PCC, jeżeli wartość rzeczy (będącej przedmiotem umowy sprzedaży, umowy zamiany – opodatkowaniu podlega różnica – nadwyżka pomiędzy rzeczami) nie przekroczy 1000 zł.
W pozostałych przypadkach nabycie rzeczy ruchomych obliguje nabywcę tych rzeczy do obliczenia, zadeklarowania i zapłaty podatku PCC.
Obliczenia podatku PCC z tytułu nabycia rzeczy ruchomej o wartości powyżej 1000 zł należy dokonać według właściwej stawki PCC.
Stawka podatku PCC z tytułu nabycia rzeczy ruchomych i nie tylko | ||
Stawka podatku PCC | Typ umowy | Przedmiot umowy |
2% | Sprzedaży |
|
Zamiany Dożywocia Działu spadku Darowizny O zniesienie współwłasności | Przy przeniesieniu:
| |
Obowiązki i terminy względem podatku PCC od zakupu towarów używanych
Nabywca rzeczy ruchomej o wartości powyżej 1000 zł (nabycie podlega PCC) ma pewne obowiązki względem rozliczenia podatku PCC.
Po pierwsze musi obliczyć podatek PCC według stawki 2% od wartości rynkowej nabywanej rzeczy ruchomej (towaru używanego).
Po drugie bez czekania na wezwanie z urzędu skarbowego w terminie 14 dni od dnia sprzedaży (nabycia) rzeczy ruchomej nabywca ma obowiązek:
- wypełnić i złożyć deklarację PCC-3, oraz
- wpłacić podatek PCC-3 wynikający ze złożonej deklaracji PCC-3.
Przykład 1.
Przedsiębiorca nabył na podstawie umowy sprzedaży z 15 stycznia 2025 roku używany wzmacniacz audio za kwotę 3500 zł. Przedsiębiorca w ramach prowadzonej działalności sprzedaje używany sprzęt audio. W tej sytuacji będzie miał on obowiązek złożenia deklaracji PCC-3 oraz zapłaty podatku PCC-3 w kwocie 70 zł na konto właściwego urzędu skarbowego ze względu na adres zamieszkania przedsiębiorcy-nabywcy w terminie do 29 stycznia 2025 roku. Deklarację PCC-3 można przesłać w formie elektronicznej lub papierowej.
Warto odnotować, że niekiedy podatek PCC-3 jest pobierany z góry przez inny podmiot, np. przez notariusza, który występuje w roli płatnika podatku PCC, jeżeli umową sprzedaży są nieruchomości.
Niemniej jest pewien wyjątek dotyczący także umowy sprzedaży rzeczy ruchomych. O co dokładnie chodzi?
Wyjątek w terminie wykonania obowiązków względem podatku PCC od zakupu towarów używanych
Pewnym odstępstwem od ww. podstawowej reguły dotyczącej 14-dniowego terminu złożenia deklaracji PCC-3 i zapłaty podatku PCC-3 jest uregulowanie zawarte w art. 10 ust. 1a ustawy o PCC.
Podatnik-nabywca rzeczy ruchomych może:
- złożyć za dany miesiąc zbiorczą deklarację PCC-3, oraz
- obliczyć i wpłacić podatek PCC-3
– w terminie do 7. dnia miesiąca następnego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy w PCC, pod warunkiem, że dokonał w danym (rozliczanym) miesiącu co najmniej 3 czynności cywilnoprawnych:
- umowy pożyczki, lub
- umowy sprzedaży rzeczy ruchomych, lub
- umowy sprzedaży praw majątkowych
– a ostatnia z tych czynności zostanie dokonana przed upływem 14 dni od dnia dokonania pierwszej z nich.
Wyjątek ten dotyczy jednak wyłącznie sytuacji, w których w jednym miesiącu podatnik dokonał minimum 3 czynności, np. 3 umów pożyczki albo 3 umów sprzedaży rzeczy ruchomych, albo 3 umów sprzedaży praw majątkowych, albo np. 1 umowy pożyczki i 2 umów sprzedaży rzeczy ruchomych.
Kolejna kwestia jest taka, że ostatnia z tych 3 czynności zostanie dokonana przed upływem 14 dni od dnia dokonania pierwszej z nich.
Dopiero spełnienie tych 2 warunków powoduje możliwość późniejszego złożenia zbiorczej deklaracji PCC-3 i zapłaty podatku PCC-3, czyli do 7. dnia miesiąca następnego po miesiącu, w którym zrealizowano wszystkie 3 lub więcej czynności cywilnoprawnych (powstał obowiązek opodatkowania tych czynności).
