Optymalizacja rozliczeń podatkowych wiąże się m.in. z wyborem formy opodatkowania, która pozwala nie tylko korzystnie opodatkować dochody (przychody), ale też usprawnić rozliczenia podatkowe i poprawić płynność przedsiębiorstwa. Poniżej pochylimy się nad zmianą formy opodatkowania, której można dokonać w składanym zeznaniu rocznym. Taka możliwość pojawiła się stosunkowo niedawno, tj. z 1 stycznia 2019 r. Przed tym terminem wybór alternatywnej formy rozliczeń wymagał pisemnego zawiadomienia, które należało wystosować do właściwego naczelnika urzędu skarbowego. Celem informowania fiskusa o przyjętych sposobach rozliczeń, które zostaną przedstawione poniżej, zmodyfikowano wzory zeznań podatkowych, wprowadzając do nich część zatytułowaną „informacje dodatkowe”. Niniejsza sekcja zeznania rocznego służy informowaniu fiskusa o wyborze/rezygnacji ze stosowania jednej z opisanych niżej form rozliczeń podatkowych. W niniejszym artykule wyjaśnimy jak wygląda zmiana formy opodatkowania w zeznaniu rocznym.
Wybór sposobu wpłacania zaliczek (miesięczny/kwartalny, zaliczki uproszczone)
Z 1 stycznia 2019 r. zlikwidowany został obowiązek pisemnego zawiadamiania organu podatkowego (alternatywnie poprzez CEiDG) o:
rezygnacji/wyborze kwartalnego wpłacania zaliczek na podatek dochodowy,
wyborze wpłacania uproszczonych zaliczek w wysokości 1/12 kwoty podatku, obliczonego od dochodu zadeklarowanego w zeznaniu podatkowym, złożonym w roku poprzedzającym dany rok podatkowy, albo złożonym w roku poprzedzającym dany rok podatkowy o dwa lata.
Czas na poinformowanie fiskusa podatnicy mieli do 20 lutego danego roku podatkowego, a więc stosunkowo krótko po jego rozpoczęciu.
Aktualny stan prawny umożliwia dokonanie powyższego w składanym zeznaniu rocznym, co w praktyce wydłużyło niniejszy termin z 20 lutego do 31 marca/30 kwietnia następnego roku podatkowego, a więc o ponad rok tj. do momentu składania zeznań CIT i PIT. Zadeklarowanie w składanym zeznaniu rocznym wyboru lub rezygnacji z kwartalnego wpłacania zaliczek, lub wyboru opłacania zaliczek uproszczonych na podatek dochodowy dotyczy podatników PIT (także rozliczających się w formie ryczałtu) i CIT. Należy jednak wziąć pod uwagę funkcjonujące wcześniej ograniczenia dla kwartalnego rozliczenia, ponieważ jest ono przewidziane dla podatników rozpoczynających działalność lub małych podatników tj. podatników, u których przychody za poprzedni rok podatkowy nie przekroczyły 2 mln euro brutto (limit podwyższono z 1 stycznia 2020 r. – wcześniej wynosił 1,2 mln euro). Z kolei dla podatników rozliczających PIT w formie ryczałtu, limit przychodów wynosi 25 000 euro.
Co również istotne, podatnik nie utraci prawa do opłacania kwartalnych zaliczek nawet w przypadku, gdy nie dokona stosownego oznaczenia, jednak opłacał zaliczki kwartalnie – podkreślono to w objaśnieniach podatkowych z dnia 27 września 2019 r. Jeżeli jednak podatnik nie wpłacał zaliczek pomimo ich wystąpienia, a ponadto nie zadeklarował w zeznaniu rocznym kwartalnego rozliczenia podatku dochodowego, wówczas organ podatkowy przyjmie, że zaliczki należało obliczać w okresach miesięcznych, ponieważ żadne okoliczności nie wskazują na odmienną wolę podatnika (brak wpłat, brak wyboru). Miesięczne rozliczenie podatku jest ustawowo podstawową formą regulowania zobowiązań na gruncie podatków dochodowych.
Pozbawione możliwości opłacania zaliczek uproszczonych są natomiast podmioty, które rozpoczęły prowadzenie działalności w danym roku podatkowym lub w roku poprzedzającym dany rok podatkowy.
Alternatywne formy rozliczeń w związku z prowadzeniem pełnej księgowości
Z 1 stycznia 2019 r. zlikwidowano także obowiązek pisemnego (alternatywnie przez CEiDG) zawiadamiania organu podatkowego, w przypadku:
zamiaru fakultatywnego prowadzenia ksiąg rachunkowych zgodnie z ustawą o rachunkowości,
zamiaru obliczania różnic kursowych zgodnie z ustawą o rachunkowości,
zamiaru wyboru roku podatkowego innego niż rok kalendarzowy (uwaga! Dotyczy to tylko podatników CIT).
Podobnie jak w przypadku zaliczek kwartalnych i uproszczonych, zawiadomienia o powyższym można dokonać w składanym zeznaniu rocznym.
Przypomnijmy, że zgodnie z art. 2 ust. 2 ustawy o rachunkowości do prowadzenia ksiąg handlowych zobligowane są „osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych i przedsiębiorstwa w spadku, spółek jawnych osób fizycznych, spółek partnerskich oraz przedsiębiorstw w spadku działających zgodnie z ustawą z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw (Dz. U. poz. 1629), jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 2.000.000 euro”.
Wyżej wymienione podmioty osiągające przychody niższe niż 2 mln euro mogą dobrowolnie prowadzić księgi handlowe, a taką możliwość przewidziano w art. 24a ust. 5 ustawy o PIT. Powiadomienie organu odbywa się jedynie poprzez zaznaczenie właściwego pola w składanym zeznaniu rocznym.
Inną alternatywą dotyczącą podmiotów prowadzących księgi handlowe jest możliwość obliczania różnic kursowych zgodnie z ustawą o rachunkowości (wówczas tak obliczone różnice kursowe mogą stanowić koszty/przychody podatkowe). O zamiarze lub rezygnacji stosowania tej metody, podatnicy mogą również powiadomić organ w zeznaniu rocznym bez konieczności wysyłania pisma w tej sprawie. Na uwadze należy mieć jednak obostrzenia związane z niniejszą metodologią wyliczania różnic kursowych, ponieważ wybór obliczania różnic kursowych zgodnie z ustawą o rachunkowości nie może być zmieniany przez co najmniej trzy kolejne lata podatkowe, a sporządzane przez podatników sprawozdania finansowe winny być badane przez firmę audytorską.
Fakultatywne rozpoznawanie przychodów z zaliczek ewidencjonowanych na kasie fiskalnej
Ustawy podatkowe, tj. ustawa o PIT oraz ustawa o CIT stwarzają możliwość fakultatywnego rozpoznawania przychodu tytułem otrzymanych zaliczek, które zostały zaewidencjonowane na kasie fiskalnej.
Przypomnijmy, że zaliczka na gruncie podatku dochodowego nie rodzi obowiązku rozpoznawania przychodu, ponieważ nie ma ona charakteru definitywnego. Podatnicy, którzy pobierają zaliczki na poczet przyszłych świadczeń, które ewidencjonowane są na kasie fiskalnej, mają możliwość rozpoznania przychodu w dniu pobrania takiej wpłaty. Przyjęcie tej metodologii w postaci rozpoznawania przychodu z zaliczek ewidencjonowanych na kasie fiskalnej wymaga poinformowania o tym fakcie w zeznaniu rocznym (wcześniej należało to czynić pisemnie). Należy jednak pamiętać, że przyjęcie tej formy rozliczeń wymaga jej konsekwentnego stosowania przez cały rok podatkowy.
Zmiana formy opodatkowania - podatek liniowy i ryczałt
Choć wybór opisanych wyżej fakultatywnych form rozliczeń może być dokonywany w składanym zeznaniu rocznym, to należy mieć na uwadze fakt, że w dalszym ciągu forma pisemnego (alternatywnie poprzez CEiDG) zawiadomienia obowiązuje dla wyboru lub rezygnacji z opodatkowania podatnikiem liniowym, czy też ryczałtem. Dodatkowo obowiązują zupełnie inne terminy.
Powyższego należy dokonać do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym został osiągnięty pierwszy przychód z tego tytułu w roku podatkowym, albo do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód został osiągnięty w grudniu tego roku podatkowego – a nie w składanym zeznaniu rocznym.
Jeszcze inaczej należy postępować w przypadku wyboru/rezygnacji z opodatkowania w formie karty podatkowej – tutaj również obowiązuje forma zawiadomienia pisemnego lub poprzez CEiDG, z tym jednak, że do 20 stycznia danego roku podatkowego.
Z uwagi na fakt, że wybór fakultatywnych form rozliczeń może być dokonany w zeznaniu rocznym, natomiast wniosek o opodatkowanie podatkiem liniowym, ryczałtem, czy też kartą podatkową należy składać pisemnie (lub poprzez CEiDG) w całkowicie odmiennych terminach, należy zachować szczególną czujność, aby w sposób niecelowy nie doprowadzić do wyrządzenia szkody sobie lub swoim klientom.
