Pod wieloma względami polski system ubezpieczeń społecznych bywa toporny. Nowy projekt zakłada uporządkowanie i usprawnienie niektórych procesów. Jakie czekają nas zmiany w systemie ubezpieczeń społecznych?
Zmiany w świadczeniach chorobowych!
Nowy projekt ma na celu w głównej mierze usprawnić wypłatę świadczeń przede wszystkim chorobowych. Jak można przeczytać w uzasadnieniu projektu:
„Celem projektu jest uporządkowanie systemu ubezpieczeń społecznych, jego racjonalizacja, wprowadzenie jednolitych rozwiązań w zakresie przyznawania i wypłaty świadczeń a także usprawnienie funkcjonowania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w kontekście gospodarki finansowej, oraz rozliczeń z płatnikami składek”.
Główne projektowane zmiany dotyczą świadczeń chorobowych, w tym:
- dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, któremu mogą podlegać na swój wniosek osoby objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi. Zgodnie z projektem dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu będą mogły też podlegać osoby współpracujące z osobami fizycznymi;
- wspólnicy jednoosobowych spółek z ograniczoną odpowiedzialnością mieliby podlegać ubezpieczeniom od dnia zawarcia umowy spółki albo od dnia nabycia udziałów w spółce do dnia wykreślenia spółki z Krajowego Rejestru Sądowego albo zbycia wszystkich udziałów w spółce;
- wprowadzenie bezgotówkowej formy wypłaty świadczeń długoterminowych (emerytury i renty) od 1 stycznia 2022 r., przy czym osoby, które uzyskały świadczenia przed tym terminem, będą mogły nadal korzystać z dotychczasowej formy wypłaty (np. poprzez pocztę);
- przyznanie prawa do zasiłku macierzyńskiego osobom, które z niezależnych przyczyn (np. śmierć pracodawcy) utraciły prawo do ubezpieczenia chorobowego i urodziły dziecko po ustaniu ubezpieczenia;
- skrócenie możliwości pobierania zasiłku chorobowego po ustaniu ubezpieczenia – nie dłużej niż 91 dni;
- nowych zasad zaliczania okresów niezdolności do pracy do jednego okresu zasiłkowego. Do takiego okresu zaliczane będą okresy nieprzerwanej niezdolności do pracy i okresy niezdolności do pracy, które zaistniały przed lub po przerwie (jeżeli przerwa nie jest dłuższa niż 60 dni i jeśli niezdolność nie występuje w okresie ciąży).
Pakiet zmian już od kwietnia 2021!
Projekt przygotowany w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej zawiera – oprócz tych związanych ze świadczeniami chorobowymi – bardzo rozległe zmiany. Znalazły się w nim również informacje na temat elektronizacji wniosków o wydanie zaświadczenia A1 czy zmiany dotyczące dostępu ZUS do elektronicznego centralnego rejestru dotyczącego zezwoleń na pracę cudzoziemców. Ciekawą zmianą jest również propozycja dotycząca odsetek. Obecnie nie są one naliczane, jeśli należność nie przekracza 6,60 zł. Nowe przepisy projektują zmianę, aby odsetki za zwłokę nie były naliczane od nieopłaconych w terminie składek z przyczyn zależnych od ZUS za okres od dnia, w którym składki stały się wymagalne, do dnia ich opłacenia.
Projekt nowelizacji wprowadza zmiany nie tylko w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, lecz także w innych aktach prawnych, m.in. w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa czy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Z pewnością najwięcej kontrowersji wywołają zmiany dotyczące zwolnień chorobowych, które zakładają, że po 182 dniach nie będzie już możliwości uzyskiwania kolejnych 182 dni chorobowego – konieczna będzie też przerwa przynajmniej 60-dniowa pomiędzy zwolnieniami. Z pewnością modyfikacja ta wpłynie pozytywnie na planowanie czasu pracy przez pracodawców, którzy do tej pory borykali się z problemem dezorganizacji pracy przez długie zwolnienia chorobowe.
Dokument skierowano do konsultacji społecznych. Projektowane przepisy mają co do zasady zacząć obowiązywać od 1 kwietnia 2021 roku.
