0 0
dni
0 0
godz
0 0
min
0 0
sek

Czy rozszerzenie wspólności małżeńskiej podlega opodatkowaniu PIT?

Nasz ekspert:
Artykuły autora

Wielkość tekstu:

Małżonkowie mogą zdecydować o wniesieniu do wspólności małżeńskiej składników majątku stanowiących ich majątek odrębny. W związku z tym pojawia się pytanie, jakie skutki podatkowe wywołuje rozszerzenie wspólności małżeńskiej. Przede wszystkim należy zastanowić się, czy na skutek rozszerzenia wspólności małżeńskiej dochodzi do powstania przychodu w rozumieniu podatku PIT.

W jaki sposób odbywa się rozszerzenie wspólności małżeńskiej?

Zagadnienie rozszerzenia wspólności małżeńskiej regulowane jest przez Kodeks rodzinny i opiekuńczy określający stosunki majątkowe pomiędzy małżonkami.

Zgodnie z art. 31 § 1 wskazanej ustawy z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków

Ustrój wspólności ustawowej obejmujący dorobek obojga małżonków ukształtowany został przez ustawodawcę jako wspólność łączna, bezudziałowa. Wspólność ta charakteryzuje się tym, że w czasie jej trwania małżonkowie nie mają określonych udziałów w majątku wspólnym, nie mogą zatem rozporządzać udziałami, a także nie mogą żądać podziału majątku objętego wspólnością.

Współwłasność łączna, w tym wypadku wspólność majątkowa, różni się od ułamkowej tym, że nie można w niej określić liczby udziałów każdego współwłaściciela.

Natomiast do majątku osobistego każdego z małżonków należą m.in. przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej czy przedmioty nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę.

Małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego rozszerzyć lub ograniczyć wspólność ustawową albo ustanowić rozdzielność majątkową bądź rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa).

Umowa rozszerzająca wspólność majątkową małżeńską uregulowana została w art. 47 § 1 kro. Jest to umowa, której celem jest ustanowienie ustroju majątkowego między małżonkami w sposób odmienny od przewidzianego w przepisach o wspólności ustawowej.

W świetle kro nie ma więc przeszkód, aby małżonkowie zawierali między sobą umowy, na mocy których dokonują wniesienia przedmiotów albo praw majątkowych pomiędzy majątkami.

Umowy o rozszerzenie wspólności ustawowej w zakresie, w jakim ustanawiają zasadę kształtującą ustrój majątkowy, są umowami o charakterze wyłącznie organizacyjnym.

Rozszerzenie wspólności małżeńskiej jako niewywołujące skutków na gruncie podatku PIT

Biorąc zatem pod uwagę specyficzną konstrukcję wspólności małżeńskiej, należy wskazać, że z uwagi na bezudziałowy charakter z chwilą objęcia nieruchomości wspólnością majątkową nie następuje żadne wydzielenie części nieruchomości, a żadnemu z małżonków nie przysługuje własność fizycznie wydzielonej części rzeczy. Nie można przyjąć, że z chwilą rozszerzenia wspólności majątkowej (wspólności ustawowej) strona takiej umowy wyzbyła się prawa do tej rzeczy, a druga ją nabyła.

To zatem oznacza, że umowa rozszerzająca wspólność majątkową małżeńską poprzez włączenie do majątku wspólnego nieruchomości wchodzącej uprzednio w skład majątku osobistego jedno z małżonków, nie stanowi nabycia tej nieruchomości przez drugie z małżonków, a zatem jest czynnością neutralną podatkowo.

Powyższe stanowisko potwierdził wyrok NSA z 2 kwietnia 2019 roku (II FSK 822/17), gdzie czytamy, że rozszerzenie wspólności małżeńskiej majątkowej ma charakter organizacyjny i nie stanowi nabycia w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Małżeńskiej umowy majątkowej nie można utożsamiać ze zbyciem ani z nabyciem poszczególnych składników majątku, ani z nabyciem udziałów w tym majątku. 

Stanowisko to akceptują również organy podatkowe. W interpretacji Dyrektora KIS z 10 maja 2022 roku (nr 0113-KDIPT2-2.4011.1155.2021.6.SR) organ podatkowy stwierdził, że rozszerzenie wspólności majątkowej na wskazaną we wniosku nieruchomość (budynek mieszkalny wraz z budynkiem gospodarczym) otrzymaną w drodze darowizny od rodziców nie będzie stanowiło źródła przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Należy bowiem zaznaczyć, że zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o PIT przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. 

Konieczne jest zatem wystąpienie realnego przysporzenia majątkowego po stronie podatnika. Musi dojść do sytuacji, w której następuje zwiększenie aktywów.

Nie będziemy mieli do czynienia z takim przypadkiem, jeżeli dochodzi do nabycia składnika majątku do majątku wspólnego. Nie sposób bowiem w takim przypadku wyodrębnić konkretnego przychodu z uwagi na bezudziałowy charakter wspólności małżeńskiej.

Rozszerzenie wspólności małżeńskiej nie generuje przychodu podatkowego w rozumieniu ustawy o PIT. To oznacza, że w ramach podatku dochodowego od osób fizycznych będzie to zdarzenie neutralne podatkowo.

Rozszerzenie wspólności małżeńskiej a podatek od spadków i darowizn

W zakresie, w jakim dany przychód nie podlega opodatkowaniu podatkiem PIT, może pojawić się podatek od spadków i darowizn

Przy czym opodatkowaniu podlegają wyłącznie czynności prawne wymienione w art. 1 ust. 1 ustawy SD. Należy podkreślić, że jest to katalog zamknięty.

Zgodnie ze wspomnianym przepisem opodatkowaniu podlega nabycie składników majątkowych tytułem:

  1. dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego,
  2. darowizny, polecenia darczyńcy,
  3. zasiedzenia,
  4. nieodpłatnego zniesienia współwłasności,
  5. zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu,
  6. nieodpłatnych: renty, użytkowania oraz służebności.

Powyższy katalog nie wymienia umowy rozszerzającej wspólność małżeńską, co prowadzi do wniosku, że taka czynność nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Tak samo stwierdził też Dyrektor KIS w interpretacji z 9 marca 2021 roku (nr 0111-KDIB2-3.4015.178.2020.3.BB). W treści pisma organ podatkowy wskazał, że umowa rozszerzająca ustawową wspólność majątkową małżeńską nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, ponieważ nie została ujęta w zamkniętym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu, określonym w art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Zawarcie umowy rozszerzającej ustawową wspólność majątkową małżeńską o nieruchomość stanowiącą majątek osobisty żony wnioskodawcy, nie będzie stanowiło dla wnioskodawcy nabycia w rozumieniu ustawy o podatku od spadków i darowizn, w związku z tym nie powoduje to konieczności zapłaty przez wnioskodawcę podatku od darowizny na podstawie przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Umowa rozszerzająca wspólność małżeńską nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

W świetle przedstawionych argumentów należy zatem postawić tezę, że umowa rozszerzająca wspólność małżeńską jest neutralna podatkowo zarówno na gruncie podatku PIT, jak i w zakresie podatku od spadków i darowizn.

Artykuły
Brak wyników.
Więcej artykułów
Wzory
Brak wyników.
Więcej wzorów