Popularne w ostatnim czasie handlowanie wirtualną walutą nie zawsze przynosi oczekiwane zyski. W danym roku wydatki mogą przekraczać uzyskiwane przychody, co powoduje, że mamy do czynienia ze stratą osiąganą w ramach obrotu wirtualną walutą. W związku z tym postawmy następujące pytanie: czy strata z handlu wirtualną walutą musi być wykazana w rocznej deklaracji podatkowej?
Strata z handlu wirtualną walutą - jak rozliczyć?
Na wstępie zaznaczmy, że przychody z odpłatnego zbycia wirtualnej waluty zaliczane są do źródła przychodu, jakimi są kapitały pieniężne. W tym zakresie opodatkowaniu 19% stawką podatku podlega dochód będący różnicą pomiędzy przychodem a kosztem.
Pojawia się natomiast wątpliwość – co w przypadku gdy koszt przewyższa przychód? W typowym przypadku mówimy w takiej sytuacji o stracie podatkowej, która podlega odliczeniu.
Należy jednak zauważyć, że w przypadku wirtualnych walut obowiązują szczególne regulacje. Otóż jak stanowi art. 9 ust. 3a pkt 2 ustawy o PIT, możliwość rozliczenia straty z lat poprzednich nie dotyczy dochodów z odpłatnego zbycia wirtualnych walut. W konsekwencji podatnik nie może poniesionej na handlu kryptowalutami straty rozliczyć w kolejnych latach podatkowych.
Może jednak nadwyżkę kosztów zakupu wirtualnej waluty z danego roku przenieść na kolejny rok podatkowy.
Zgodnie bowiem z art. 22 ust. 14 ustawy o PIT koszty uzyskania przychodów z tytułu odpłatnego zbycia wirtualnej waluty stanowią udokumentowane wydatki bezpośrednio poniesione na nabycie wirtualnej waluty oraz koszty związane z jej zbyciem, w tym udokumentowane wydatki poniesione na rzecz podmiotów, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 12 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.
Art. 22 ust. 15 ustawy koszty uzyskania przychodów, o których mowa w ust. 14, są potrącane w tym roku podatkowym, w którym zostały poniesione, z zastrzeżeniem ust. 16.
Art. 22 ust. 16 ustawy stanowi, że nadwyżka kosztów uzyskania przychodów, o których mowa w ust. 14, nad przychodami z odpłatnego zbycia wirtualnej waluty uzyskanymi w roku podatkowym powiększa koszty uzyskania przychodów z tytułu odpłatnego zbycia wirtualnej waluty poniesione w następnym roku podatkowym.
Jak widać z przedstawionych regulacji, podatnik nie ma w tym przypadku możliwości odliczenia straty podatkowej od uzyskanego dochodu w kolejnych latach podatkowych. Może jedynie przenieść nadwyżkę kosztów na kolejny rok podatkowy.
Przykład 1.
Podatnik w 2020 roku zakupił wirtualne waluty na kwotę 10 000 zł. W tym samym roku sprzedał wirtualną walutę za 2000 zł. W 2021 roku uzyskał przychód z wirtualnych walut w kwocie 12 000 zł. To oznacza, że w 2020 roku podatnik miał 8000 zł nadwyżki kosztu nad przychodami, która zostanie przeniesiona na następny rok. W konsekwencji w 2021 roku jego dochód do opodatkowania wyniesienie 4000 zł.
Jak czytamy w uzasadnieniu do przepisów, opodatkowaniu podlegać ma dochód podatnika, czyli będzie możliwe uwzględnienie wydatków związanych z obrotem wirtualną walutą. Przy tej metodzie nie będzie konieczne identyfikowanie konkretnych wydatków z konkretnymi przychodami.
Wszystkie koszty, jakie podatnik poniesie w danym roku podatkowym, będzie obowiązany wykazać w zeznaniu rocznym, niezależnie od tego, czy w tym samym roku uzyska przychód, czy też nie. Koszty danego roku podatkowego, które przewyższą uzyskane w tym roku przychody, zwiększą koszty podatkowe następnego roku podatkowego.
Należy zauważyć, że wprowadzone regulacje w zakresie rozliczania kosztów uzyskania przychodów związanych z wirtualnymi walutami nie zawierają ograniczenia co do maksymalnego terminu, w jakim koszty te powinny zostać rozliczone.
Jeśli w danym roku podatnik poniesie wydatki na nabycie wirtualnej waluty i w rozliczeniu rocznym koszty te przewyższą przychód uzyskany ze zbycia takiej wirtualnej waluty (bądź też w danym roku podatnik w ogóle nie uzyska przychodu z tego tytułu), to wykazana nadwyżka kosztów uzyskania przychodów powiększy koszty z tytułu odpłatnego zbycia wirtualnej waluty poniesione w następnym roku podatkowym.
Tym samym w kolejnym roku ww. nadwyżka będzie traktowana w sposób tożsamy do kosztów ponoszonych na bieżąco. Jeśli w tym „kolejnym roku” koszty uzyskania przychodów znów przewyższą przychód ze zbycia wirtualnej waluty – ponownie nadwyżka powiększy koszty z tytułu odpłatnego zbycia wirtualnej waluty poniesione w następnym roku podatkowym.
Tymczasem w przypadku straty podatkowej istnieje możliwość pomniejszenia dochodu o tę stratę w 5 kolejnych latach podatkowych.
Strata z handlu wirtualną walutą w deklaracji rocznej
W przypadku obrotu wirtualnymi walutami mamy do czynienia z dochodem, który nie podlega łączeniu z innymi dochodami podlegającymi opodatkowaniu na zasadach ogólnych.
Jak już wskazaliśmy, do dochodu z obrotu wirtualną walutą zastosowanie znajduje 19% stawka podatku.
Podatnik nie ma obowiązku wpłacania miesięcznych zaliczek na podatek, co oznacza, że całość dochodu jest rozliczana dopiero w zeznaniu rocznym.
Jeżeli sięgniemy do treści art. 30b ust. 6a ustawy o PIT, to zauważymy, że przepis ten podaje, że w zeznaniu rocznym PIT-38 podatnik wykazuje koszty uzyskania przychodów, o których mowa w art. 22 ust. 14-16, także wtedy, gdy w roku podatkowym nie uzyskał przychodów z odpłatnego zbycia wirtualnych walut.
Przypomnijmy, że zeznanie PIT-38 jest składane w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.
Z przywołanego przepisu jednoznacznie wynika, że deklarację PIT-38 należy złożyć także w przypadku gdy w danym roku podatnik poniósł wyłącznie koszty związane z nabyciem wirtualnej waluty.
Przykład 2.
W 2021 roku podatnik zakupił wirtualną walutę o wartości 20 000 zł. Nie dokonał żadnej transakcji sprzedaży. Pomimo tego na podatniku spoczywał obowiązek złożenia deklaracji PIT-38 w terminie do 30 kwietnia 2022 roku oraz wykazania w tejże deklaracji poniesionego kosztu.
W interpretacji Dyrektora KIS z 14 września 2020 roku czytamy, że w trakcie roku podatkowego podatnik nie będzie zobowiązany wpłacać zaliczek na podatek dochodowy. Po zakończeniu roku podatkowego wnioskodawca jest obowiązany w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 1 ustawy (PIT-38), wykazać dochody uzyskane w roku podatkowym z odpłatnego zbycia wirtualnych walut i obliczyć należny podatek dochodowy. Gdy w zeznaniu podatkowym zaistnieje nadwyżka kosztów uzyskania przychodów nad przychodami z odpłatnego zbycia wirtualnych walut, taka nadwyżka będzie powiększać koszty uzyskania przychodów z tytułu odpłatnego zbycia wirtualnej waluty w roku podatkowym 2021 (i ewentualnie kolejnych).
Mając powyższe na uwadze, należy wskazać, że w zakresie handlu wirtualną walutą nie mamy do czynienia z kategorią straty podatkowej. Nie zmienia to jednak faktu, że poniesione koszty uzyskania przychodu muszą zostać wykazane w deklaracji rocznej PIT-38 w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.
